Þorsteins þáttr forvitna

Þorsteinn hét einn íslenzkr maðr, er kom á fund Haralds konungs, félítill ok fráligr, ok tók konungr við honum. Hann var vaskligr maðr.

Þat barst at eitt sinn, er konungr var í laugu, at Þorsteinn gætti klæða hans ok varð honum þat fyrir, at hann tók í púss konungs ok sá í hefti tvau, er honum þótti hafa gulls lit, en honum sýndist sem tré væri í endann.

Ok er konungr kom ór laugu ok sat hjá klæðum sínum, sá hann athæfi hans ok mælti: «Þessa þurftir þú ekki at raufa hér til, ok þó sæmði þér vel, at annarr maðr ætti at láta vera kyrrt, en nú er þér miklu skyldara. Ek tók vel við þér, ok gerða ek vel til þín, en nú er mest ván, at á liggi mjök mikit þínu máli».

Þar var hann til sumars, ok var konungr fár við hann.

En er sumar kom, mælti konungr: «Nú muntu, Íslendingr, hafa nökkut fyrir forvitni þína. Þú skalt nú færa mér þvílíkt hefti ok ek mega skilja, at af einum við sé, eðr ella dugir þér eigi».

Þorsteinn mælti: «Hvert skal ek sækja?»

Konungr svarar: «Þú verðr sjálfr frá því at segja, hvat þér þykkir líkligast, hvar ek hafa mest um lönd farit».

Síðan gekk Þorsteinn undir skrín ins helga Óláfs konungs. Þá dreymði hann um nótt, at maðr kom at honum ok sagði hann mjök óvísa vegs fara, — «ok þat ræð ek þér at snúa enn út í lönd».

Síðan vaknaði hann ok gerði sem honum var kennt. Fór hann nú mæðiliga ok dró mjök í vökum ok hungri. Hann fór um langa skóga ok kom þar um síðir, er steinn varð fyrir honum. Þar bjó fyrir einsetumaðr, ok tók hann vel við honum, því at hann þurfti beina. Hann var þar um nótt, ok spurði einsetumaðrinn at um ferðir hans, en Þorsteinn sagði honum allt málit.

Einsetumaðrinn mælti: «Mikil þarflausa var þat, er þú gerðir, enda kom ok mikit fyrir, en réttan farveg hefir þú enn. Nú skaltu ganga tvá daga ok annan til miðdags. Þá muntu sjá hólma einn skógi vaxinn, en skógrinn sá er allr at sjá sem gull, ok er þar ormabæli. Nú ef þú leggst í hólminn, þá tak þar tvau hefti, en engan hlut skaltu annan í brott hafa, ok muntu þó alls við þurfa at komast á brutt. En þat er þeira einna manna, er bezt eru syndir, at komast í hólminn».

Síðan fór hann ok komst yfir sundit. Þá sá hann, at ormrinn hafði skriðit til vatns. Þar skorti eigi gull, ok allr viðr var þar sem á gull sæi, ok þar sá hann fagran sprota ok at þar hafði verit skorat af. Síðan ræðr hann til, ok skorar af tvau hefti, ok nú ætlaði hann at hafa meira. Þá heyrði hann gný til ormsins, ok fleygir hann sér út á vatnit ok lagðist á sund. En er ormrinn kom aftr, hvæsti hann illsliga ok þóttist vita, at maðr hafði komit til byggða hans, ok reis á sporðinn. Hann saknaði þess, er á bruttu var, ok lagðist eftir honum, ok dró skjótt saman með þeim. Þá hét hann á inn helga Óláf konung, ok þá sá hann, at ormrinn lagðist í hring, sem hann sæi ekki, ok fór síðan til eyjarinnar, en Íslendingrinn komst á land, ok fann nú engan mann. Fór hann síðan um lönd ok kom at lykðum til Nóregs ok hitti Harald konung. Hann spurði vandliga at ferðum hans, en hann segir honum alla sögu ok sýndi honum heftin, ok bar Haraldr konungr við þau hefti, er hann hafði áðr, ok sá, at af því tré var.

Þá mælti Haraldr konungr: «Mikla gæfu hefir þú borit, ok inn sami hefir til komit um þitt mál sem mitt. Nú vil ek hafa hefti þessi af þér, en ek mun fá þér kaupeyri, sem þú vill, ok svá mun sá vilja, er á hefir sét með þér, ok hefir þat verit inn helgi Óláfr konungr, bróðir minn».

Þorsteinn fór fyrst til Íslands, en þó fell hann með konungi á Englandi.