Landnámabók

Viðauki Skarðsárbókar

1. Um óaldarvetr.

Óaldarvetr varð mikill á Íslandi í heiðni í þann tíma, er Haraldr konungr gráfeldr fell, en Hákon jarl tók ríki í Nóregi. Sá hefir mestr verit á Íslandi. Þá átu menn hrafna ok melrakka, ok mörg óátan ill var etin, en sumir létu drepa gamalmenni ok ómaga ok hrinda fyrir hamra. Þá sultu margir menn til bana, en sumir lögðust út at stela ok urðu fyrir þat sekir ok drepnir. Þá vágust skógarmenn sjálfir, því at þat var lögtekit at ráði Eyjólfs Valgerðarsonar, at hverr frelsti sik, sá er þrjá dræpi seka.

Átta tigum vetra síðar varð annat óáran. Þat hófst þann vetr, er Ísleifr tók byskupsvígslu at Alberto Brimabyskupi. Þat var um daga Haralds konungs Sigurðarsonar. En þann fyrsta vetr, er Ísleifr byskup var á Íslandi, var manndauði sem mestr á Íslandi af sulti. Þá var allt etit, er tönn festi á.

En um sumarit lét byskup því heita á þingi, at menn skyldu fasta inn tólfta dag jóla um þrjú ár, því at svá var gert í Herfurðu, þar er byskup hafði í skóla verit, á Saxlandi. Þá var svá snæmikit hvarvetna, at menn gengu flestir til alþingis.

En er heitit var, batnaði þegar veðrátta, ok varð sumar it bezta, en vetrinn eftir var svá góðr, at engi kom þeli í jörð, ok gengu menn berfættir til tíða um jól, en húsuðu ok lögðu garða á þorra. It næsta sumar eftir þat var í lög tekit, at jafnan skyldi fasta inn tólfta dag jóla, ef eigi bæri á dróttinsdag. Sonr Ísleifs byskups var Gizurr byskup.

2. Frá Hofverjum í Vápnafirði.

Bjarni Skegg-Broddason sótti eldhúsvið til Nóregs ok gerði eldhús í Krossavík hálffertugt föðmum, en fjórtán álna hátt ok fjórtán álna breitt. Hann var því kallaðr Bjarni húslangr. Hann drukknaði með sjaunda mann á Skjálfanda, er hann fór til þings.

Broddi Þórisson, bróðursonr Bjarna húslangs, færði skálann mikla ór Krossavík til Hofs ok lét þar upp gera. Hann var þá hálfþrítögr föðmum ok þrettán álna breiðr ok þrettán álna hár. Broddi var inn mesti ágætismaðr ok varð félauss. Hann fór þá vestr til Hóla í Hjaltadal til Ketils byskups Þorsteinssonar ok andaðist þar með honum.

3. Ættir frá Ragnari loðbrók.

Sigurðr, sonr Sigmundar konungs, er kallaðr var Fáfnisbani, ok Brynhildr Buðladóttir áttu dóttur þá, er Áslaug hét. Hon var fædd með Heimi jarli í Hringdölum, þar til er hann var drepinn.

Ragnarr loðbrók, sonr Sigurðar hrings, átti Þóru, dóttur Herröðar Gautajarls. Þeira börn váru þau Agnarr ok Eiríkr ok Ólöf, er átti Hunda-Steinarr Englajarl.

Þeira sonr var Björn, faðir Auðunar skökuls, föður Þóru mosháls, móður Úlfhildar, er átti Guðbrandr kúla, þeira dóttir Ásta, móðir Óláfs konungs ins helga.

Annarr sonr Hunda-Steinars ok Ólofar hét Eiríkr. Hann var faðir Sigurðar bjóðaskalla, föður Víkinga-Kára, föður þeira Böðvars ok Vigfúss ok Eiríks á Ofrustöðum, föður Ástríðar, móður Óláfs konungs Tryggvassonar. Dóttir Vigfúss var Ástríðr, móðir Víga-Glúms, föður Vigfúss, föður Bergs, föður Steinunnar, móður Þorsteins rangláts, föður Guðrúnar, móður Höllu, móður Flosa, föður Valgerðar, móður herra Erlends lögmanns, föður herra Hauks lögmanns. Ólöf hét dóttir Böðvars hersis, er átti Teitr Ketilbjarnarson frá Mosfelli, þeira sonr Gizurr hvíti, faðir Ísleifs byskups, föður Gizurar byskups.

Ragnarr loðbrók átti síðar Áslaugu, dóttur Sigurðar Fáfnisbana. Sigurðr ormr-í-auga var sonr þeira ok Hvítserkr ok Björn járnsíða ok Ívarr inn beinlausi ok Ragnhildr.

4. Frá Hálfdani svarta.

Hálfdan svarti Upplendingakonungr, sonr Guðröðar ljóma, átti Þóru, dóttur Haralds gullskeggs Sygnakonungs ok Sólvarar Hundólfsdóttur jarls ór Fjörðum, systur Atla jarls ins mjóva. Sonr þeira Hálfdanar ok Þóru var Haraldr. En er hann var ungr, þá andaðist móðir hans, en sveinninn litlu síðar. Litlu síðar fekk Hálfdan Ragnhildar, dóttur Sigurðar hjartar. Móðir Sigurðar var Áslaug, dóttir Sigurðar orms-í-auga. Þeira sonr var Haraldr inn hárfagri. En þá er hann var tíu vetra, þá drukknaði Hálfdan, faðir hans, á Hringaríki í vatni því, er Rönd heitir, er hann ók eftir ísnum. Þá brast ísinn, er þeir kómu á nautabrunnu fyrir Sverðsstöðum í Rykinvík, ok drukknaði hann þar ok allt lið hans. Tók þá Haraldr konungsnafn. En þá er hann var tvítogr, þá lagði hann fyrst undir sik Sygnafylki, en Atli jarl hafði aldri skatt goldit. En síðan lagði hann undir sik allan Nóreg, sem segir í sögu hans.

5. Frá Vatnari konungi ok niðjum hans.

Vikarr hét konungr, sonr Haralds Egðakonungs. Hans sonr var Vatnarr konungr, sá er haug á fyrir sunnan Hákonarhellu.

Einn kaupmaðr í Nóregi var sá, er sagði sögu Vatnars, er þeir sigldu með landi fram, ok kallaði hann verit hafa ágætan mann.

En er hann lá við Vatnarshaug, dreymði hann, at Vatnarr konungr kom at honum ok mælti við hann: «Þú hefir sagt sögu mína, vil ek þat launa þér. Leita þú fjár í haugi mínum, ok muntu finna.»

Hann leitaði ok fann þar mikit fé.

Svá er sagt, þá er Haraldr konungr harðráði lá við Glaumstein í Hallandi með her sinn, þeir sá þar haug mikinn á sjávarhellunni ok annan litlu ofar. Hann spurði, hverir þar væri leiddir, en þat kunni engi at segja. En um nóttina eftir, er hann hafði þessa spurt, dreymði Sigurð inn hvíta, at maðr kom at honum í herklæðum ok kvað þetta:

Snjallr á haug á hellu.
Hjaldr á búð til kalda.
Veki þér í dag dreyra
drótt. Nú 's sigr á spjótum.
Valdr man hitt, at Hildar
hlæjandi rauðk blæju,
skjöld nefnik svá, sköfnum
skjóma fyrstr at rómu.

Ina sömu nótt dreymði Björn bukk, at annarr maðr kom at honum með inum sama búningi ok kvað vísu:

Mín stóð búð, síz bræðra
brann, gekk hvárr fyr annan,
höll ok heldum snjallir,
hér fellum, þá velli.
Hrósar hug fyr vísa
Hjaldr. Eru víg til sjaldan.
Gleðr oss þat 's val Viðri
veitk þik gefa teitan.

En er Haraldr konungr kom til Nóregs, þá sagði honum Kári inn svarti, frændi Þjóðólfs ór Hvini, at þeir váru synir Vatnars konungs, þeir Snjallr ok Hjaldr, ok váru inir mestu hermenn.

Snjallr var faðir Einars, föður Ölvis barnakarls. Hans sonr var Steinmóðr ok Steinólfr ok Grímr ok Einarr, faðir þeira Hrolleifs, föður Svertings, föður Gríms at Mosfelli, ok Óleifs breiðs, föður þeira Þormóðs skafta ok Ófeigs grettis. Svá segja sumir menn, at Guðbrandr kúla væri sonr Ófeigs breiðs.

En Hjaldr var faðir Gríms, föður Bjarnar bunu. Björn buna átti Vélaugu, systur Vémundar ins gamla. Þeira synir váru þeir Ketill flatnefr ok Hrappr ok Helgi, faðir Helga, föður Heyangrs-Bjarnar, hverr er ríkr hersir ok ágætr var í Sogni.

6. Frá Yxna-Þóri.

Yxna-Þórir hét maðr ágætr í Ögðum ok auðigr. Hann átti þær þrjár eyjar, er átta tigir yxna var á hverri. En er Haraldr konungr hárfagri bað hann strandhöggs, þá gaf hann honum eina eyna ok alla yxnina með. Af því var hann kallaðr Yxna-Þórir, ok er frá honum komit margt stórmenni á Íslandi ok í Nóregi. Sonr Þóris var Ósvaldr, faðir Ölvis ins hvíta, föður Þorsteins ins hvíta, föður Þorgils, föður Brodd-Helga, föður Víga-Bjarna.

Источник: Íslendinga sögur. Guðni Jónsson bjó til prentunar. Bind I: Landssaga og landnám.

Текст книги взят с сайта Heimskringla.