Úlfr hét maðr, er bjó á Þelamörk. Hann var hersir. Hann bjó á Fíflavöllum í Tindsdal. Sonr hans hét Ásgrímr. Hann átti Þorkötlu, er kölluð var bringa. Ásgrímr tók við föðurleifð sinni ok var inn mesti mannsómamaðr. En er Ásgrímr fór í víking, þá var kona hans vanheil, ok vildi Ásgrímr láta út bera barnit. Hon varð léttari um kveldit, er hann skyldi fara um morguninn. Ásgrímr kvaddi til þræl sinn at grafa sveininn.
Hann svarar: «Mun eigi ráð at búa gröfina?»
Ásgrímr kvað þat vel mega. En sveinn lá á gólfinu. Þá heyra þeir, at sveinninn kvað:
Láti mög til móður.
Mér es kalt á gólfi.
Hvar myni sveinn in sæmri
an at síns föður örnum?
Þarfat járn at eggja,
né jarðar men skerða.
Léttið ljótu verki.
Lifa vilk enn með mönnum.
Þá mælti Ásgrímr: «Víst skaltu lifa, frændi, ok munt verða inn mesti merkismaðr af þessum fyrirburð.»
Síðan lét Ásgrímr hann vatni ausa ok var kallaðr Þorsteinn.
Þá var Haraldr inn hárfagri konungr yfir Nóregi ok hafði mjök lagt land allt undir sik at sköttum. Hann heimti til sín þann mann, er Þórormr hét ok var konungsfrændi ok bjó í Þrumu.
Konungr mælti: «Ek veit, at eigi hafa skattar goldizt af Þelamönnum. Nú vil ek at þú heimtir af Ásgrími, syni Úlfs hersis, því at engum gef ek upp mína skuld. En þat hefi ek sannfregit, at þeir feðgar hafa mikinn áhuga haft, síðan er ek fékk Nóreg með svá miklu starfi, þá vil ek hann hafa með öllum skyldum.»
Þórormr kveðst mundu fara erinda konungs, — «en lítt segir mér hugr um at þeir muni svara.»
Konungr mælti: «Þá skal vita, hvárir ríkari eru, en mæl til alls vel í fyrstu.»
Ferr hann nú ok hittir Ásgrím, berr upp konungs erendi ok krefr þar þvílíks fjár sem annars staðar. «Nú gerið yðr eigi endemi, at halda réttu fyrir konungi.»
Ásgrímr svarar: «Þat hygg ek, at mínir frændr siti á þessum eignum skattlausum. En þótt konungr sjá ágirnist meira en menn viti dœmi til, þá vil ek þó frjáls vera ok engan skatt gjalda.»
Þórormr kveðst ætla at hann mundi óvitrliga fyrir búast, — «ok hefir þeim mönnum eigi veitt at deila kappi við konung, sem ekki hafa verið óríkari menn en þú ert.»
Ferr Þórormr á konungs fund ok segir honum svá búit.
Konungr mælti: «Skjótt munum vér gera skiptin þá. Vér munum eignast land hans ok lausafé, en ætla honum lengð af jörðu,» — ok kvaddi til Þóri ármann sinn at gera til hans.
En er Þórormr var í brottu frá Ásgrími, átti Ásgrímr þing við bœndr ok mælti: «Þat er meiri ván, at konungr sjá taki þunglega váru máli. Nú vil ek senda honum gjafar, en eigi skatt, ok gera ek þat fyrstr minna manna.»
Síðan valði hann til sendimenn ok færa konungi gjafar. Þat var hestr gauzkr ok þar með mikit silfr.
Koma sendimenn fyrir konung ok mæltu: «Ásgrímr hersir sendi yðr góða kveðju ok ríki yðru, en hann hefir spurt orðsending yðra um skatt. En hann vill eigi hann gjalda, heldr hefir hann sent yðr margar vingjafar.»
Konungr mælti: «Berið aftr gjafar hans allar. Ek skal konungr í þessu landi ok setja lög ok rétt, en eigi hann.»
Nú verða sendimenn aftr at fara við svá búit.
Ok á þessi stundu kom Þórir, ok lét Ásgrímr þings kveðja.
Þá stóð Ásgrímr upp ok mælti: «Vita munuð þér ákall við oss af Haraldi konungi. Hygg ek nú hér vera komna vel flesta bœndr af Þelamörk, þá er ráðamenn eru. Nú vil ek, at vér verðim samdóma fyrir konungsmönnum, at eigi brjóti þetta á mér einum. Er þat mest ván, at konungr leggi fjandskap á þann, er fyrir beitist. Nú vil ek vita svör af yðr.»
Bœndr létust hann hafa fengit formælanda fyrir sik, — «en ekki er oss um skatt at gjalda.»
«Þá velið þér yðr þann,» sagði Þórir, «sem verst gegnir. Hafa margir þeir borit lægra hlut fyrir Haraldi konungi, er svá mundi sýnast sem hvergi mundi hafa minni hamingju, ok hafa þó lágt fyrir honum farið.»
Ásgrímr svarar: «Á þat vil ek sáttr vera, sem aðrir bœndr vilja.»
En þingit var sett við skóg nökkurn. En er þingit raufst, þá mælti Þórir við þræl sinn: «Gakk þú til ok drep Ásgrím ok leita þegar í skóginn.»
Hann gerir svá, leitar fram í milli mannanna ok hjó hann þegar banahögg, ok svá hafði konungr ráð til sett. En bœndr drápu þegar þrælinn, en Þórir komst þó nauðuglega í skóginn undan ok síðan til skips, ferr nú á konungs fund ok segir honum sem komit var.
Konungr mælti: «Trautt mun fást hugfullari þræll, ok því fekk ek hann til, at ek vissa, at sá mundi feigr, er hann vægi. En sárt vildi ek leika alla þá, er mér brjótast í móti.»
Þorsteinn Ásgrímsson var í hernaði ok var manna gervilegastr, mikill ok sterkr. En er hann kom heim ór víkingu, komu menn á fund hans ok segja honum líflát föður hans.
Þorsteinn svarar: «Bitu hann enn ráðin Haralds konungs, en brátt mun eftir verða ætt vára, ef Haraldr konungr skal einn fyrir sjá.»
Síðan varði hann föðurleifð sinni í silfr ok lausafé ok kveðst ætla, at hann myndi eigi keppa við Harald konung. En þá var för mikil til Íslands ór Noregi eftir þau stórvirki, er menn ráku harma sinna. Nú bjóst Þorsteinn til Íslands ok með honum Þorgeir, bróðir hans, tíu vetra gamall, ok Þórunn föðursystir þeirra, fóstra Þorgeirs.
En er búit var skip til hafs, þá mælti Þorsteinn við félaga sína: «Þat myndi faðir minn ætla, þá er hann lét mik eigi út bera, at ek mynda nökkut minnast at hefna hans, ef hann yrði eigi sóttdauðr. Nú þó at eigi komi þar niðr, sem vera skyldi, þá er þó eigi ámælisvert, ef jafnmenni kemr fyrir. Nú vil ek fara í Þrumu til Þórorms.»
Ok svá gerir hann, koma þar á náttarþeli ok tóku hús á þeim.
Þá mælti Þorsteinn: «Nú skulu menn þat vita, at ek ætla hér til föðurhefnda, ok vilda ek hafa þar til yðvart liðsinni.»
En þeir sögðust honum veita skyldu slíkt er þeir mætti. Síðan slá þeir eldi í bœinn ok brann þar inni Þórormr ok sveit hans öll. En um morguninn höggva þeir upp búit ok bera til skips, láta í haf eftir þat, ok lézt Þorsteinn nú fúsari í haf at láta en þá, at honum væri því brugðit á Íslandi at hann hefði eigi hefnt föður síns.
Þeir láta nú í haf ok koma skipi sínu í Rangárós. En sá maðr var fyrir sveit, er Flosi hét ok var Þorbjarnarson. Hann var landnámsmaðr. Ríða menn til skips. Kom þar Flosi ok kannaðist hann þegar við Þorstein ok spurði hann, hvat hann hafi til rekit at fara út hingat.
Þorsteinn mælti: «Ek hefi farit sem sumir aðrir heldr skyndiliga af Nóregi með vandkvæði ok nú í sökum við Harald konung. Nú vilda ek hér staðfestast ok vera frjáls.»
Hann kvað slíkt þá menn henda, sem ekki vilja láta yfir drífast, — «en vér skulum þér vel fagna.»
Hann nam land at ráði Flosa fyrir ofan Víkingalœk ok út til móts við Svínhaga, bjó í Skarði inu eystra. Hann átti Þuríði, dóttur Gunnars Sigmundarsonar, Sighvatssonar ins rauða er fell við Sandhóla. Sighvatr inn rauði átti Rannveigu, dóttur Eyvindar lamba Berðlu-Kárasonar, systur Finns, föður Eyvindar skáldaspillis. Sonr Þorsteins ok Þuríðar var Gunnar.
Þorsteinn var drengr góðr ok sér gnógur um alla hluti.
Þat er sagt, at skip kom í Rangárós, þat er fylgdi ósvipr mikill ok sjúkleiki, ok sá menn við at koma til þeira, at eigi fengi menn illendi af þeim, ok fór svá um hríð. En er Þorsteinn frá þetta, kvað hann mönnum eigi sama, at þeir færist af bjargleysi. Fór þá Þorsteinn á fund þeira ok spyrr, með hverju móti væri sótt þeirra.
En þeir sögðust orðnir fyrir gerningum, — «en nú vill engi á sjá með oss.»
Þorsteinn mælti: «Mun eigi þat vænst, at þér farið með oss?»
En er þeir koma heim kvað Þuríðr eigi meðalendemi í vera, hvat hann tók til, ok vildi flýja bœinn. En Þorsteinn kvað eigi þat skyldu ok bjó eitt tjald skammt frá bœnum. Því var hann kallaðr Þorsteinn tjaldstæðingr.
Nú gerðist hallæri mikit yfir þeim, svá at engi mátti hjá þeim vera nema Þorsteinn einn. Ok ekki var at hæfi þeirra fríðligt, því at sá þeira, sem lengst lifði, fal silfr mikit ok vildi at engi nyti.
Þorsteinn átti síðar Þuríði Sigfúsdóttur. Þeirra sonr var Skeggi, faðir Gunnars, föður Skeggja, föður Lofts, föður Guðlaugs smiðs.
Текст прислал Евгений Мироненко (Hrafn inn vínlenzki).