Svipdagsmál

1 Utan garða
hann sá upp um koma
þursa þjóðar sjöt:
«Hvat er þat flagða,
er stendr fyr forgörðum
ok hvarflar um hættan loga?

2 Hvers þú leitar,
eða hvers þú á leitum ert,
eða hvat viltu, vinlauss! vita?
úrgar brautir
árnaþu aptr héðan,
áttatu hér, vernðarvanr! veru.»

Kómumaðr kvað:

3 «Hvat er þat flagða,
er stendr fyr forgarði
ok býðrat líðöndum löð?
sœmðarorða lauss
hefir þú seggr of lifat,
ok haltu heim héðan.»

4 «Fjölsviðr ek heiti,
en ek á fróðan sefa,
þeygi em ek míns mildr matar;
innan garða
þú kemr hér aldregi,
ok dríf þú nú vargr at vegi.»

Kómumaðr kvað:

5 «Augna gamans
fýsir aptr fán,
hvars hann getr svást at sjá;
garðar glóa mér þykkja
of gullna sali,
hér munda ek eðli una.»

Fjölsviðr kvað:

6 «Segðu mér hverjum
ertu, sveinn! of borinn
eða hverra ertu manna mögr?»

Kómumaðr kvað:

«Vindkaldr ek heiti,
Várkaldr hét minn faðir,
þess var Fjörkaldr faðir.

7 Segðu mér þat, Fjölsviðr!
er ek þik fregna mun
ok ek vilja vita:
hverr hér ræðr
ok ríki hefir
eign ok auðsölum?»

Fjölsviðr kvað:

8 «Menglöð of heitir,
en hana móðir of gat
við Svafrþorins syni;
hon hér ræðr
ok ríki hefir
eign ok auðsölum»

Vindkaldr kvað:

9 «Segðu mér þat, Fjölsviðr!
er ek þik fregna mun
ok ek vilja vita:
hvat sú grind heitir,
er með goðum sáat
menn it meira forað?»

Fjölsviðr kvað:

10 «Þrymgjöll hon heitir,
en hana þrír gerðu
Sólblinda synir;
fjöturr fastr verðr
við faranda hvern,
er hana hefr frá hliði.»

Vindkaldr kvað:

11 «Segðu mér þat, Fjölsviðr!
er ek þik fregna mun
ok ek vilja vita:
hvat sá garðr heitir,
er með goðum sáat
menn it meira forað?»

Fjölsviðr kvað:

12 «Gastropnir heitir,
en ek hann görfan hefk
ór Leirbrimis limum;
svá hefik studdan,
at hann standa mun
æ meðan öld lifir.»

Vindkaldr kvað:

13 «Segðu mér þat, Fjölsviðr!
er ek þik fregna mun
ok ek vilja vita:
hvat þeir garmar heita,
er gífrari hefik
önga fyrr í löndum litit?»

Fjölsviðr kvað:

14 «Gífr heitir annarr,
en Geri annarr,
ef þu vilt þat vita;
varðir ellifu
er þeir varða,
unz rjúfask regin.»

Vindkaldr kvað:

15 «Segðu mér þat, Fjölsviðr!
er ek þik fregna mun
ok ek vilja vita:
hvárt sé manna nökkut,
þat er megi inn koma,
meðan sókndjarfir sofa?»

Fjölsviðr kvað:

16 «Missvefni mikit
var þeim mjök of lagit,
síðan þeim var varzla vituð;
annarr of nætr sefr,
en annarr of daga,
ok kemsk þá vætr, ef þá kom.»

Vindkaldr kvað:

17 «Segðu mér þat, Fjölsviðr!
er ek þik fregna mun
ok ek vilja vita:
hvárt sé matar nökkut,
þat er menn hafi,
ok hlaupi inn, meðan þeir eta?»

Fjölsviðr kvað:

18 «Vegnbráðir tvær
liggja í Viðofnis liðum,
ef þú vilt þat vita:
þat eitt er svá matar,
at þeim menn of gefi,
ok hlaupi inn, meðan þeir eta»

Vindkaldr kvað:

19 «Segðu mér þat, Fjölsviðr!
er ek þik fregna mun
ok ek vilja vita:
hvat þat barr heitir,
er breiask um
lönd öll limar?»

Fjölsviðr kvað:

20 «Mímameiðr hann heitir,
en þat mangi veit,
af hverjum rótum renn;
við þat hann fellr,
er fæstan varir;
fellirat hann eldr né járn.»

Vindkaldr kvað:

21 «Segðu mér þat, Fjölsviðr!
er ek þik fregna mun
ok ek vilja vita:
hvat af móði verðr
þess ins mæra viðar,
er hann fellirat eldr né járn?»

Fjölsviðr kvað:

22 «Út af hans aldni
skal á eld bera
fyr kelisjúkar konur;
utar hverfa
þaz þær innar skyli,
sá er hann með mönnum mjötuðr.»

Vindkaldr kvað:

23 «Segðu mér þat, Fjölsviðr!
er ek þik fregna mun
ok ek vilja vita:
hvat sá hani heitir,
er sitr í enum háva viði,
allr hann við gull glóir?»

Fjölsviðr kvað:

24 «Viðofnir hann heitir,
en hann stendr veðrglasi
á meiðs kvistum Míma;
einn um ekka
þryngr hann orófsaman
svartrar Sinmöru.»

Vindkaldr kvað:

25 «Segðu mér þat, Fjölsviðr!
er ek þik fregna mun
ok ek vilja vita:
hvárt sé vápna nökkut,
þat er knegi Viðofnir fyr
hníga á Heljar sjöt?»

Fjölsviðr kvað:

26 «Lævateinn hann heitir,
en hann gerði Loptr rýninn
fyr nágrindr neðan;
í seigjárnkeri
liggr hann hjá Sinmöru,
ok halda njarðlásar níu.»

Vindkaldr kvað:

27 «Segðu mér þat, Fjölsviðr!
er ek þik fregna mun
ok ek vilja vita:
hvárt aptr kemr,
sá er eptir ferr
ok vill þann tein taka?»

Fjölsviðr kvað:

28 «Aptr mun koma,
sá er eptir ferr
ok vill þann tein taka,
ef þat fœrir,
er fáir eigu,
eiri örglasis.»

Vindkaldr kvað:

29 «Segðu mér þat, Fjölsviðr!
er ek þik fregna mun
ok ek vilja vita:
hvárt sé mæta nökkut,
þat er menn hafi,
ok verðr því hin fölva gýgr fegin?»

Fjölsviðr kvað:

30 Ljósan ljá
skaltu í lúðr bera,
þann er í Viðofnis völum,
Sinmöru at selja,
áðr hon söm telisk
vápn til vígs at ljá.»

Vindkaldr kvað:

31 «Segðu mér þat, Fjölsviðr!
er ek þik fregna mun
ok ek vilja vita:
hvat sá salr heitir,
er slunginn er
vísum vafrloga?»

Fjölsviðr kvað:

32 «Hyrr hann heitir,
en hann lengi mun
á brodds oddi bifask;
auðranns þess
munu um aldr hafa
frétt eina fírar.»

Vindkaldr kvað:

33 «Segðu mér þat, Fjölsviðr!
er ek þik fregna mun
ok ek vilja vita:
hverr þat görði,
er ek fyr garð sák
innan, ásmaga?»

Fjölsviðr kvað:

34 «Uni ok Iri,
Bari ok Ori,
Varr ok Vegdrasill;
Dori ok Uri,
Dellingr, Atvarðr,
Liðskjálfr, Loki.»

Vindkaldr kvað:

35 «Segðu mér þat, Fjölsviðr!
er ek þik fregna mun
ok ek vilja vita:
hvat þat bjarg heitir,
ver ek sé brúði á
þjóðmæra þruma?»

Fjölsviðr kvað:

36 «Lyfjaberg þat heitir,
en þat hefir lengi verit
sjúkum ok sárum gaman;
heil verðr hver,
þótt hafi árs sótt,
ef þat klífr, kona.»

Vindkaldr kvað:

37 «Segðu mér þat, Fjölsviðr!
er ek þik fregna mun
ok ek vilja vita:
vat þær meyjar heita,
er fyr Menglaðar knjám
sitja sáttar saman?»

Fjölsviðr kvað:

38 «Hlíf heitir,
önnur Hlífþrasa,
þriðja Þjóðvarta,
Björt ok Blíð,
Blíðr, Fríð,
Eir ok Örboða.»

Vindkaldr kvað:

39 «Segðu mér þat, Fjölsviðr!
er ek þik fregna mun
ok ek vilja vita:
hvart þær bjarga
þeim er blóta þær,
ef görask þarfar þess?»

Fjölsviðr kvað:

40 «[Bjarga] svinnar,
hvar er menn blóta þær
á stallhelgum stað;
eigi svá hátt forað
kemr at hölða sonum,
hvern þær ór nauðum nema.»

Vindkaldr kvað:

41 «Segðu mér þat, Fjölsviðr!
er ek þik fregna mun
ok ek vilja vita:
hvárt sé manna nökkut,
þat er knegi á Menglaðar
svásum armi sofa?»

Fjölsviðr kvað:

42 «Vætr er þat manna,
er knegi á Menglaðar
svásum armi sofa:
nema Svipdagr einn,
hánum var sú in sólbjarta
brúðr at kván of kveðin.»

Vindkaldr kvað:

43 «Hrittu á hurðir,
láttu hlið rúm,
hér máttu Svipdag sjá;
en þó vita far,
ef vilja muni
Menglöð mitt gaman.»

Fjölsviðr kvað:

44 «Heyrðu, Menglöð!
hér er maðr kominn,
gakk þú á gest sjá!
hundar fagna,
hús hefir upp lokizk,
hygg ek, at Svipdagr sé.»

Menglöð kvað:

45 «Horskir hrafnar
skulu þér á hám gálga
slíta sjónir ór,
ef þúþat lýgr,
at hér sé langt kominn
mögr til minna sala.

46 Hvaðan þú fórt,
hvaðan þú för görðir,
hvé þik hétu hjú?
at ætt ok nafni
skal ek jartegn vita,
ef ek var þér kván of kveðin.»

Svipdagr kvað:

47 «Svipdagr ek heiti,
Sólbjart hét minn faðir,
þaðan ráumk vindar kalda vegu;
Urðar orði
kveðr engi maðr,
þótt þat sé við löst lagit.»

Menglöð kvað:

48 «Vel þú nú kominn!
hefik minn vilja beðit,
fylgja skal kveðju koss;
forkunnar sýn
mun flestan glaða,
hvars hefir við annan ást.

49 Lengi ek sat
Lyfjabergi á,
beið ek þín dœgr ok daga;
nú þat varð,
er ek vætt hefi,
at þú ert kominn, mögr! til minna sala.

50 Þrár hafðar
er ek hefi til þíns gamans,
en þú til míns munar;
nú er þat satt,
er vit slíta skulum
ævi ok aldr saman.»