Jóði hét maðr, sonr Gormóar. Jóði var maðr lítill, en svá sterkr, at eigi váru hans jafningjar. En er hann var á unga aldri, lá hann í víkingu ok herjaði. Með honum var í félagsskap sá maðr, er kallaðr var Vindú, gǫfugr maðr ok inn mesti afreksmaðr at afli ok áræði. Hann var berserkr. Þeir Jóði áttu einn sjóð báðir, ok var með þeim in kærsta vinátta.
Jóði átti einn son. Hét hann Dúkú. Dúkú var svartr maðr ok ljótr, líkr feðr sínum bæði yfirlits ok at skaplyndi. Gerðist hann umsýslumaðr mikill. Hann var hagr maðr á tré ok járn ok gerðist inn mesti smiðr.
En er Dúkú var á tvítugs aldri, þá bjósk hann í hernað. Fekk Jóði honum langskip. Til þeirar ferðar réðusk synir Vindús — þeir hǫfðu lið mikit ok annat langskip — ok fóru um sumarit í víking ok ǫfluðu sér fjár ok hǫfðu hlutskipti mikit. Þat var nǫkkur sumur, er þeir lágu í víking, en váru heima um vetrum með feðrum sínum. Hafði Dúkú heim marga dýrgripi ok fœrði feðr sínum. Var þá bæði gott til fjár ok mannvirðingar. Jóði var þá mjǫk á efra aldri, en sonr hans var roskinn.
Falfaðinn hét herkonungr, er kallaðr var Falfaðinn eldingaflug. Hann gerðist konungr yfir Kóruskantborg í Nóregi, ok hét þessu, at hann myndi verða einvaldskonungr yfir Nóregi.
Falfaðinn konungr lá með her sinn í Jeðifjǫrðum. Hann sendi menn þar um land á fund þeira manna, er eigi hǫfðu komit til hans, er hann þóttisk erendi við eiga.
Konungs sendimenn kómu til Jóða ok fengu þar góðar viðtǫkur. Þeir báru upp erendi sín, sǫgðu, at konungr vildi, at Jóði kæmi á fund hans. “Hann hefir,” sǫgðu þeir, “spurn af, at þú ert gǫfugr maðr ok stórættaðr. Muntu eiga kost af honum virðingar mikillar. Er konungi mikit kapp á því at hafa með sér þá menn, at hann spyrr, at afreksmenn eru at afli ok hreysti.”
Jóði svarar, sagði, at hann var þá gamall, svá at hann var þá ekki til fœrr at vera úti á herskipum. “Mun ek nú heima sitja ok láta af at þjóna konungum.”
Sendimenn fóru í brott, en er þeir kómu til konungs, sǫgðu þeir honum allt þat, er Jóðí hafði rætt fyrir þeim. Konungr varð við styggr ok mælti um nǫkkurum orðum, sagði, at þeir myndi vera menn stórlátir, eða hvat þeir myndi fyrir ætlast.
Maul rauði var þá nær staddr ok bað konung vera eigi reiðan. “Ek mun fara á fund Jóða, ok mun hann vilja fara á fund yðvarn, þegar er hann veit, at yðr þykkir máli skipta.”
Síðan fór Maul á fund Jóða ok sagði honum, at konungr var reiðr ok eigi myndi duga, nema annarr hvárr þeira feðga fœri til konungs, ok sagði, at þeir myndi fá virðing mikla af konungi, ef þeir vildi hann þýðask, sagði frá mikit, sem satt var, at konungr var góðr mǫnnum sínum bæði til fjár ok metnaðar.
Jóði sagði, at þat var hans hugboð, — “at vit feðgar munim ekki bera gæfu til þessa konungs, ok mun ek ekki fara á fund hans. En ef Dúkú kømr heim í sumar, þá mun hann auðbeðinn þessar farar ok svá at gerask konungs maðr. Segðu svá konungi, at ek mun vera vinr hans ok alla menn, þá er at mínum orðum láta, halda til vináttu við hann. Ek mun ok halda inu sama um stjórn ok umboð af hans hendi sem áðr hafða ek af fyrra konungi, ef konungr vill, at svá sé, ok enn síðar sjá, hversu semsk með oss konungi.”
Síðan fór Maul aptr til konungs ok sagði honum, at Jóði myndi senda honum son sinn, ok sagði, at sá var betr til fallinn, er þá var eigi heima. Lét konungr þá vera kyrrt.
Dúkú Jóðason ok Meis Vindússon kómu um haustit heim ór víking. Fór Dúkú til fǫður síns.
Taka þeir feðgar þá tal sín í milli. Spyrr Dúkú eptir, hvat verit hefir í erendum þeira manna, er Falfaðinn sendi þangat. Jóði sagði, at konungr hafði til þess orð sent, at Jóði skyldi gerast maðr hans eða sonr hans.
“Hvernig svaraðir þú?” kvað Dúkú.
“Ek sagða svá, sem mér var í hug, at ek mynda aldri ganga á hǫnd Falfaðni konungi ok svá myndir þú gera, ef ek skylda ráða. Ætla ek, at þær lykðir muni á verða, at vit munim aldrtila hljóta af þeim konungi.”
“Þá verðr allmjǫk á annan veg,” sagði Dúkú, “en mér segir hugr um, því at ek ætla mik skulu af honum hljóta inn mesta frama, ok til þess em ek fastráðinn at fara á fund konungs ok gerask hans maðr, ok þat hefi ek sannspurt, at hirð hans er skipuð afreksmǫnnum einum. Þykkir mér þat allfýsiligt at koma í þeira sveit, ef þeir vilja við mér taka. Eru þeir menn haldnir miklu betr en allir aðrir í þessu landi. Er mér svá frá sagt konungi, at hann sé inn mildasti af fégjǫfum við menn sína ok eigi síðr þess ǫrr at gefa þeim framgang ok veita ríki þeim, er honum þykkja til þess fallnir. En mér spyrst á þann veg til um alla þá, er bakverpask vilja við honum ok þýðask eigi hann með vináttu, sem allir verði ekki at manna, stǫkkva sumir af landi á brott, en sumir gerask leigumenn. Þykkir mér þat undarligt, faðir, um svá vitran mann sem þú ert ok metnaðargjarnan, er þú vildir eigi með þǫkkum taka vegsemð þá, er konungr bauð þér. En ef þú þykkisk vera forspár um þat, at vér munim hljóta af konungi þessum ófarnað ok hann muni vilja vera várr óvinr, hví fórtu eigi þá til orrostu í móti honum með konungi þeim, er þú ert áðr handgenginn? Nú þykkir mér þat ósœmiligast at vera hvárki vinr hans né óvinr.”
“Eptir gekk þat,” kvað Jóðí, “er mér bauð hugr um, at þeir myndi engir sigrfǫr fara, er bǫrðusk við Falfaðin eldingaflug norðr á Mœri. En slíkt sama mun þat vera satt, at Falfaðinn mun verða at miklum skaða mínum frændum. En þú, Dúkú, munt ráða vilja athǫfnum þínum. Ekki óttumk ek þat, þóttú komir í sveit með hirðmǫnnum Falfaðins, at eigi þykkir þú hlutgengr eða jafn inum fremstum í ǫllum mannraunum. Varask þú þat, at eigi ætlir þú hóf fyrir þér eða keppisk við þér meiri menn. En eigi muntu fyrir vægja at heldr.”
Síðan gerðisk Dúkú handgenginn konungi ok gekk þar í hirðlǫg.
Dúkú átti einn son. Hét hann Kvæggan. Kvæggan var þá átján vetra gamall, mannvænn ok gørviligr. Hann var gleðimaðr mikill, ǫrr ok ákafamaðr mikill í ǫllu ok inn mesti kappsmaðr. Var hann vinsæll af ǫllum mǫnnum.
Jóði spurði svikráð Dúkús, sonar síns. Varð hann hryggr við þessi tíðendi, svá at hann lagðist í rekkju af harmi ok elli. Kvæggan kom opt til hans ok talði fyrir honum, bað hann hressa sik, sagði, at allt var annat athæfiligra en þat at auvirðask ok leggjask í kǫr. “Er hitt heldr ráð, at vit takim oss landskosti ok bústaði á Íslandi. Máttu menn þar nema sér lǫnd ókeypis ok velja bústaði.” Staðfestisk þat helzt um ráðagerð þeira, at þeir myndi bregða búi sínu ok fara af landi á brott.
Snimma um várit bjuggu þeir Jóði skip sín. Þeir hǫfðu mikinn skipakost ok góðan, bjuggu tvá knǫrru mikla ok hǫfðu á hvárum þrjá tigu manna, þeira er liðfærir váru, ok um fram konur ok ungmenni. Þeir hǫfðu með sér lausafé allt, þat er þeir máttu með komask, en jarðir þeira þorði engi maðr at kaupa fyrir ríki konungs.
En er þeir váru búnir, þá sigldu þeir í brott. Þeir sigldu í eyjar þær, er Færeyjar heita. Á þeiri ey, er hét Dagóba, gekk Jóði á brott ok kom aldrigi aptr til skips. Kvæggan ferr þangat at leita, ok var Jóði allr í brautu. Skipaði þá Kvæggan til at leita hans, ok fundu þeir hann eigi.
Kvæggan Dúkússon kom skipi sínu til Íslands í Nǫbudal. Þat var á skipi sonr hans Óbívan.
Kvæggan setti bú saman. Um várit fœrði Kvæggan bú sitt norðr yfir heiði ok gerði bú þar, sem heitir í Nǫbu. Ok eina nótt dreymði hann, at fǫðurfaðir hans Jóði kom at honum ok mælti: “Þar liggr þú, Kvæggan, ok heldr óvarliga. Fœr þú á brott bú þitt ok vestr yfir Nǫbufljót. Þar er heill þín ǫll.” Eptir þat vaknar hann ok fœrir bú sitt út yfir Tattúíná í Tattúínárdal, þar sem síðan heitir á Kvæggansstǫðum.
Vattó hét maðr, er bjó at þeim bœ, er at Mósæslastǫðum heitir. Þat er í Tattúínárdal. Hann átti þý þá, er Smý hét. Hon var ekkja ok átti einn son laungetinn, ok hét hann Anakinn himingangari. Hon sagði, at hann væri sonr Fossa, frænda Jóða Gormóarsonar, en Kvæggan vissi ekki þat. Var hann því kallaðr Anakinn himingangari, at hann hljóp meir en hæð sína, ok hann hljóp svá hátt, at hann þótti á lopti at ganga.
Vattó hendi mikit gaman at aflraunum ok leikum. Um þat þótti honum gott at ræða. Anakinn var kappsamr mjǫk ok reiðinn, ok var hann mjǫk at glímum.
Glímuleikr var lagiðr á Mósæslastǫðum allfjǫlmennr á ǫndverðan vetr lengi eptir Kvæggan kom til Íslands. Sóttu menn þar til víða um herað. Heimamenn Kvæggans fóru þangat til leiks margir. Óbívan Kvæggansson var helzt fyrir þeim. Óbívan var þá tuttugu vetra gamall. Hann var snimhendis mikill ok styrkr at afli, karlmannlegr at allri skapan, nakkvat skolbrúnn ok nefljótr en þó vel farit andlitsskǫpunum, jarpr á hár ok fór vel hárit. Hann var kallaðr Víga-Óbívan.
Þá var Anakinn á níunda vetr. Hann hlaut at leika við svein þann, er Jarjari hét, sonr Georgs af Gungastǫðum. Jarjari var ellifu vetra eða tíu ok sterkr at jǫfnum aldri. En er þeir lékusk við, þá var Anakinn ósterkari. Jarjari gerði ok þann mun allan, er hann mátti. Jarjari tók hann hǫndum ok keyrði hann niðr fall mikit ok lék hann heldr illa ok kveðzk mundu meiða hann, ef hann kynni sik eigi. En er Anakinn komsk á fœtr, þá gekk hann ór leiknum, en sveinarnir œpðu at honum.
Anakinn reiddisk. Anakinn fór til fundar við Víga-Óbívan Kvæggansson ok sagði honum, hvat í hafði gerzt.
Víga-Óbívan seldi honum í hendr sverði eina, er Víga-Óbívan hafði haft í hendi, ok þetta sverð hét Ljósamæki. Þau vápn váru þá tíð. Þá hljóp Anakinn at Jarjara ok rak sverðit í hǫfuð honum svá at þegar stóð í heila.
Hljópu þeir Gungamenn þá til vápna ok svá hvárirtveggju. Þar fellu sjau menn, en Georg varð sárr til ólífis.
En er Anakinn kom heim, lét Vattó sér fátt um finnask, en þaðan af hófusk deildir með þeim Vattó ok Víga-Óbívani.
Smý kvað Anakin vera “jeðisefni” ok spáði þat mundu fyrir liggja, þegar hann hefði aldr til, at honum væri fenginn “xwing.” Anakinn kvað vísu:
Þat mælti mín móðir,
at mér skyldi kaupa
fley ok fagrar árar,
fara á brott með jeðum,
standa upp í stafni,
stýra dýrum krossvængi,
halda svá til hafnar,
hǫggva mann ok annan.
Í þann tíma kom hallæri mikit um allan Tattúínárdal, svá at Kvæggan skorti bæði hey ok mat. Þá kvaddi Kvæggan Víga-Óbívan til ferðar með sér. Þeir fóru í Mósæslastaði ok kǫlluðu Vattó út; hann heilsaði þeim. Kvæggan tók vel kveðju hans.
“Svá er háttat,” segir Kvæggan, “At ek em kominn at fala at þér hey ok mat, ef til væri.”
“Hvárttveggja er til,” segir Vattó, “en hvárki vil ek þér selja.”
Víga-Óbívan mælti: “Þess væri vert, at vér tœkim ok legðim vert í staðinn.”
“Með engi rán vil ek fara,” segir Kvæggan.
“Vill þú kaupa þræl at mér?” segir Vattó.
“Þat spari ek eigi,” segir Kvæggan. Síðan keypti Kvæggan Anakin himingangara ok fór í braut við svá búit.
Maul rauði hét maðr, hirðmaðr Falfaðins. Var hann sonr Zabraks, sonar Iridóniu. Hann var atgørvimaðr mikill.
Þá Falfaðinn spurði, at þeir Jóði hǫfðu farit ór Nóregi, hann reiddisk, ok kallaði til sín Maul rauða, ok sendi hann til Íslands.
“Far nú til Íslands,” segir Falfaðinn, “Ok drep þú Jóða Gormóarson.”
En þá er Maul rauði kom til Íslands, þat var mǫrg ár áðr en hann fann heim Kvæggans í Tattúínárdal. Kvæggan var ekki heima, en þrællinn Anakinn var úti ok vann heyverk.
“Seg þú mér, hvar húsbóndi þinn er,” segir Maul.
“Hann er ekki heima,” segir Anakinn, “En sonr hans er í afhúsi.”
Maul gengr þá til afhússins, en fann Víga-Óbívan eigi. En Anakinn rennr þegar til hlǫðu, ok eru þeir feðgar þar.
Kvæggan sér Anakin. “Ok hví vinnr þú eigi?”
“Ek vinn eigi, en hirðmaðr Falfaðins vinnr,” segir Anakinn.
Maul rauði kømr nú til hlǫðu, ok sér hann Kvæggan. Hann bregðr tveimr sverðum, ok leggir fram at Kvæggani ok Víga-Óbívani ok hefir alt eitt atrið.
Var Víga-Óbívan alvápnaðr. Annat sverð Maular kom á ina vinstri hliðina ok í skjǫldinn fyrir neðan munnríða, ok klofnaði hann í sundr; sverðit hljóp í fótinn fyrir ofan kné ok svá nam þar staðar. Annat sverð hjó til Kvæggans á ǫxlina ok frá ofan hǫndina, ok var þat hans banasár. En Víga-Óbívan slœmði til Maular rauða sverðinu Ljósamæki ok hjó hann í sundr í miðju.
“Faðir,” segir Víga-Óbívan til Kvæggans.
“Of seint er þat,” mælir Kvæggan.
“Ekki er þat,” segir Víga-Óbívan.
Kvæggan mælti: “Óbívan, heit mér því, at þú skylir leysa sveininn, því at hann hefir verit mjǫk haldorðr ok tryggr. Hét it, at it skylið hefna mín.”
Víga-Óbívan játar þessu.
Kvæggan mælti: “Hann er kosinn til þess… þat er sem auðnar… hann mun ráða órslitum… hefn mín!”
Kvæggan andaðisk. Sá maðr var inn fríðasti sýnum ok jarpr á hárslit, ok fór allvel hárit ok at ǫllu var hann inn kurteisasti maðr. Víga-Óbívan grét eigi, en þó leysti hann Anakin. Hétu báðir þessu, at þeir skyli fara til Nóregs ok þar hefna Kvæggans.
Nú er þar til máls at taka, at þá er Dúkú Jóðason var ungr, var hann smiðr góðr, ok áðr en hann lá út í víkingu eitt sumar, gørði hann sverð. Ok er hann bar ór aflinum, sýndist smiðjusveinum sem grœnir eldar brynni ór eggjunum; biðr nú fǫður sinn Jóða við taka sverðinu ok kveðsk eigi kunna sverð at gøra, ef þetta bilar. Jóði hjó í steðjann ok klauf niðr í fótinn, ok brast eigi né brotnaði. Hann lofaði sverðit mjǫk ok fór til árinnar með ullarlagð ok kastar í gegn straumi, ok tók í sundr, er hann brá við sverðinu. Gekk Jóði þá glaðr heim.
En Dúkú fylgði honum feðr sínum, ok mælti: “Faðir, hví tókt þú sverðit frá mér? Ek legg út í víkingu, ok ek mun góðs sverðs þurfa.”
Jóði mælti: “Feðr þínum líkar vel sverðit, þat er ek nefni Ljósamæki inn grœna, ok þú færð gǫrt annat sverð jafngott, ef þú ert víst slíkr smiðr sem menn segja.”
Dúkú reiddisk, en hann gørði annat sverð. Þetta sverð var hvassaraLjósamæki inum grœna, ok af því skínn logi rauðr; hét þat sverð Ljósamækir inn rauði. En hann dulði fǫður sinn þessa sverðs.
Nú er þar til máls at taka, er þeir Víga-Óbívan ok Anakinn eru, at þeir riðu austr til Hornafjarðar. Fylgðu Víga-Óbívani flestir allir þingmenn hans. Fluttu þeir þá austr vǫru sína ok ǫnnur fǫng ok fargǫgn, þau er þeir skyldu hafa með sér. Síðan bjoggu þeir skip sitt. Var Víga-Óbívan við skip, þar til er búit var. En þegar er byr gaf, létu þeir í haf. Hǫfðu þeir langa útivist ok veðráttu illa; fóru þeir hundvillir.
Þat var einu hverju sinni, at þeir fengu áfǫll stór þrjú nǫkkur, ok sagði Víga-Óbívan þá, at þeir væri nær lǫndum ok þetta væri grunnfǫll. Þoka var á mikil, en veðrit óx, svá at gerði at þeim hríð mikla. Fundu þeir eigi, fyrr en þá keyrði á land upp um nótt, ok varð þar mannbjǫrg, en skip brotnaði allt í spán, en fé máttu þeir ekki bjarga. Urðu þeir at leita sér verma.
En um daginn eptir gengu þeir upp á hæð nǫkkura. Var þá veðr gott. Víga-Óbívan spurði, ef þeir menn kenndi land þetta, er farit hǫfðu áðr. Tveir váru menn, þeir er kenndu landit ok sǫgðu þá vera komna við Írland í Þíðborg. “Fá máttu vér verri landtǫku,” segir Víga-Óbívan, “því at Paðéma in væna Rúvísdóttir ræðr hér. Við henni ok Falfaðni er þat ekki mart. Ganga skulu vér á vald dróttningarinnar; gerir oss ekki annat, því at dróttning hefir at líku líf várt, ef hon vill eptir því leita.” Ganga þeir þá allir í braut þaðan. Víga-Óbívan mælti, at þær skyldu engum manni segja tíðendin eða frá ferðum sinni, fyrr en hann segði dróttningu.
Fóru þeir þá, til þess er þeir fundu menn þá, er þeim vísuðu til dróttningar; gengu þeir þá fyrir dróttning, ok kvǫddu Víga-Óbívan ok Anakinn hana ok allir þeir.
Paðéma Rúvísdóttir var kvenna vænst er upp óxu í heimi, bæði at ásjónu ok vitsmunum. Þat var at ágætum gǫrt, hversu fǫgr hon var, ok því var hon kǫlluð Paðéma in væna. Paðéma var kurteis kona svá at í þann tíma þóttu allt barnavipr þat er aðrar konur hǫfðu í skarti hjá henni. Allra kvenna var hon kœnst og bezt orði farin. Hon var ǫrlynd dróttning.
Dróttning spurði, hvat manna þeir væri. Víga-Óbívan nefndi sik og sagði, ór hverri sveit hann var af Íslandi. Dróttning hafði spurt áðr, at Falfaðinn sendi Maul inn rauða til þess at drepa Kvæggan Dúkússon ok Jóða Gormóarson, ok kenndisk hon þegar við mennina. Hon spurði til Víga-Óbívans: “Hvat segir þú mér til Maular ins rauða Zabrakssonar, hirðmanns Falfaðins?”
“Þat,” sagði Víga-Óbívan, “at ek hjó hann í sundr í miðju.”
“Njóttú heill handa,” segir Paðéma. Gerðisk Víga-Óbívan ok Anakinn þá hirðmenn Paðému dróttningar, ok kom Anakinn sér brátt í kærleika mikla við hana.
Þat var á dǫgum Paðému Þíðdróttningar Rúvísdóttur, at Falfaðinn konungr lysti at auka ríki sitt með at verða konungr yfir Þíðborg, ok hann lét loka Þíðhǫfn með skipaliði.
Ok þá er Paðéma dróttning vildi ekki gefa sik í vald hans, sagði Víga-Óbívan henni, at þau skyli fara til fundar Falfaðins, ok í Koruskantborg biðja hann sættask. Paðéma játti því.
En er skipit Paðému var búit, spurði Anakinn Víga-Óbívan, “Hvárt ek fæ komit með ykkr Paðému?”
“Ekki er sú ætlun mín,” mælti Víga-Óbívan, “Því at þú ert of ungr.”
“En Kvæggan bað mik heita sér, at ek ok skyla hefna hans,” segir Anakinn.
Þá játti Víga-Óbívan þessu, at Anakinn skyli koma með þeim.
Með þeim á þessu skipi var maðr nakkvarr, er hét Artveir-Dítveir. Hann var maðr lítill ok þǫgull, því at hann eigi kunni norrœnu. En var hann fjǫlkunnigr mjǫk, ok kunni valda því, at þat skip er hann sǫng á, skyli fara svá skjótliga, at engir aðrir fá tekit. Ok hann dugði, at skipalið Falfaðins fekk þau ekki.
En áðr en þau kómu til Nóregs, tóku þau land í Færeyjum, á ey þeiri, er hét Dagóba. En þá er Víga-Óbívan ok Anakinn fóru til at fá vatn frá fossi, sáu þeir mann mjǫk gamlan, ok þeir spurðu hann, “Hverr ertú?”
“Jóði heiti ek, sonr Gormóar, faðir Dúkús, fǫður Kvæggans,” segir maðr.
“Þá ertú fǫðurfaðir fǫður míns, því at ek em Óbívan, sonr Kvæggans, ok var hann drepinn á Íslandi,” sagði Víga-Óbívan.
“Þat veit ek, fyrir því at sett þat hefi ek,” mælti Jóði.
“Þú munt vera maðr forspár,” mælti Víga-Óbívan, “Ok ef þat er satt, þá munt þú ok hafa sett, at ek em kominn með leysingja nǫkkurum, er heitir Anakinn himingangari, ok hefir hann heitit, at vit báðir skulum hefna fǫður míns. Faðir minn sagði mér, at þú spáðir, þá er hann var ungr, at einn leysingi skyli koma til ættár várar, ok at þat auðnaði, at hann skyli ráða órslitum. Ek veit ekki, hvárt ek trúi á því.”
“Þú veizt víst, at þú trúir, ok at faðir þinn trúði. At hann skyli hefna fǫður þíns, trúir þú? At hann skyli verða einn af Jeðifirðingum, biðr þú? Reyndr skal hann vera.” Ok snýsk Jóði til Anakins, ok spurði, “Hræddr ertú?”
“Ek em ekki hræddr,” segir Anakinn.
“Sétt í gegnum þik, fæ ek,” segir Jóði, “Hræddr við at tapa móður þinni, ert þú.”
“Er þat mikilvænligt?” Segir Anakinn.
“Þat er it mikilvænligasta,” kvað Jóði, “Því at ótti sær reiði, reiði sær hatri, hatri sær kvǫl.”
Þá reiddisk Anakinn ok kvað, “Ekki em ek hræddr.”
“Þá halda áfram, skulum vit,” sagði Jóði.
Þeir Víga-Óbívan ok Anakinn bjuggu þar á Dagóbu mǫrg ár með Jóða; hann var maðr mjǫk gamall, en svá sterkr, sem hann var á œskualdri. Hann kenndi Anakni at berja sem menn frá Jeðifjǫrðum, ok varð Anakinn inn mesti kappsmaðr. Um sumur fóru út þeir Víga-Óbívan ok Anakinn í víking. En Jóði vildi aldregi aptr fara ór eynni Dagóbu.
Anakinn vex upp þar á Dagóbu í Færeyjum. Hann var allra manna fríðastr, þeira er fœzk hafa á Íslandi; hann var mikilleitr ok vel farinn í andliti, manna bezt eygðr ok ljóslitaðr; mikit hár hafði hann ok fagrt sem silki, ok fell með lokkum, mikill maðr ok sterkr, eptir sem verit hafði Kvæggan. Anakinn var hverjum manni betr á sik kominn, svá at allir undruðusk, þeir er sá hann; betr var hann ok vígr en flestir menn aðrir; vel var hann hagr ok syndr manna bezt; allar íþróttir hafði hann mjǫk umfram aðra menn.
En þá er þau hǫfðu verit á Dagóbu tíu ár, var Paðéma drottning á fjórða ok tuttuganda vetr, ok Anakinn himingangari á átjánda vetr. Hon reiddisk mjǫk, at þau hǫfðu aldregi komit til Noregs. Víga-Óbívani þótti, at Anakinn var roskinn ok búinn at hefna Kvæggans, en Jóða þótti, at Anakinn var ungr mjǫk ok reiðr, “Ok þú, Óbívan, mjǫk líkr fǫðurfeðr þínum ert þú, ok vill ekki hlýða góðum ráðum, ok þarft þú þessa skaplyndis ekki.”
At líku fer Víga-Óbívan til Noregs, ok með hann Paðéma ok Anakinn.
Þeim byrjaði vel, tóku Noreg norðr við Jeðifjǫrðu. Víga-Óbívan segir, “At þú, Anakinn, far með Paðému til Koruskantborgar. Ok ek mun finna Meis Vindússon, vinr fǫður míns, í Jeðifjǫrðum. Ek fæ eigi komit til Koruskantborgar, því at konungr kennir ætt mína, ok hann mundi drepa mik sem skjótast. En bíð þú með Paðému, ok ver þú hana fyrir konungs mǫnnum, unz ek kem aptr með Jeðifjarðamenn.”
Þau Anakinn ok Paðéma lǫgðu inn til Koruskantborgs skipi sínu. Í þenna tíma váru margir menn íslenzkir í Nóregi, þeir er virðingarmenn váru; lágu þar fyrir bryggjunum þrjú skip, er íslenzkir menn áttu ǫll.
En er þau stigu af skipinu, þá hleypr maðr þegar at Paðému, ok vill drepa hana með sverði. Í þessi svipan hjó Anakinn fót af honum fyrir ofan kné, ok var hónum sá áverki œrinn til bana.
Anakinn segir, “Þetta mun segja, at Falfaðinn vill láta drepa þik.”
Paðéma segir, “At líku vil ek fara til hans, ok skipta orð með honum.” Paðéma sótti þegar á fund Falfaðins konungs ok með henni Anakinn; þau fengu þar góðar viðtǫkur.
Konungr spurði, “Hvárt er þat satt at maðr vildi drepa yðr á bryggju í dag?”
Paðéma svarar, at svá var satt.
Konungr segir, “Oss líkar ekki vel þessi tíðendi, ok viljum vér ráða yðr at ér hafið með yðr maðr góðan, er fær varit yðr fyrir ránsmǫnnum.” Síðan spurði konungr, hverr sá væri inn vǫrpuligi maðr, er í gǫngu var með Paðému; en hon svarar: “Sá er hirðmaðr minn ok heitir Anakinn himingangari.”
“At vísu er hann skǫruligr maðr,” segir konungr.
Nú varð Anakinn hirðmaðr Paðému, ok fylgir hann henni, í ǫllum stǫðum, hvert er hon þurfti at koma. Þau skiptu mǫrg orð saman leynilega, ok menn sǫgðu hlæjandi, at Anakinn himingangari þrælsson skyli biðja hennar fǫgru dróttningar.
Þat er sagt eitt sinn, at Anakinn sagði Paðému draum sinn: “Þat dreymði mik,” segir hann, “At ek þóttumk sjá móður mína, ok ek sá hana, jafnvel svá skírt at ek þóttumsk sjá hana sem ek sé þik. Hon þolr þjáningar, ok menn er ek kenni eigi drepa hana. Veit ek, at ek svar þess, at ek verja þik, en ek fæ eigi látit hana þola svá. Þat er engi annarr kostr en hjálpa móður minni.”
Paðéma segir, “En ef þú hlýtr at verja mik, svá ok hlýt ek at vera með þér.”
“Já víst,” segir Anakinn, “En þú fær ekki komit með mér til Íslands. Er land þat hættumikit.”
“Ek em dróttning,” segir Paðéma, “Ok fæ ek gǫrt þat er ek vil.”
Síðan bjuggu þau Anakinn ok Paðéma ferð sína, ok þau kvámu til Íslands í Nǫbudal, ok sváfu þau þar á strǫnd nætr sakir.
Paðéma sagði, “Þá er ek var barn, skemta ek mér á strǫnd, liggjandi á sandi ok þornandi undir sól. Ok ek glǫddumk með at geta um nǫfn fuglanna er sungu.”
“Mér líkar ekki vel sandr,” mælti Anakinn.
At morni fóru þau til Mósæslastaða, ok fundu þar Vattó. Anakinn spurði, “Hvárt þú hefr sét Smý, móður mína.”
“Ekki á ek hana lengr,” segir Vattó.
Anakinn spurði, “Veizt þú, hvar hon er?”
“Ek selða hana í hendr bónda er heitir Kléggr Larsson, ok býr hann at Vatnabœ í Tattúínárdal.”
Ferr Anakinn nú til Vatnabœjar ok Paðéma með honum. Þar finna þau húsabœ ok mann úti, ok klauf skíð. Anakinn spurði þann mann at nafni, en hann nefndisk Óinn. Óinn spurði at hans nafni, ok nefndisk Anakinn sem hann hét. Óinn kenndi nafn þetta. Síðan leiddi hann Anakin ok Paðému inn með sér; þar váru hús lítil ok vel gǫr. Bóndi sagði húsfreyju sinni, at menn váru komnir. Húsfreyja hans hét Bera. Hon sá Anakin ok þá sagði, “Flestir munu af manni þessum illt hljóta, en þó muntú ráða vilja.”
Faðir Óins hét Kléggr. Hann sat inn í húsi ok kom eigi út; var hann maðr fóthǫggvinn.
Anakinn spyrr, “Hvar er Smý, móðir mín, er Vattó í Mósæslastǫðum selða í hendr þér?”
Kléggr segir, “Ránsmenn miklir, Tuskinssynirnir, nam hana.”
Anakinn spyrr, “Hvárt þessar óðáðir sé hefndalausir?”
“Fór ek til Tuskinssona, ok ætlaða ek at nema hana aftr,” segir Kléggr, “En kom ek heim einfœtingr.”
Anakin þegir. Síðan stendr hann, ok gengr út.
Óinn spyrr, “Hvert ferðú?”
“Til þess at finna móður mína,” segir Anakinn.
“Hon er dauð, mágr minn,” kvað Kléggr.
“Ekki er þat satt,” said Anakinn, “Ok fæ ek sét hana í draumum mínum. Veit ek, at hon lifir enn, ok hlýt ek at finna hana.”
Óinn mælti, “Ek vil gefa þér hest minn, er beztr er hér í sveitum.”
Anakinn mælti, “Víst kem ek aptr skjótliga.”
Um morgininn fyrir sólarroð kemr Anakinn til húss Tuskinssona. Hann sér konu á jǫrð, er blœðr mjǫk, ok kennir móður sinn.
“Móðir,” segir Anakinn.
Hon spyrr, “Hvárt ek heyri rǫdd Anakins, sonar míns?”
“Ek em hér, móðir. Ek skal hefna þín, ok vit munum ríða heim saman,” segir Anakinn.
“Anakinn,” segir hon, “Þú ert víst maðr drengiligr, ok er líf mitt fullkomit, með því at ek kenni þik mann góðan.” Andaðisk Smý í knjóm Anakins. Anakinn hljóp þá upp í hus ok drepr mjǫk marga menn. Síðan ferr hann til Vatnabœjar með líki móður síns, ok þar brenndi hann lík hennar. Anakinn lét erfa móður sína eptir fornri siðvenju.
Nú er þar til máls at taka, at Víga-Óbívan Kvæggansson kom aptr til Jeðifjarða. Hann fann hús fǫðurfǫður síns, ok engi var heima. Hann fal sik í sæng, ok svaf.
En þá er hann vaknaði, heyrði hann raddir margra manna, ok einn var þar er talaði með rǫskri rǫddu.
“Sýnisk þat jafnan,” segir sjá maðr, “At ek em fégjarn, enda mun svá enn. Ok er vant fyrir at sjá, at þú sér eigi griðníðingr eða tryggðarofsmaðr, en þú komir þó þínu máli fram. En þat er mér sagt…”
“Þat er víst,” segir annarr maðr, “At menn skyli kalla oss gríðníðinga.”
Sá maðr með rǫskri rǫddu mælti, “Margir standa í mót oss, fleiri með oss. Jeðifjarðamenn eru dauðir, eða farnir til Íslands ok komnir eigi aptr. Hverr hefir sét fǫður minn Jóða fyrir þrimr tøgum árúm? Eða son minn Kvæggan, eða sonarsoninn Óbívan? Þeim fǫrnum, mun engi bóndi í Jeðifjǫrðum bregða sverði þá er herr várr kømr til landsins hans. Vér munum eiga inn stœrsta herrinn í Noregi, ok Falfaðinn konungr mun gjalda gjǫf við gjǫf. Vár mun hann gøra sœmðir til, ok gøra oss ríka hersa.”
Þriði maðr svarar: “Satt er þat sagt, at þú hatar áttarmót, ok gleðisk meðan faðir þinn er skóggangsmaðr, Dúku Jóðason. En menn segja at þetta er sjálft ættarbragð.”
En Dúkú þagði.
*
Þá er nátt fell, funnu menn Víga-Óbívan í sænginni, ok hnepptu hann í fjǫtra. Dúkú heyrði menn tala um fanga þenna, ok fór til tals með honum.
Víga-Óbívan mælti: “Ættspillir.”
“Nei, nei, frændi minn,” segir Dúkú, “Þetta er misgǫrt, hræðilega misgǫrt. Þeir eru farnir of fjarri, þetta er galit.”
“Ek trúða þik vera foringi hér, Dúkú,” segir Víga-Óbívan.
Dúkú mælti: “Þessu var ek ekki at, ek segi þér satt. Ek mun biðja þess þegar, at þeir leysi þik.”
“Víst muntu,” segir Víga-Óbívan, “Ok væni ek, at þat tekr eigi of langan tíma. Sú gerð er mikil, er ek hlýt at gøra.”
Dúkú mælti: “Þat er mjǫk sorglegt, at vit hǫfum aldrigi hittizk áðr, Víga-Óbívan. Kvæggan lofaði þik mjǫk. Þess œski ek, at hann lifði enn. Hann dygði mér nú.”
“Kvæggan yrði aldrigi saman með þér,” segir Víga-Óbívan.
“Þú veizt ekki, hvárt þú segir satt,” segir Dúkú, “Þú gleymir þessu, at hann var sonr minn, sem þú vart hans. Hann visti at faðir minn Jóði var spilltr af lesti, þá er hann stóð í mót Falfaðni konungi, ok aldrigi fœri hann með Jóða, ef hann hefði lært sannsǫguna, sem ek hef.”
“Sannsǫguna?” segir Víga-Óbívan.
“Sannsǫguna,” segir Dúku. “Hvat segðirðu mér, segða ek þér at inir gǫmlu fjarðamenn væri þrælar Siðdróttins?”
“Nei, þat er ekki mǫgulegt,” segir Víga-Óbívan. “Jóði, ok Kvæggan, ok aðrir vissi, væri þat satt.”
“Augu þeira eru blind,” segir Dúkú, “Í inu myrkva vatni Urðar brunns, frændi minn. Hundruð jarla hér í landi eru þrælir Siðdróttins Siðíusar.”
“Ek trúi eigi orðum þínum,” segir Víga-Óbívan.
“Jarl frá Hálogalandi var bandamaðr Siðíusar dróttins. En tíu árum síðan, sveik Siðíus hann. Hann kom til mín, ok hann sótti hjálp frá mér ok sagði mér allt, er var komit fyrir,” segir Dúkú. “Þú hlýtr at koma saman með mér, Víga-Óbívan — saman munum vit eyða Siðunum.”
“Ek skal aldrigi standa saman með þér, Dúkú,” segir Víga-Óbívan. ”Sem þú stóðst ekki með ættfǫður várum Jóða.”
Dúkú gekk út, en sagði, at honum þótti mikils erfiðis at væni, ef Víga-Óbívan leysti.
Víga-Óbívan sat margar víkur í fjǫtrum, ok menn gáfu honum lítinn mat ok engi drykk nema kalt vatn. Einn dag kvámu menn til hans ok báru hann til hólms, er þeir bundu hann til trés.
“Ef ek em bundinn, fæ ek eigi brugðit sverði í hólmgǫngu,” segir Víga-Óbívan.
“Þat er engi hólmganga, er þín bíðr,” mælti maðr. “Þú ert drekifóðr.”
Þá sá Víga-Óbívan, hvar Anakinn himingangari ok Paðéma dróttning gengu bundin sem hann, ok menn bundu þau til annarra trjá. Anakinn var næstr Víga-Óbívan.
Víga-Óbívan spurði, “Hví eruð it hér í Jeðifjǫrðum?”
Anakinn sagði, “Vit várum á Íslandi ok kvámum aptr til Nóregs, en vit fórum fyrst til Færeyja ok várum gestir Jóða langfǫður þíns. Hann dreymði eina nótt, at þú vart í Jeðifjǫrðum ok at fársfullir menn bundu þik. Vit erum komin til þess, at bjarga þér, sem þú bjargaðir mér sveini í Tattúínárdal.”
Þá kvað Víga-Óbívan, at þau Paðéma hǫfðu eigi dugat.
Þat var margir menn þar á fjǫru nær hólmi, er skoðuðu þau. Dúkú Jóðason var með þeim, ok annarr hǫfðingi, er kunni ekki norrœnu. Sjá maðr sagði nǫkkut til þeira manna er stóðu nær miklum durum í húsi. Þessir menn opnuðu dyrrnar, ok út kvámu þrjú dýr.
Dreki var þar er blés eldi; hann var grœnn, ok með sex fótleggum. Þar var ok mikill graðungr; rauðr var hann, grimmt dýr með þrimr hornum. Þar var ok it óarga dýr.
Dreki kom fyrst til Víga-Óbívans, ok blés eldi í mót honum. En Víga-Óbívan helt fjǫtrum sínum fyrir sik, ok eldrinn brenndi þá, svá at Víga-Óbívan hljóp undan óbrenndr, en hendrnar váru enn bundnar saman. Dreki gekk eptir honum ok reynði at fá hann í klóum, eða at brjóta tré ok sló hann með bol. Ok hann blés eldi, ok brenndi mǫrg tré, ok Víga-Óbívan fekk eigi sik fólginn eða varðan.
Þeim mǫnnum, er skoðuðu bardaga, líkaði stórilla at Víga-Óbívan lifði enn, því at þeir hǫfðu trúat at dreki skyli eta hann, en þeir óttuðusk at dreki vildi eta þá, ef hann fekk eigi Víga-Óbívan. Nakkvarr maðr skaut spjóti til Víga-Óbívans, en hann tók á lopti ok skaut dreka. Dreki var lítt sárr af spjóti, ok síðan tók hann spjót í munni, ok beit þat.
En meðan Víga-Óbívan ok dreki bǫrðusk, tók inn stóri graðungr á Anakinn. En þat er sagt af mǫnnum, at Anakinn heitir Himin-gangari af því hann hljóp meir en hæð sína. Nú hljóp hann á hrygg graðungs, ok allir er sá, undruðusk. Anakinn vatt fjǫtrar sínar upp á horn graðungs, ok graðungr var svá sterkr, at fjǫtrar sprungu sundr þegar. Nú reið Anakinn graðungi.
Samtíðis vildi it óarga dýr eta Paðému dróttning. En hon hafði í hendi þann írska kníf, ok sú náttura fylgði þessum knífi, at engi kunni sjá hann, nema Paðéma. Hon sleit fjǫtrar sínar, ok klifraði þat tré, er hon var bundin til. En it óarga dýr klifraði tré eptir henni, ok sló hana með klóunum. En hon hafði enn fjǫtrar í hendi, ok hon svipaði dýrit, svá at þat kom eigi nærri.
Anakinn himingangari sá, at it óarga dýr kúgaði Paðému, ok hann reið graðungi til þess dýrs, ok graðungr stakk it óarga dýr með hornunum. Paðéma hljóp ór trénu á graðung, ok þau riðu til Víga-Óbívans, er reynði enn at hleypa undan dreka.
Dúkú Jóðason var reiðr, er hann sá, at Anakinn ok Paðému drápu it óarga dýr. Hans menn gengu inn í holm, ok vildu drepa þau.
En maðr setti sverð þá á hálsi Dúkús.
“Meis Vindússon,” segir Dúkú, “Ek em glaðr, at þú ert kominn hingat.”
En Meis mælti, “Sjá hólmganga fær eigi haldit fram, móðurníðingr.”
Síðan sá Dúkú, at þat var margir Jeðifjarðamenn komnir með Meis, ok allir með brugðum sverðum í hǫndunum.
“Þú ert djarfr,” segir Dúkú, “En fíflskufullr, fǫðurvinr minn. Þat er mjǫk fleiri menn hér, er standa með mér, en standa með þér.”
“Ek trúi, at ek hefi fleiri,” segir Meis.
“Vit sjáum til,” segir Dúkú. En hann hljóp undan, meðan menn skutu ǫrum til Meisar. En þat var engi maðr, er fekk ǫru skotin, áðr en Meis Vindússon fekk ǫr vikna frá. Fær engi maðr hǫggvit skjótari en Meis Vindússon, ok hann drap margan bogmann með sverði sínu.
Meis Vindússon drap inn stóra graðung, ok Jeðifjarðamenn er fylgðu honum gáfu Anakni tvau sverð. Anakinn sleit fjǫtrar Víga-Óbívans, ok gaf honum eitt sverð. Nú stóðu þeir með Jeðifjǫrðumǫnnum, ok drápu marga manna Dúkús. Paðéma dróttning tók boga frá manni drepnum af Meis, ok hon drap marga menn með ǫrum. En fleiri menn kvámu eptir ǫllum er fellu, ok Jeðifjarðamennirnir urðu þreyttir.
En þá menn heyrðu Paðému dróttning segja, “Séð ér!” Ok þeir sá at á hǫfn var komin skip, ok Jóði Gormóarson sté fram, ok með hann frá þessum skipum kvámu færeyskir bardagamenn, er stóðu með Jeðifjarðamenn. Færeyingar drápu margan mann í her Dúkús með sverði ok með boga ok með atgeiri.
En dreki lifði enn, ok hann drap með eldi, eða með klóunum, eða með blóðgum tǫnnum, alla menn er hann fekk rekna: jeðifjarðamenn, Dúkús menn, ok færeyinga. En engi maðr fekk rekinn dreka, því at skinn hans var hart sem steinn.
Víga-Óbívan rann til langfǫður síns Jóða, ok bað hann þess, at ljá honum þess góða sverðs er Dúkú smíðaði, ok þat sverð heitir Ljósamækir inn grœni. Jóði seldi sverð í hendr Víga-Óbívan, ok Víga-Óbívan gekk til dreka með þessu sverði í hendi.
Dreki blés eldi mót Víga-Óbívan, en Ljósamækir inn grœni var harðast allra sverða, ok át allan þann eld, er dreki blés. Þá hjó Víga-Óbívan til dreka, ok kom á fyrir ofan kné ok tók af fótinn. Hann hjó aptr, ok tók af annan fót, ok þriðja. Dreki fell þá, en Víga-Óbívan reiddi upp sverðit hart ok hjó á háls dreka, svá at hǫfuðit fell á sandinn.
En hǫfuðit dreka kvað:
“Sveinn! Ok sveinn!
Hverjum ertu sveini um borinn?
Hverra ertu manna mǫgr?
Er þú gramr rautt
þinn inn grœna mæki:
stǫndumk til hjarta hjǫrr!”
En Víga-Óbívan kvað:
“Ætterni mitt
kveð ek þér ókunnigt vera
ok mik sjálfan it sama:
Kval-Óbívan ek heiti,
Kvæggan hét minn faðir
er hefk þik vápnum vegit!”
Þá gekk Víga-Óbívan at dreka ok skar hjarta ór honom með Ljósamæki inum grœna. Jóði var á brott horfinn, meðan Víga-Óbívan vá dreka, ok kom nú, er Víga-Óbívan strauk blóð af Ljósmæki inum grœna. Víga-Óbívan seldi þat góða sverð aptr í hendr langfeðr sínum.
En þá sá Víga-Óbívan at Dúkú gekk á skipi Jóða, ok létti akkerum. Víga-Óbívan kallaði til Færeyinga, ok bað þá þess, at þeir skjóti hann, en þeir hǫfðu engar fleiri ǫrvar. Anakinn himingangari rann til fjǫru, ok svam til skips áðr en Dúkú fekk akkerum léttum. Anakinn hafði tvau sverð í hǫndunum.
Dúkú Jóðason brá Ljósamæki inum rauða. “Karlmannlega er at farit, sveinn,” segir hann.
Dúkú høggr til Anakins, en Anakinn brá við sverðin, en Dúkú hjó hvert hǫgg at ǫðru, svá at Anakinn fekk ekki hǫggvit í móti. At lokum hjó Dúkú af Anakni hǫndina, ok varðisk hann þá með annarri nǫkkura stund, þar til er hann fell í óviti til jarðar.
En meðan Anakinn ok Dúku bǫrðusk, kom Jóði til skips.
“Faðir,” segir Dúkú Jóðason.
“Sonr,” segir Jóði Gormóarson.
Dúkú mælti: “Þú hefir hindrat mik it seinsta sinn.”
Sonr brá sverði mót fǫður, ok faðir brá sverði mót syni. Lengi bǫrðusk þeir, sverð mót sverði, unz mælti Jóði: “Vel hefir þú barizk, sonr minn.”
En Dúkú svaraði með brósu, áðr en hann hljóp ór skipi inn í bát fyrir neðan í vatninu, ok bátrinn hvarf.
Þat skip, er Dúkú hafði stolit frá Jóða fǫður sínum, var it skjótlegasta skip, ok Jóði átta ekki annat, er kunni ná tǫkum á því. Ok þat var margir menn, er stóðu í mót Jeðifjǫrðumǫnnum enn, ok bardagi helt áfram lengi.
En þá er menn Dúkús váru drepnir eða flýðir, man Víga-Óbívan eftir því, at Anakinn var á einu skipi Jóða. Hann reri út til þessa skips, ok vænti ekki þess, at hann skyli finna Anakinn á lífi, því at Jóði sagði honum frá inu stóra sári, er Dúkú veitti honum. En Víga-Óbívan fann Anakin lifanda, þó eigi vakanda.
Víga-Óbívan tók Anakin aptr til fjǫru, ok sýndi hann til Jóða ok Meisar Vindússonar. Meis spurði, hvárt Víga-Óbívan vildi, at sjá þrælsson lifi.
“Já víst,” segir Víga-Óbívan, “Er þat eigi satt, at langfaðir minn Jóði spáði, at maðr komi til Jeðifjarðinga, maðr þrælborinn, ok sættisk á málit við Falfaðin?”
“Svá spáða ek,” segir Jóði, “En þat er mǫgulegt, at vér skiljum þenna spádóm eigi.”
“Hann skal eigi blekkja oss,” segir Víga-Óbívan, “Því at ek hefi tekinn hann til mín sem minn bróður.”
“Þú trúir mikit á spádóm, sem faðir þinn Kvæggan,” mælti Meis, “En því at Anakinn hefir borgnum þér, vil ek lækna hann. En ek trúi eigi á þenna þrælsson, ok hjarta mitt segir mér, at vér munum harma þetta, at ek hann hefir borginn.”
Jóði Gormóarson var maðr forspár, en Meis Vindússon var fjǫlkunnigr. Hann smíðaði nýja hǫnd til Anakins, ok sjá hǫnd var gǫr af silfri. Þá setti hann þessa hǫnd til handleggjar Anakins, ok kvað galdra yfir honum:
“Bein til beins, blóð til blóðs,
liðr til liðs, svá sé límað.”
Þá vaknaði Anakinn, ok var silfrhǫnd hans sem ǫnnur hǫnd hans, og fekk hann hreyfask sem in aðra, jafnvel þó hǫn væri gǫr af silfri, ok skein sem tunglsljós.
Nú tóku Anakinn himingangari ok Víga-Óbívan annat skip Jóða. Jóði gaf Víga-Óbívani Ljósamæki inn grœna, bað hann verðskylda gjǫfina vel.
Þat var lǫng fǫr, frá Jeðifjǫrðum til Koruskantarborgar. Ok þá er þeir Víga-Óbívan sigldi inn í hǫfn þar, sá þeir þat skip, er var stolit af Dúkú. En þá er þeir fóru um borð í skipit, var þar margir menn, er bǫrðusk á þá. En þessir váru ungir menn, sveinar óreyndir, ok þeir fengu ekki Víga-Óbívan eða Anakin særða, en þeir Víga-Óbívan drápu marga, ok margir aðrir flýðu, því at þeir óttuðusk inn grœna eld, er brann ór Ljósamæki inum grœna, ok þann grimman mann, er bar þat góða sverð.
At lokum váru þat engir menn, er stóðu mót þeim Víga-Óbívani, ok þeir sá nú, at Dúkú Jóðason stóð einn, en hann hafði Falfaðin konung settan í fjǫtrum.
Dúkú hló. “Ykkr gef ek kost,” mælti hann, “Ef þit vilið berjask við mik, mun ek drepa konung, sem ek drap hirðmenn hans. Ok hverjum skalt þú, Víga-Óbívan, hefna fǫður síns Kvaggans, ef Falfaðinn konungr er dauðr? En ef þit sættizk við mik, mun ek taka þik, Víga-Óbívan, til mín sem sonarsonar saklauss. Ek segi þér enn: Kom til mín, sonarsonr. Saman fengum vit eyða þá Seið-dróttin, ok vit skulum verða konungar í Nóregi.”
Víga-Óbívan svaraði eigi, en hann sagði til Anakins: “Því at ek vilda eigi at annarr maðr drepi fǫðurbana minn, ok Dúkú er sjálfr fǫðurfaðir minn, skal ek eigi berjask við hann.”
En Anakinn reiddisk, því at Dúkú hafði hǫnd sína skorna af, ok hann hjó til Dúkús með þat sverð, er hann helt í silfrhǫndinni.
Víga-Óbívan vildi eigi sjá bandamann sinn Anakin drepinn, ok hjó til Dúkús með Ljósamæki inn grœna. En Dúkú var seiðmaðr mikill, ok hann kvað galdra á Víga-Óbívani, svá at Víga-Óbívan fell til jarðar sofandi.
Dúkú ok Anakinn bǫrðusk lengi, en Dúkú mælti: “Ek sé, at þat er þér mikill ótti, mikit hatr, mikill reiðr. En þessi duga þér eigi.”
Nú reiddisk Anakinn mjǫk, ok hann tók Ljósamæki inn grœna frá hendinni Víga-Óbívani, ok hann hjó stórlega hart með þetta sverð, ok skar af Dúkú báðar hendrnar. Dúkú fell á knjónum, en Falfaðinn konungr hló.
“Þú hefir gǫrt vel,” mælti Falfaðinn konungr, “Drep hann.”
En Anakinn vildi ekki drepa Dúkú, “Því at hann er fǫðurfaðir Víga-Óbívans Kvægganssonar, ok er hann bandamaðr minn. Dræpi ek frænda hans, væri þat stór skǫmm, ok fjǫlskylda hans hefndi mér hans.”
“Drepir þú hann,” mælti konungr, “Mun ek gera þik bestan af ǫllum hirðmǫnnum mínum, ok ek vil veita þér gersimi, gull, ok sœmð.”
Nú tók Anakinn þat sverð Ljósamæki inn rauða, er var fallit til fóta honum, í venstri hendi, ok hann helt enn Ljósamæki inn grœna í hœgri. Ok með bæði sverð hjó hann hǫfuðit Dúkús af.
Nú leysti Anakinn Falfaðin konung frá fjǫðrunum, ok konungr mælti, “At vit hljótum at svimma til fjǫru sem fljótast,” því at skipit brann.
“Ek skal eigi bjarga lífi mínu,” segir Anakinn himingangari, “Nema ek bjarga lífi Víga-Óbívans Kvægganssonar ok. Hann hefir tekinn mik sem bróður sinn, ok vilda ek eigi blekkja minn bróður.”
En Falfaðinn konungr mælti, “Þú drapt fǫðurfǫður hans, ok fyrir þat vildi hann hefna þér hans.”
“Aldrigi munum vit Víga-Óbívan berjask,” segir Anakinn, “Jafnvel þó Jóði Gormóarson, langfaðir hans, biði hann drepa mik.” Ok Anakinn stǫkk ór skipi inn í vatn, ok hann helt kápu Víga-Óbívans í hendi, ok svá dró hann til strandar.
Á strendi váru margir menn bíðandi. Þeir undruðusk, þá er þeir sá, at konungr lifði, ok at Anakinn himingangari hafði honum borgnum. Ok konungrinn mælti til þess fjǫlðis er var þangat komins: “Minn hirðmaðr skal verða Anakinn himingangari ævilega, ok skal ek heyra ekki orð mót honum, er ek hefni eigi.” Ok allir þessir menn lofuðu mjǫk Anakin.
En Víga-Óbívan vaknaði, ok heyrði orð Falfaðins konungs, en honum líkaði þau stórilla. “Þú ert orðinn of nær konungi, ok Jeðifjarðamenn trúa eigi á hann. Gleymðu eigi, at Maul inn rauði Zabraksson, hirðmaðr hans, drap Kvæggan Dúkússon, fǫður minn, ok sá bóndi er þik leysti.”
“Eigi hefi ek þessu gleymt,” segir Anakinn, “Heldr eigi hefi ek gleymt, at vit unnum eið Kvæggani deyjanda, at vit hefnim hans. En ek em bundinn nú á hendi konungi. Em ek hirðmaðr hans, ok eigi skal ek bregða sverðum mínum mót honum.”
En Víga-Óbívan sá, at Anakinn helt tvau sverð, Ljósamæki inn rauða, sverð fǫðurfǫður síns Dúkús, ok Ljósamæki inn grœna, sverð sitt. Ok hann mælti: “Hvar er fǫðurfaðir minn Dúkú? Þú heldr sverð hans, sem þat væri herfang.”
“Fǫðurfaðir þinn Dúkú dó á því skipi, er brann,” sagði Anakinn himingangari.
En Víga-Óbívan skoðaði efasamlega.
Anakinn segir, “Ek tók þat sverð, er hǫndina mína tók. Er þat eigi réttlega gǫrt?”
En Víga-Óbívan segir, “Þú tókt sverð mitt ok.”
“Þetta sverð tók ek frá þér,” segir Anakinn, “Þá er þú vildir eigi hjálpa bróður þínum, ok hjálpaða ek mér sjálfum með. Nú, bróðir, sel ek Ljósamæki inn grœna í hendr þér aptr, en ek ger þat at skilorði, at þú gefir hann syni mínum, ef sonr er borinn mér.”
“Ek skal svá gera,” segir Víga-Óbívan, “Því at þú ert sannlega orðinn bróðir minn. En hvat með Ljósamæki inu rauða?”
“Þetta sverð tek ek sem mitt,” segir Anakinn, “Ok sem fésekt handar mér.”
Anakinn fór nú til konungsgarðs með Falfaðin, en Víga-Óbívan keypti bát, ok sigldi aptr til Jeðifjarða.
Anakin dreymdi margar nætr þat, at Paðéma dróttning þóttisk fengit barngetnað, en þó at hon dó berandi. Því gekk hann til salar Falfaðins í kveld, meðan Falfaðinn konungr át með hirðmǫnnum ok hlýddi skáldum.
En áðr en þat at Anakinn fekk sagt Falfaðni þessi tíðindi, segir Falfaðinn konungr: “Anakinn, þú munt vita, at Jeðifjarðamenn vilja mik drepa.”
“Herra,” segir Anakinn, “Góðir vinir er ætt Jóða Gormoarsonar mér; eigi vil ek segja, at þeir sé undirfǫrulir menn. Sœki þeir at yðr, herra, standi þeir karlmannliga ok opinberliga.”
“Anakinn,” segir konungr, “Leitaðu dýpra. Þú veizt, at Víga-Óbívan mik hatar, því at ek fǫður hans lét drepa, en hann sótti eigi á mik þá er hann kunni vel gøra fyrirsát á strǫnd. Þóttisk þetta þér karlmannliga farit? Já, leitaðu dýpra. Þat er mikil skǫmm, er Jeðifjarðamenn ætla með galdra sína.”
“Herra,” segir Anakinn, “Jeðifjarðamenn kveða galdra opinberliga. Þeir eru ekki þeir menn, er rista rúnar á rótum í myrkvi, en heldr kveða þeir galdra til þess, at spá ok at lækna. En seiðmenn seiða seið ok hyggja flátt; ok ef þeir hjálpa mǫnnum, þeir hjálpa þeim til þess, at þeir vænta at þeir skyli hjálpa sér.”
En Falfaðinn konungr mælti, “Er þat eigi satt ok, at Jeðifjarðamenn gøra svá? Hví læknaði Meis Vindússon hǫndina þér, ef þat var eigi til þess, at þú skylir duga Jeðifjarðamǫnnum þá er þeir sœkja at mik?”
En Anakinn þagði.
“Þú sér, minn ungi lærisveinn,” segir konungr, “Ok þat er þér fólgit, at seiðmenn eru ok læknar. Ertu freginn frá sǫgu þess ríka seiðmanns, er Plagueis hét?”
“Nei, herra,” kvað Anakinn himin-gangari.
“Þat mér þóttisk líkligast,” segir konungr, “Því at þá sǫgu vildi engi maðr frá Jeðifjǫrðum segja frá. Sú er seiðsaga. Plagueis var seiðmaðr, ríkr maðr ok víss. Svá sterkr var hann í seið, at hann kunni svá vinna, at þær er hann elskaði dó eigi.”
Anakinn mælti: “Segir þú satt, at hann svá vann, at hann bjargar mǫnnum frá dauðanum?”
Falfaðinn konungr svaraði: “Seiðr er vegrinn til þeirar kunnáttu, er nǫkkurum þekkir ónáttúrlig. Plagueis varð svá máttugr, at hann óttaðisk þetta eitt, at hann tapaði mættinum. Ok sjálfsagt tapaði hann mættinum. Hann hafði kennt lærisveinunum allan seiðinn, en lærisveinninn drap hann sofanda. Hann kunni at bjarga ǫðrum frá dauðanum, en ekki sjálfum sér.”
Anakinn mælti: “Er þat manni mǫgulegt, at nema þenna seið?”
“Eigi frá Jeðifjarðamanni,” segir Falfaðinn konungr.
“Er þat geta mín,” segir Anakinn himingangari, “At þú sér sjálfr seiðmaðr.”
“Sá konungr, er vill verða víss ok víðlendr, drekkr þat allt er má frá Urðar brunni,” kvað Falfaðinn konungr, “En Jeðifjarðamenn vilja eigi drekka frá myrkum vǫtnum þar. Ek veit hvar Óðinn veðit fólgit. Þat var eigi í inum skírum vǫtnum brunns. Ok hverir eru konungar? Vit Óðinn, ok engi Jeðifjarðamaðr. Drekktu frá inum myrkum vǫtnum, Anakinn himingangari. Drekkirðu þaðan, verðirðu sterkari en er nakkvarr Jeðifjarðamaðr. Má henda, at ek læra þér þann seið, er fær Paðému dróttningu borginni.”
“Hvat veiztu, um Paðému dróttning?” segir Anakinn.
“Víst mun hon deyja án seiðlækningar,” segir konungr, “Ek hef fyrirsét þat. Ok Jeðifjarðamenn munu eigi hjálpa henni svá. Ef þú vill bjarga þeiri dróttningu ok því barni er hon berr þér þrælbornum, er ek sá eini er mun þér duga. Á Írlandi eða á Íslandi eða jafnvel meðal Jeðifjarða værirðu athlœgi ok skóggangsmaðr, sá þræll er spillti dróttningu. Hér geri ek þik ríkan hersi, já jarl — ef þú mér gefr þat síðasta brot ríkis míns Nóregs. Ok er þat Jeðifirðir.”
Maðr í blárri kápu stóð nú meðal hirðmanna, ok var hann Meis Vindússon. “Ek hef þat heyrt, at þú Falfaðinn konungr vildir þrælka Jeðifjarðamenn sem þú hefr ǫll ǫnnur heruð þrælkuð. En vér munum eigi þjóna þér viljandi -” ok brá hann sverðinu.
Falfaðinn konungr bannaði hirðmǫnnum at verja sik, þó hann væri maðr gamall, ok brá sjálfr sverði. En at lokum var Meis sterkari, ok hann Falfaðin afvápnaðan.
Anakinn mælti: “Þat er morð, at drepa mann afvápnaðan.”
En Meis Vindússon hjó til Falfaðins konungs. En Falfaðinn konungr seiddi seið, ok eldingar kvámu frá fingrunum konungi, svá at sverð snart hann eigi, en Meis Vindússon brann. Brann Falfaðinn konungr ok, ok andlitit hans bráðnaði ok varð lýtt.
“Anakinn þrælsson,” segir Meis Vindússon, “Vit gerum þér kost. Þú fær borgnum mér eða Falfaðni konungi. En ek einn kunna svá vinna, at gøra þér nýja silfrhǫndina. Ok þú sér eiðrofi ok griðníðingr, ef frænda bandamanns þú drepir.”
“Þat er val á því, Anakinn jarl,” segir Falfaðinn konungr, “Hvárt þú vilir bjarga mér eða Meis. En ek einn kann svá vinna, at Paðéma dróttning lifir, ok þú sér eiðrofi ok griðníðingr, ef dróttin þinn þú drepir.”
Síðan brá Anakinn himingangari Ljósamæki inum rauða í silfrhǫndinni, ok drap Meis Vindússon.
Anakinn himingangari knéfell, en Falfaðinn konungr hló.
“Ek em eiðrofi,” segir Anakinn himingangari, “Ok skóggangsmaðr. Ek em eigi verðr þess þeirar sœmðar, er þú veiðir mér.”
“Þú ert hirðmaðr minn ok lærisveinn, ok bráðum skaltu nema þann seið, er fær lífi Paðému dróttningar borgnu, ok þú sjálfr skalt verða jarl í Nóregi.”
“Ek vil gøra þat eitt, er þú biðr, herra,” segir Anakinn himingangari.
“Vel er þat,” segir Falfaðinn konungr, “Meðan þú vart hér með mik í Koruskantborg, ek get í hug Jeðifjǫrðumǫnnum, at þeir sendi þenna mann hingat leyniliga, ok vildi hann mik drepa, eða kúga. Þeir eru ódrengiligir menn, jafnvel bandamaðr þinn Víga-Óbívan Kvæggansson. Farðu til Jeðifjarða, drep þá alla, hvárn lifanda í þeim fjǫrðum, Anakinn jarl. Þangat skaltu fara leysingi, þaðan skaltu koma aptr jarl, ok nema þann seið, ok vit skulum bjarga dróttningu þinni ok konunglegu barni.”
Nú er þar til máls at taka, at Víga-Óbívan Kvæggansson kom aptr til Jeðifjarða, ok farmóðr kom inn í hús Jóða langfǫður síns.
Paðéma dróttning var þar, ok með hana hirðmenn sína, ok þat var auðsýnt, at hon var með barni.
Hon spurði, “Ok hvar er Anakinn?”
“Hann dvaldi í Koruskantborg,” segir Víga-Óbívan.
“Fyrir hví kom hann eigi aptr til Jeðifjarða, þar er hann á bandamenn? Er hann eigi í skuld við okkr?” segir Paðéma dróttning.
En Víga-Óbívan segir, “Ek veit eigi, fyrir hví þú segir, við ‘okkr.’ En hann hefir trúnaðareiða Falfaðni konungi svarna. Hann er orðinn hirðmaðr Falfaðins konungs, ok hann hefir it góða sverð fǫðurfǫður míns Dúkús tekit sem sitt eigin.”
“Þú talar rangt,” segir Paðéma dróttning, “Fyrir hví trúirðu þik leyfðan at segja slíkar lygar?”
“Paðéma dróttning,” segir Víga-Óbívan, “Ek heyrða hann sverja eiða Falfaðni konungi. Ifi er mér á, at hann neitaði boðum konungs, jafnvel þó hann bæði hann drepa Jeðifjarðamenn.”
En Paðéma dróttning mælti, “En hvat var með Meis Vindússyni, sá er fór til Koruskantborgar þá er þit Anakinn komið eigi aptr? Hann trúði ykkr drepna af Falfaðni konungi, ok fór þangat með her sinn ok vildi hefna ykkar.”
“Ek vissa eigi at hann svá fór,” segir Víga-Óbívan, “Ok ek em kominn seint af því at ek barðumk á veginum við berserk þann, er heitir Grívus. Drap ek þann stóra berserk, en hann beitti fjórum sverðum samstundis, ok ek fekk eigi hann bitinn með sverði. Með boga drap ek hann at lyktum, en ek dramba yfir mér eigi af þessum bardaga; var hann inn betri karlmaðr. En hann bát minn braut, ok ek neyddumk til þess at ganga hingat.”
Þegar er hann sagði þessi orð, kom sendiboði til dura húss. Jóði Gormóarson spurði, hvat hann vildi segja.
Sendiboði segir, at margir hermenn komi, ok drepi allt þat, er þeir sáu lifandi, jafnvel þó þat væri fé eða barn.
Víga-Óbívan spurði, hverr fœrði þenna her hingat.
Sendiboði segir, at sá var maðr hár, “Ok var hann í blárri kápu ok blám hjálmi, ok var ein hǫnd honum silfrgǫr.”
Víga-Óbívan segir, “Paðéma dróttning, fǫrum vit nú frá Nóregi. Fyrir hví dveldisk þú? Ek sé, at skip þitt stendr í firði. Ætlaðirðu aldrigi, at fara aptr til ríkis þíns á Írlandi, þar er barnit mun alask sœmilega? Fyrir hví dvelisk þú, eptir þú hefir dvalzk hér of lengi?”
En Paðéma dróttning þagði.
“Þú ert aldrigi aptr farin til ríkis þíns,” segir Víga-Óbívan enn, “Eptir mǫrg ár í Færeyjum ok í Nóregi, ok váru þau ár gagnlaus þér. Fyrir hví sitr þú hér ok ferr eigi aptr? Farðu með oss ok lifðu í ríki þínu með barn lifanda. Dvelisk hér skaltu deyja, ok lébarnit í þér. Fyrir hví viltu eigi segja, já eða nei? Anakinn kømr ok með hann dauði. Hann er konungs hirðmaðr. Hann skal drepa þik ok barnit!”
Paðéma dróttning grét, en hon mælti ekki.
Víga-Óbívan skoðaði hana ifasamlega, ok sagði, “Anakinn er faðirinn. Eða er hann eigi?”
Paðéma dróttning þagði enn. En Víga-Óbívan talaði við hirðmenn hennar, segjandi, “Búið skip hennar í Íslandsfǫr; mun dróttningin snart taka barnsótt, ok ek vænti eigi þess, at vér komim til Írlands árla.” En þat skip var áðr búit; hafði Paðéma dróttning ætlat at fara til Írlands, þá er Anakinn kæmi aptr.
Nú fóru Jóði ok Víga-Óbívan í skip Jóða; var þat skip reiðubúit, en eigi í fǫr til Íslands. “En vér megum lenda skipi, sem ek áðr ætlaða, á Dagóbu í Færeyjum,” segir Jóði, “Ok taktu þar vistir ok vatn, en ek mun dveljask í Dagóbu. Mik girnir eigi at fara til Írlands með dróttningu. Þangat kømr Anakinn endilega, ok sjá gamli maðr vildi eigi sjá sonarbanann aptr.”
En Víga-Óbívan heimti upp akkeri, ok at baki honum hirðmenn Paðému. Skip Paðému var af hlunni þá er hon fór endilega á borð, ok hon grét enn.
En á skipi sínu fór Jóði bráðum undir þiljur niðr, ok hann sá eigi, er Anakinn himingangari reið eptir fjarðarveginum, ok hann hrópaði á Paðému dróttning.
“Ek sé skip þitt,” segir Anakinn himingangari, “En fyr hví ferr þú eða hvert?”
“Víga-Óbívan sagði mér frá hræðilegum ódáðum þínum,” mælti Paðéma dróttning.
“Hverjar dáðir eru þessar?” spurði Anakinn.
Paðéma dróttning mælti, “Hann sagði mér, at þú sér orðinn seiðmaðr, at þú þjónir Falfaðni konungi, er herr land mitt, ok at hann bæði þik drepa ǫll menn ok kvikvendi í Jeðifjǫrðum, jafnvel bǫrn. Ok ek Paðéma dróttning ber barn þitt, Anakinn himingangari!” Ok menn undruðusk, er þeir heyrðu þetta, því at þat var alkunnt, at Anakinn himingangari var leysingi.
Anakinn segir, “Víga-Óbívan vill snúa þér í mót mér, því at ek fǫðurfǫður hans drap.”
Paðéma dróttning segir, “Hann elskar þik sem bróður, ok hann hefir lítit gott á mik, ok hann vill hjálpa okkr.”
En Anakinn hló. “Hvat gagn er í honum? Seiðr einn mun bjarga þér, Paðéma. Ek hefi trúnarðareiða svarna Falfaðni konungi sakir ykkar barns — svá at þit fengið lifat, ok lifat konunglega, sem sómir ykkr. Farirðu með Víga-Óbívan, fyrirspár konungr at þú deyir á Íslandi. Svík mik eigi, Paðéma. Ek em þrælborinn, en ek em orðinn jarl — ok at lyktum fæ ek jarl biðja þín.”
“Nei, Anakinn,” segir Paðéma dróttning, “Komdu með mik, ok hjálpaðu mér við at ala barn okkart á Írlandi. Komdu undan nú! Þat er of seint síðara.”
“Skynjarðu eigi?” segir Anakinn himingangari, “Fyrir hví rennrðu nú ór Nóregi, er ek em orðinn ríkr í Nóregi, ok Nóregr sjálfr er orðinn friðsamlegr fyrir mik? Ok eptir sjá uppreisn í móti konungi er sløkkt, ok seiðr hefir þér borgnni, fyrir hví skyla ek seiða aptr? Vit skulum setja niðr seið, ok vit skulum stjórna Nóregi, já Írlandi ok!”
En hvat Paðéma dróttning svaraði, heyrði Anakinn himingangari ekki, því at skipit var seglit of langt. Anakinn reiddisk mjǫk Paðému dróttninu, því at svá honum þóttisk, at hon væri falssamleg, ok fylgði Víga-Óbívani illgjarnlega eða heimsklega. Ok því at hann var orðinn inn mesti seiðmaðr, rétti hann silfrhǫndina fram, ok lét sem hann kœfði hana. Ok á skipi hennar, fell hon til þilja í óviti, sem kona kœfð, ok allir þar undruðusk þenna seið, því at engi maðr snart hana.
Þau Paðéma dróttning kvámu til Íslands einn morgin snimma. Paðéma dróttning sjúknaði ok var orðin veik, síðan hana Anakinn himingangari kœfði seiðandi. Ok er Ísland varð sýnilegt frá skipi, var él mikit þá á landi, ok eldsuppkváma nyrðra; var þar mikit ǫskufall ok. Þá hljóp á útsynningr steinóði, en þar gekk í móti útfallsstraumr; gørði þá stórt á firðinum, sem þar kann opt verða; lauk þar svá, at skipit Paðému kafði undir henni.
Víga-Óbívan Kvæggansson vár áðr lendr, ok hann sá frá strǫnd at Paðéma dróttning var í skipbroti, ok hann svam til hennar ok kom erfiðlega aptr til fjǫru með nǫkkura fá hirðmenn hennar. Ok œpandi þar á sandi bar hon tvíbura, son ok dóttur. Þau bǫrn váru vatni ausin ok nǫfn gefin, ok var sú mær kǫlluð Leia, en sveinbarn Lúkr.
Víga-Óbívan spurði, hvárt hon vildi Anakin himingangara vita, at hann var faðir þessa tveggja barna, því at “Mik grunar, at hann haldi eigi fram at þjóna Falfaðni konungi, ok herja Írland, vissi hann sjálfan sik fǫður þessa írskra þjóðna. En trúlegt er, at Falfaðinn konungr læti drepa þessi bǫrn sem skjótlegast, ef honum þóttisk þetta má gøra, ok vissi hvar þau funnusk. Farsælulausu ungu bǫrn! Faðir ykkar hlýðnask honum, sá er vildi verða morðingi ykkar. En ef drepi Anakinn Meis Vindússon, sá maðr er mest hjálpaði honum, hvat gørði hann, ef bæði Falfaðinn konungr hann þessi bǫrn drepa? Aldrigi áttu svá konungleg bǫrn svá illan fǫður.”
En Paðéma dróttning gaf engi gaum at Víga-Óbívani. Hon kyssti bǫrnin, ok þá mælti hon: “Þeim var ek verst, er ek unna mest.” Ok hon dó í sandi.
Nærri strǫnd urpu þeir haug eptir Paðému dróttningu. En nú vissu menn eigi, hvat gøra skyldu með bǫrnum. Víga-Óbívan vildi at Óinn Kléggsson œli bǫrn upp, sá er var skyldr þeim, því at hann var borinn af inni sǫmu móður sem Anakinn himingangari. En inir írskir hirðmenn vildi ala þau upp í Þíðborg í Aldiransveitum á Írlandi meðal konunglega frænda þeira.
“En fyrst hljótum vér at finna aðrar konur at mjǫltum,” segir Víga-Óbívan Kvæggansson, “Eða munu bǫrnin deyja snart. Ok vegr er langr til Tattúínárdals eða annarra sveita, þá er ek þekki vel.”
“En vér erum komin með eina konu, sú er í mjǫltum nú, ok er hon írsk hirðmær Paðému dróttningar,” segir Beilorgana, hirðmaðr Paðému, “Tǫkum vér eitt barn með hana aptr til Írlands.”
“Ér eigið ekki skip,” segir Víga-Óbívan Kvæggansson.
“Tǫkum vér skip þitt,” segir Beilorgana, “Ok mun Anakinn himingangari spyrja tíðindi, at skip þitt er farit frá Íslandi, ok mun sœkja ykkr barn aldrigi á Íslandi. En annat barn mun bíða á Írlandi í Aldiransveitum, ok þar eru margir góðir kappar.”
“Tíðindi hefi ek spurt um Aldiransveitir,” mælti Víga-Óbívan, “Ok menn segja, at þat sé friðsamt land, ok eitt land án vápna. Ok var ek sjálfr opt nærri í víking með fǫður minn Kvæggan þá er hann lifði enn; man ek eptir engum góðum kǫppum. En ek samþykkjumk þessa ætlun sakir sveinbarns, ok skal hann búa hér á Íslandi með norrœnni ætt.”
“Þat er it mikilvægast,” kvað Beilorgana, “At barnit viti eigi at hann er Anakinsson himingangara. Ok at engi á landi veit, nema sá sé fóstri einn.”
“Já víst,” segir Víga-Óbívan, “Mun engi kæra mik um ógætni. Gerið sem ykkr líkar við mey; ek held inum fyrirspáða hefndarmanni ættar mínar. En lát þetta barn þreyta at mjólkdrykkinn, því at ek skal ganga lengi með hann áðr en vit komim til Tattúínárdals. ”
Eptir þat sveinbarn hafði mjǫk drukkit tók Víga-Óbívan Kvæggansson barnit í hǫndum. Lengi gekk hann vestr, unz hann kom endilega til Tattúínárdals, ok hann sá æ eldsuppkvámu nyrðri. At Vatnabœ lét hann sveinbarnit á þrǫskuldi eina nótt, en Óinn Kléggsson kom út. Hann spurði hann, hvat barn þetta væri.
“Hann er bróðursonr þíns Anakins,” segir Víga-Óbívan, “Ok heitir hann Lúkr. Hann mun þurfa mjólkr. En ek mæli, at þú segir eigi honum frá feðr hans, ok væri þat trúlegt bezt, ef honum þœttisk faðir dauðr.”
“Ok hvert ferr þú í stormi ok ǫsku?” spurði Óinn.
“Ek fer norðr til eldfjallsins,” segir Víga-Óbívan, “Ok þangat spái ek þess, at faðir hans skal koma ok.” Ok Víga-Óbívan Kvæggansson hvarf í skugga.
Nú verðr þar til at taka, er Anakinn himingangari vill leita Paðému ok Víga-Óbívans, hann fór til Íslands, ok er ekki sagt af ferðum hans, fyrr en hann kom fram á Íslandi. Er hann kømr til fjǫru, sér hann hvar skip heimti upp akkeri, ok hann þekkir skipit.
“Siglir þar Víga-Óbívan Kvæggansson,” segir hann, “Á skipi sínu, ok vill hann efalaust fœra mik í brottu frá óléttri konu minni.” Ok hann sendir menn sína til skipsins, ok hann eggjar þá liðit mjǫk til framgǫngu, “Ok vil ek,” segir Anakinn, “At ér drepið alla karlmenn á skipinu, en látið ér konur ok bǫrn lifa. Ok ek skal taka land ok þar leita konu minnar.”
Anakinn himingangari gørir svá, ok sér haug orpna nærri sandi þar. Hann reiðisk, ok spottar mjǫk at þessu inu mikla þrælsverki, segir at engi maðr nema þrælborinn kysi at haugsetjask í sandi. Hann spornar haug ok sparkar, ok spýtir í sand þar.
“Mér líkar ekki vel sandr,” segir Anakinn himingangari. Ok hann hvarf í skugga.
*
Anakinn himingangari ferr til Tattúínárdals, þar hann sér at Vatnabœr er tómr, ok fólk nýlega flýtt, því at mikit hraun brennr nær. Hann snýr nú ór húsi, ok sér þar Víga-Óbívan Kvægganson.
“Þinn ljúgfróðr maðr!” segir Anakinn himingangari, “Þinn níðingr ok svikari! Þat var skip þitt, er ek sá, en þú fœrir konu mína á, ok beið mín hér, þar er ek skyla leita hennar. Þú snerir henni í mót mér!”
“Þú snerir henni í mót sér sjálfr,” segir Víga-Óbívan, “Þú hefir látinn Falfaðin konung svíkja þik, unz þú ert orðinn þræll þess manns, er þú sórt þess, at drepa.”
“Gabba þú mik ekki; ek hefi eigi gleymda eiða mína,” segir Anakinn, “En ek hefi svarna nýja eiða, til þess at bjarga konu minni, ok at vernda mitt nýja ríki.”
“Þitt nýja ríki?” segir Víga-Óbívan.
“Ek skal drepa þik, Víga-Óbívan,” segir Anakinn, “Ef þú gabbar mik enn. En ek vilda eigi gleyma bróðurleiki várum, ok vilda láta þik lifa, ef þú sverir Falfaðni konungi trúnaðareiða.”
En Víga-Óbívan kvað, “Anakinn, ek hefi eiða svarna til ættar minnar — til ins forna siðar.”
“Ef þú ert eigi með mik,” segir Anakinn, “Þú ert óvinr minn.”
“Seiðmenn einir gøra óvini úr brœðrum sínum,” segir Víga-Óbívan. “En ek mun verja mik, jafnvel í mót bróður mínum.”
“Þú munt reyna,” segir Anakinn. Hann brá Ljósamæki inum rauða, ok Víga-Óbívan brá Ljósamæki inum grœna.
Lengi sœkjask þeir, meðan hraun brennr um fœtr þeira ok aska fellr á þá ok kvelr þá, svá at engi skakkar með þeim, ok er hvárrtveggi inn ákafasti; er þeira viðskipti bæði hart ok langt, en sá varð endr á, at Víga-Óbívan høggr til Anakins á lærit hœgra, svá at ór tekr allan vǫðvann, ok Anakinn fellr nær í hraun ok verðr þegar óvígr.
Anakinn himingangari reynir at draga sik í brottu frá hrauni, en klæði hans taka at brenna, ok snart hann sjálfr. Hann segir til Víga-Óbívans, “Ek hata þik!”
“Þú vart bróðir minn, Anakinn!” segir Víga-Óbívan Kvæggansson. “Ek elskaða þik!” En hann snýsk frá Anakni ok gengr á brott, en Anakinn himingangari brennr þǫgull.
Um vetrinn frá Falfaðinn konungr at Anakinn himingangari var dauðr á Íslandi, ok hann fór þangat með her sinn ok fann Anakin lífs undir ǫskudyngju mikilli. Var þat hvárki fœtr né handleggir á Anakni himingangara, en andlitit var brennt ok blóðugt. Tala mætti hann hvárki, því at tungan var brennd, en hafði hann tennrnar enn ok hafði veidd mýss ok fugla með þær. Með seiðvǫgnun hafði hann lifat enn, en hann kunni ekki seiða þann seið, er skyldi grœða limuna aptr.
Jafnvel lofaði Falfaðinn konungr seið ok dirfð Anakins, því at hann var bitinn með sverðsegg ok með eld, en hann lifði enn marga mónuðr. “Sœmilega hefi ek þik nefndan Anakin seiðjarl,” segir Falfaðinn konungr, “Því at þú lifir enn fyrir þann seið, er þú namt at mér, jafnvel þó þú hefir enga limu.” En margir hermenn Falfaðins gǫbbuðu Anakin, kǫlluðu Veiðr-Anakin, því at þeim þóttisk hlœgiligt, at hann hafði veidd mýss með tennrnar. En þó at Anakinn mætti eigi tala, seiddi hann seið ok kœfði einn mann Falfaðins ór fjarska. Hermennirnir óttuðusk mann þann, er mætti kœfa þann mann er hann snart eigi við, en Falfaðinn konungr lofaði hann því meira, kallaði hann inn mesta seiðmann.
Falfaðinn konungr hafði lyfsteinn, ok hann fœrði Anakni steininn; síðan grœddi hann Anakin, ok nýir limir grøru við líkamann hans, skapaðir af seiðgaldri Falfaðins ór inu kalda svarta hrauni.
En andlitit var mjǫk ørrótt ok brennt, ok lungun ok augun váru eydd af reyki. Falfaðinn konungr kunni eigi seiða þann seið er grœddi nýja tungu eða lungu eða augu, ok fyrir því skapaði hann þann mikla hjálm, er heitir Ægishjálmr, en leizt sá hjálmr út sem hrafnblár hauss, ok fylgði hrafnblá kápa. Ok með þenn hjálm á hǫfði, mætti Anakinn anda ok tala ok sjá, en raustin hans varð hræðilega breytt, eigi lengr fǫgr en dimm ok þrumandi, ok hverr andi hans svá auðheyranleg ok byljandi sem mikil bylgja á knerri.
Anakinn himingangari lá enn á jǫrðu með nýju limu sína. En þá er Anakinn mætti hreyfask, gaf Falfaðinn konungr honum þat nafn alvǫrulega, er hermennirnir hans gáfu spottandi, ok hann kvað: “Rís, Veiðr.”
Veiðr reis ok andaði, ok þá er hermennirnir heyrðu raustina, sýndisk þeim, sem mikil þruma reiddi, ok þeir gugnuðu allir.
“Veiðr jarl,” segir Falfðinn konungr, “Fær þú mik heyrðan?”
“Já, herra,” kvað Veiðr, en þá spurði hann: “Eða hvar er Paðéma?”
“Eigi er at dylja þessa, vinr,” segir Falfaðinn konungr, “Þú veittir henni banasárit, þá er þú reiddisk ok kœfðir hana með seið á skipi hennar; firrsk þú gæfu þína.”
En Veiðr þagði.
Þat es upphaf at þessi sǫgu, at Jabbi konungr inn digri réð fyr Danmǫrk, ok Falfaðinn konungr eldingaflug fyr Noregi; ófriðr mikill vas í milli þeira.
Hani hét maðr, norrœnn at ætt; hann vas Sólósson jarls. Hann vas góðr maðr, víkingr mikill; menn flestir kǫlluðu hann Hólmgǫngu-Hana. Vel samir at segja frá yfirlitum Hana. Hann vas fámálugr ok fálátr jafnan, en fríðastr sýnum, hár maðr vexti ok nǫkkut skolbrúnn, jarpr á hár.
Því at Hólmgǫngu-Hana líkaði stórilla stjórn Falfaðins konungs, fór hann til Danmerkr ok vas með Jabba konungi um hríð; í sumar vas hann í víkingu, ok gørði hann opt skaða mikinn lǫndum ok skipum Falfaðins konungs; herjaði hann víða þar ok hvar sem hann kom við land í Noregi. En í vetr seldi hann í hendr Jabba konungi þær vǫrur, es hann fekk í Noregi. Jabba konungi líkaði vel sjá skattr, ok hann gaf Hólmgǫngu-Hana øxi mikla, ok vas sú øx snaghyrnd ok gullbúin, upp skellt skaftit með silfri, ok vas sú inn virðilegsti gripr. Hólmgǫngu-Hani hafði annan virðilegan grip, ok vas þat skipit hans, þat es hann fekk eptir þat at hann vann sigr á Landó Kalrissianssyni í kappróðri á Kesseley. Þetta skip hét Þusundár-Fálkinn; þat vas it skjótasta skip.
Hólmgǫngu-Hana fylgði maðr frískr, es Tsiubakka hét. Hann vas inn loðnasti maðr, stórr maðr vexti; svartjarpr á hár, þykkleitr ok mikill í brúnum. Tsiubakka kunni eigi at tala norrœnu, en hann skilði þau orð es menn sǫgðu, ok kunni Hólmgǫngu-Hani frísku.
Einhverju sinni, bar svá til at þeir Hólmgǫngu-Hani hǫfðu herjat í Noregi, ok þá es þeir váru búnir til hafs, riðu þar nekkverir norrœnir hǫfðingjar. Þeir spurðu, hverir þessir menn væri, ok hvaðan þeir kœmi.
“Ek heiti Hani Sólósson,” segir Hani, “Sumir kalla mik Hólmgǫngu-Hana. En sjá fylgðarmaðr minn es maðr frískr, Tsiubakka at nafni. Vit erum komnir hingat frá Danmǫrk ok erum kaupdrengir.”
“Ef it eruð sannarlega kaupdrengir,” segir hǫfðingi, “Þá munuð it hafa vǫrur á skipi ykkar, þær es it vilið selja, ok vér viljum kaupa, ok látið øss sjá varning ykkar.”
Þessir menn gingu síðan upp á skipit, ok þar fundu þeir margar gørsemar, þeim es Hólmgǫngu-Hani ok Tsiubakka hǫfðu stolnar frá þeim. Þessar þeir tóku, ok þeir vildu drepa Hólmgǫngu-Hana.
“Drepið hann eigi,” segir inn fyrsti hǫfðingi, “Því at ek kennda hann í fyrstunni, ok kennda ek fǫður hans ok. Hann es engi vinr Falfaðins konungs, ok erum vér heldr eigi. En vér skulum taka allar þessar vǫrur, þeim es hann stól, ok skulum honum ekki gjalda.”
En því at þat haustaði, ok Hólmgǫngu-Hani hafði ekki ránsfé, þat es hann skyli selja í hendr Jabba konungi, snaraðisk hann sem skjótast við Íslandi ok þar vildi forðask reiði Jabba konungs, unz hann fengi nekkverjan skatt, þann es hann fengi fœrðan konungi.
Maðr hét Vattó, maðr gamall ok stuttr, en góðr búandi ok móðurfrændi Hana. Hann bjó á Íslandi, at þeim bœ, es hét at Mósæslastǫðum; dvǫlðusk þeir Hólmgǫngu-Hani þar þann vetr. Þar gistu ok margir aðrir ránsmenn ok útlagar, því at Vattó vas sjálfr útlegðarmaðr ok elskaði eigi konunga. Enn hafa sumir sagt, at bœr hans væri it versta greni manna óráðvandra ok rógsmanna.
*
Maðr hét Gríðó, hirðmaðr Jabba; honum líkaði illa Hólmgǫngu-Hani ok girnask á skipit hans. En þá es hann frá, at Hólmgǫngu-Hani vas stolinn ránsfé sínu ok farinn til Íslands, spurði hann konungi: “Líkar yðr vel ránsfé, konungr, es Hólmgǫngu-Hani fœrir yðr?”
“Vel,” sagði Jabbi konungr.
“Þá myndi yðr margt um finnask,” segir Gríðó, “Ef ér hefðið allan þann, sem ér eiguð, en nú fór þat fjarri. Es it miklu meiri hlutr, es Hani dregr undir sik. Hann sendr yðr at gjǫf bjórskinn þrjú, en ek veit víst, at hann hefir eptir þrjá tigu þeira, es ér eiguð, ok hygg ek, at slíkan mun hafi farit um annat. En nú hefi ek fregnat, at hann es farinn til Íslands með mikit fé, es hann vill selja þar, en eiguð ér allt þat. Satt mun þat, konungr, ef þú fær skipit hans it góða í hǫnd mér, at meira fé skal ek fœra þér.”
En allt þat, es Gríðó sagði á hendr Hólmgǫngu-Hana, þá bǭru förunautar hans vitni með honum. Kom þá svá, at Jabbi konungr vas inn reiðasti.
“Fœr mér,” segir Jabbi konungr, “Skipit ok allt þat, es á es, en drep Hólmgǫngu-Hana Sólósson ok Tsiubakka inn fríska, ef þeir vili eigi koma fyr mér.”
Kona hét Leia; hon vas Beilorganasdóttir, írsks konungs í Aldiransveitum. Við Beilorgana ok Falfaðni vas þat fátt, því at Falfaðinn Noregskonungr kvazk vesa Írlandskonungr ok, en hann herjaði þar víða í Aldiransveitum.
Þat vǭru margir hǫfðingjar í mǫrgum lǫndum, þeim es mislíkaði mjǫk Falfaðinn konungr, en líkaði eigi vel Jabbi Danakonungr heldr. Fóru margir til nýja landa, beggja Færeyja ok Íslands ok Suðreyja ok Orkneyja ok Hjaltlands. En herrinn Falfaðins vas mikill, ok hann átti mǫrg herskip ok stór, ok hann herjaði lǫnd þeira, es vildu eigi viðkenna einvald hans; hann lét drepa ok marga góða menn, ok þrælka aðra. Vas hann allóvinsæll konungr. En því at Falfaðinn konungr vildi kúga alla þá, es stóðu í móti honum, lét hann gøra it stœrsta skip, es menn hǫfðu sét á sjóvum; helt þat skip svá mǫrgum mǫnnum ok vǭpnum, at þeir máttu ræna allt þat, es vas í einni stórri borg, ok vas því skipi nafn gefit, ok hét þat Dauðastjarna.
Maðr hét Þrípíó Dítússon; hann vas maðr írskr ok prestr. Ok því at Írland vas kristit land, ok Þrípíó kunni margar tungur, fór hann til Noregs í Koruskantborg ok vildi kenna mǫnnum þar ina rétta trú. Þar fann hann bróður hans, Artú Dítússon, es hafði verit þræll Víga-Óbívans Kvægganssonar af Jeðifirðingaætt á Íslandi. Ok því at hann hafði lengi búit milli heiðinna manna, vas hann sjálfr orðinn heiðinn.
Artú Dítússyni mislíkaði þrældómr hans, en mislíkaði honum því meira Falfaðinn konungr, því at hann hafði látinn drepinn Kvæggan Dúkússon, ok hafði Kvæggan því heitnu, at hann skyli leysa Artú af þrældómi. En sonr Kvæggans Víga-Óbívan, es lifði enn, vildi eigi leysa Artú, ok varð Artú eigi leysingi unz Víga-Óbívan flýtti sér til Íslands eitt sinn ok lét Artú aptr í Noregi.
Artú Dítússon vas hagr við járn ok tré, ok af þessi íðn varð leysingi brátt málkunnigr Falfaðni konungi, sá es bauð Artú ráða skipgørðinni; vissi konungr aldri, at Artú hataðisk við hann. En þat vas Artús ráð, at konungr láti gøra drekahǫfuð stórt á Dauðastjǫrnu ok holt innan, ok láti fylla af ǫli, ok kvað Artú, at þetta væri Ránarblót. Ok Falfaðinn konungr kvað Artú vesa vísan mann, sá es vildi hlífa inu stóra skipi frá reiði gyðju þessar.
Ok es hann hafði svá ráðit, fór Artú aptr til Írlands með bróður sinn, ok sagði allt þat Beilorgana konungi.
Beilorgana konung grunar, at Falfaðinn konungr vildi sœkjask Aldiransveitir með þetta skip, ok Beilorgana konungr vildi biðja Hjaltlendinga hjálpa sér. En “Því at Falfaðinn konungr með mikit her sinn ræðr fyr sjóvi, skal ek senda dóttur mína ok nekkverja munka með hana, ok Falfaðin konungr mun eigi grunaðr verða um þat, at ek sendi þau til þess at hvetja Hjaltlendinga í mót honum.”
Maðr hét Veiði-Anakinn. Hann vas hirðmaðr Falfaðins ok stýrði liði hans; hann vas inn mesti ójafnaðarmaðr, en vel menntr, ok vas hann fordæðumaðr mikill. Engi sá yfirlit hans, því at hann hafði jafnan yfir hǫfðinu mikinn hrafnblán hjálm, ok fylgði þeim hjálmi hrafnblá gríma fyr andlitinu ok hrafnblá kápa. Máligr maðr vas Veiði-Anakinn eigi, en þá es hann talaði, vas raustin hans hræðileg ok dimm, ok hverr andi hans svá auðheyranleg ok byljandi sem inn mesti stormr. Menn flestir kǫlluðu hann Veiðr, en allir óttuðusk hann, ok kunni hann svá yrkja, at menn falli til jarðar kveljandi, þeygi Veiðr snerti þá.
Veiðr frá, at Artú Dítússon hafði ráðit skipgørðinni í Koruskantborg, ok hann kunni illa tíðendum þessum, því at hann mundi eptir, at Artú hafði áðr verit þræll Jeðifirðinga, hans óvina. En þá es hann spurði hvar Artú vas á skipi Beilorganas konungs ok sótti Hjaltland, hann grunar at Artú møndi hafa ráðit Falfaðni konungi illa. Sigldi Veiðr skipi sínu Stjǫrnufreka ok leitaði skips þessa, ok fann þat af Íslandi. Menn hans gingu upp á skipit, ok vas þar bardagi inn harðasti.
Leia konungsdóttir sér, at írskir tapaðask, ok bauð hon Artú ok Þrípíó svimma til fjǫru ok þar leita Víga-Óbívan Kvæggansson, ef hann lifði enn. Gefr hon Artú boð, þat es hann skyli gefa Víga-Óbívani; vas þat boð skrifit með rúnum, ok kunni Artú eigi ráða rúnar.
Þat vǭru nekkverir smábátar á því skipi, þeir es hingu á skutstafni; einn þeirra leysti Leia konungsdóttir, ok undir honum summu Dítússynir.
Hermaðr Veiðrar sér smábát, ok hann segir, “Þar siglir annarr smábátr.”
“Eigi skjót þeim,” mælti annarr hermaðr, “Þat es etki kvikvendi á báti. Þat mun hafa verit gallat øxarhǫgg, es leysti hann.”
Þeir Þrípíó ok Artú Dítússynir kómu til fjǫru á Íslandi nær Tattúínárdal; þar vas mikit hraun, því at eldfjall hafði gosit þat fyr tuttugu vetrum, ok mikill sandr, því at háflœðr vas ákaflega stór þar í Tattúínárfirði.
Þrípíó reiddisk. “Hvat eyðistaða es sjá?” spurði hann, “Eða engir kristnir menn heldr, svá ek get til.”
“Þat eru kristnir menn á Íslandi,” segir Artú, “Enn eru þeir flestir þrælar. Fylg mér ok lát okkr finna Víga-Óbívan Kvæggansson sem snarast; bœr hans vas hér nálegr. Enn es þat trúlegast, at hann sé dauðr.”
“Ek vil eigi fylgja þér,” segir Þrípío.
Artú spurði, hvert hann vildi fara heldr.
“Hvert þú eigi ferr,” segir Þrípíó, “Því at þat es þér at kenna, at ek em á háskafǫr þessi, ok vilda ek heldr finna nekkverja kaupmenn, es fara til Írlands eða Noregs. Fjándinn taki þik ok þinn heiðna vin Víga-Óbívan.”
“Mér sýnisk, at þetta sé eigi kristilega sagt,” segir Artú, “En þú skalt ráða. Enn skal ek leita Víga-Óbívans, þótt þat es fátt með okkr Víga-Óbívani. En mér sýnisk þat enn líklegast, at fjándinn taki þik, ef þú ferr aðra leið einn saman; þat eru margir Íslendingar, es vildu þrælka eða drepa írskan mann ok kristinn.”
“Enn es þat þér at kenna,” segir Þrípíó, “Ef ek verð drepinn.”
“Eigi veldr sá es varar annan,” segir Artú.
*
Lengi gekk Þrípío, ok sá hvárki mann né kvikfé. At lyktum sá hann reið nekkverra manna; hann heilsar þessum mǫnnum, en þeir heilsar eigi honum. Bundu þeir hann ok fœrðu hann til tjalda sinna; þar fiðr Þrípíó Artú Dítússon, bróður sinn, ok glaðlega funnusk þeir brœðr. Margir þrælar ok margar þýjar vǭru í þessum tjǫldum; vǭru þeir haptar Javasona, illgjarnlegra ránsmanna; hét inn elzti þeira Útíni.
Maðr hét Óinn; hann vas Kléggsson. Vas Óinn vel í vexti, úlfgrátt hárit ok þykkt ok varð snemma skǫllóttr. Bróðurson ungan átti hann, es hét Lúkr Anakinsson; Óinn kvað bróður hans Anakin vesa dauðan. Lúkr vas mikill maðr vexti, ljósjarpr á hár ok rauðlitaðr, breiðleitr ok inn kurteisasti. Lúkr girndisk til þess at fara í víking ok hernað, en Óinn bannaði honum þat. Þeir Óinn ok Lúkr litu á þrælana.
Óinn sér brún klæði Þrípíos, segir: “Þú munt prestr vesa.”
“Þú hefir rétt at mæla, bokki sæll,” segir Þrípíó; “Ok mæli ek mǫrgum mǭlum. Ek kann at mæla írsku, norrœnu, ensku, latínu, vǫlsku, þýzku, brezku -”
“Þegi þú,” segir Óinn, “Þess es ek þarf es sá þræll es mælir skozku.”
“Skozku?” segir Þrípíó, “Bokki sæll, ek em maðr írskr, ok in írska tunga es mjǫk glík skozku. Skozka es sem móðurmál mitt, jafnvel þó allar tungur eru sem móðurmǭl mín, því at ek gleðjumk af tungum -”
“Þegi þú,” segir Óinn. Hann segir ránsmǫnnum, at hann vili kaupa þenna mann — “Ok hafið ér nekkverja vinnumenn góða ok haga?”
Útíni Javason segir, at sjá inn rauðhærði maðr sé vinnumaðr mjǫk hagr; Óinn keypir ok þenna mann.
Óinn segir Lúki, “Fœr þessa menn heim ok bú þá í vinnu sem skjótlegast.”
Þá segir Lúkr, “En ek vilda fara til Takabœ, þar es hestavígr skal vera í nótt.”
“Þú fær þér leiknum á hestavígum með sveinum annan dag,” segir Óinn, “Fœr þessa menn heim til Vatnabœjar.”
En inn rauðhærði maðrinn gekk seint, ok fell hann at lyktum til jarðar. Lúkr sér, at hann es sárafullr. “Óinn frændi,” segir hann, “Sjá inn rauðhærði maðr es sjúkr.”
Óinn vas inn reiðasti, brá sverði ok vildi hjó til Útína Javasonar. En Þrípíó kvað, “Bokki sæll,” segir hann til Lúki, “Sjá inn lágvaxni maðr þar es maðr hagr við járn ok tré; vit vǭrum áðr samþrælar. Ok væri hann ódýrari en áðr, ef Útíni Javason óttisk reiði frænda þíns.” Sjá inn lágvaxni maðr vas Artú Dítússon, bróðir hans.
“Óinn frændi,” segir Lúkr, “Kaup þenna inn lágvaxna mann.” Óinn gørði svá, ok þeir Dítússynir fylgðu Lúki Anakinssyni heim.
“Eigi þessu gleym,” segir Þrípíó bróður sínum, “Ok fyr hví bjargaða ek þér? Þú ert heiðinn sem þeir.”
At Vatnabœ laugaðisk Þrípíó, ok gleddisk mjǫk við; lofaði hann guð ok inn heilaga Patrek byskup.
En Lúkr Anakinsson kvartaði um frænda hans Óin. “Hann es ójafnaðarmaðr,” segir Lúkr, “Vinr minn Biggs sagði satt; aldregi mun ek komask undan Íslandi.”
Þrípíó heyrði orð hans ok segir, “Fæ ek þér holpnum, bokki sæll?”
“Já víst,” segir Lúkr, “Ef Hvíta-Kristr þinn hefir þér gefinn þann krapt, at þú kannt at skunda tíð, eða at veita mér vængi, svá at ek má komask undan steini þessum.”
“Nei, bokki sæll,” segir Þrípíó, “Ek em prestr en engi fordæðumaðr. Ok satt at segja, veit ek eigi, hvar á Íslandi ek em.”
Lúkr kvað, “Ef þat es dalr á Íslandi, þar es má sjá hlíð fagra, bleika akra, ok slegna tún — it eruð í dal þeim, es liggr í þeim stœrta fjarska frá.”
“Ek skil, bokki sæll,” segir Þrípíó.
En Lúkr segir, “Ek nefndumk Lúkr Anakinsson.”
“Ek heiti Þrípíó Dítússon, ok sjá maðr es bróðir minn, Artú,” mælti Þrípíó.
“Klæði ykkar eru mjǫk dreyrugir,” segir Lúkr, “Eða bǫrðuzk it nekkvat?”
Þrípíó segir, “Vit vǭrum á skipi, er bardagi tóksk. En vit sjálfir erum eigi hermenn.”
En Lúkr tók ina blóðga kǭpu Artús, ok þar fann boðit skrifat af Leiu konungsdóttur. Hann tók til at lesa þat. “Eigi em ek rúnmeistari,” segir Lúkr, “En segja þessi orð, ‘Hjálpa mér, Víga-Óbívan Kvægganson; þú einn þørðir at hefna mín.’ Ek kann eigi at lesa fleiri orð, því at þau eru skrifuð vándslega ok hraðlega. Hvat es þetta?”
En Artú lét sem hann talaði eigi norrœnu, segir á írsku, “Hvat es hvat?”
“Hvat es hvat?” segir Þrípíó, “Þat vas spurning. Hvat vas skrifat á boði því, es Leia konungsdóttir gaf þér?”
“Þat es ekki,” segir Artú, “Gamalt boð. Mér sýnisk, at Leia konungsdóttir sé lengi dáin.” Þrípío sneri orðum sínum í norrœnu.
“Hverr es Leia konungsdóttir?” segir Lúkr, “Eða hvat manna es hon?”
Þrípíó tók til at svara, en Artú bað hann þegja, segir, “Eigi es at dylja frá þér. Em ek eigi þræll þinn, heldr em ek leysingi Víga-Óbívans Kvægganssonar, ok sá maðr bjó hér í Tattúínárdal lengi. Þetta boð es ætlat honum, en engum ǫðrum. Veiztú, hvar hann býr eða ef hann lifir?”
“Enga Víga-Óbívan Kvæggansson þekki ek,” segir Lúkr, “En maðr heitir Óbívan inn gamli, es býr í innanverðum Tattúínárdal. Es hann inn sami maðr?”
Artú segir, “Ek veit eigi. En þat es líklegast. Villtú sýna mér þá leið, es kømr til hússins þessa manns?”
“Vissulega,” segir Lúkr, “Ef þú segir frá ǫllum, es skrifuð eru á þessu boði.”
“Ek fæ eigi lesnar rúnar,” segir Artú.
“En ek fæ þær lesnar,” segir Þrípíó.
“Þegi þú, Þrípíó,” segir Artú, “Eða ert þú maðr ragr? Sjá maðr es eigi sá, es Leia konungsdóttir vildi biðja liðsinni, ok es hann sveinn, ok með litlum drengskap.”
Lúkr heyrir, at frænka hans Bera kallar til hans, ok segir frá matmáli.
“Bokki sæll,” segir Þrípíó, “Ef þú vill, skal ek lesa boðit meðan þú etr, ok síðan segja þér ǫll, es þar eru skrifuð.”
Lúkr segir at þetta væri líklegast, því at hann reiddisk, ok vildi hǫggva til Artús, ef hann haldi boðinu lengr. Þá ferr hann til borðs.
“Annat sinn hefi ek þér borgnum,” segir Þrípíó, “Ok veit ek eigi fyr hví. Gefir þú eigi mér boðit ok látir mik lesa honum þat, drepir hann þik. Hvé fengum vit komizk undan?”
“Sannlega ert þú maðr ragr,” segir Artú, “Ef ek vil komask undan, geng ek undan.”
*
Lúkr ferr til borðs, segir þar, at honum sýndisk inn stutti þræll stolinn.
“Fyr hví sýndisk þér svá?” segir Óinn frændi hans.
“Fyr því ek fann boð í kǭpu hans,” segir Lúkr, “Skrifat í rúnum ok ætlað manni þeim, es heitir Víga-Óbívan Kvæggansson. En mér þóttisk þat líklegast, at sá maðr sé inn sami ok Óbívan inn gamli.”
“Mér þykkir eigi svá,” segir Óinn, “Því at ek ætla Víga-Óbívan Kvæggansson dauðan; hann dó samstundis ok faðir þinn.”
“Þekkti hann fǫður minn?” segir Lúkr.
“Hvat myndi þik þat skipta?” segir Óinn, “Hann es dauðr. Á morgin tak þessa nýju þræla til ins syðra áss; ek vil at þeir þar vinni.”
“Ok ef þeir vel vinna,” segir Lúkr, “Ek vilda bidja þik aptr, frændi, at í sumar þú kaupir mér skip ok vǭpn, ok látir mik fara á víking.”
“Í sumar ert þú mér gagnsamlegast,” segir Óinn, “Ok skaltú eigi fara.”
Lúkr vas inn reiðasti ok rauðr sem blóð; ferr ýr húsi ok í fjǫll.
“Óinn,” kvað Bera, kona Óins, “Fyr hví neitir þú honum aptr? Flestir vinir hans fara í hernað ok drepa marga menn, koma aptr til Íslands með skatt ok þræla. Hann vildi eigi búa hér ok sá korni; hann es engi búandi. Hann es drengiligr ok framgjarn eptir feðr sínum.”
“Þat óttumk ek,” mælti Óinn Kléggsson.
Lúkr stóð á fjalltindi ok leit, hvar sól lægði, ok jǫkull fyr honum vas sem spegill, ok þar í horfði þat út, sem ǫnnur sól lægði. Því hét þat fjall Tvísólatindr, ok þar stóð Lúkr opt einn saman ok íhúga sǫgur um víkinga ok konunga.
En síðan kom Þrípíó þangat ok sagði, at bróðir hans Artú væri flýðr.
“Reyndir þú nekkvat,” segir Lúkr, “At hindra hann?”
“Já víst, bokki sæll,” segir Þrípíó, “En hann es mjǫk sterkari enn ek, ok talar hann enn of Víga-Óbívan Kvæggansson.”
“Segiðu ekki frænda mínum Ónum,” segir Lúkr, “Því at hann mun vera inn reiðasti. En á morgin skulum vit leita Artús, ok ef hann lýgr til þess, at hann væri þræll Víga-Óbívans Kvægganssonar, þá skal ek drepa hann sem snarast. En ek vil hvergi leita hans í nótt, því at ránsmenn, Tuskinssynir, búa meðal hrauna ok sandbrekka, ok Óinn frændi vildi eigi at ek bæri vǭpn.”
Lúkr átti hest góðan, rauðan at lit; sá hestr hét Landhraðfœrr. At morni riðu þeir Þrípíó þessum góða hesti ok sóttu Artú.
Þat es gjá mikil í Tattúínárdal, es heitir Stafkarlsgjá; þar bjó Óbívan inn gamli, ok þar sóttu þeir Artú. Þeir fundu hann þegar; en Artú vildi eigi koma með.
“Þú ert þræll Lúks Anakinssonar nú,” segir Þrípíó honum, “Ok fyr hví vildirðu enn renna? Hann fengi fœrðan þik til þessa Óbívans ef þú mundi sýna honum boðit.”
En Artú kvað, “Ragr maðr ertu víst, bróðir minn. Sveinn es sjá en engi drengr. Víga-Óbívan Kvæggansson má finnask sem skjótast, eða skal Veiðr drepa Leiu konungsdóttur, ok sigla Dauðastjǫrnu jafnvel til Aldiransveita. Víga-Óbívan Kvæggansson es maðr drengilegr ok hatask við Falfaðin konung; hann vildi gjarna hjálpa øss. En Lúkr þinn vildi heldr hlýða frænda sínum enn fara á víking; es hann maðr ragr sem þú sjálfr.”
“Þú níðir mik,” segir Þrípíó, “En ek frelsta þik tvisvar.”
Artú mælti, “Heyrirðu nekkvat? Mér þóttisk at ek heyrða hestagný nekkvern.”
Þrípío sagði þetta Lúki.
“Tuskinssynir,” segir Lúkr, “Ok ek vápnlauss. Fǫrum vit sem skjótast.”
En maðr kom ríðandi at Lúki. Hann vas grímumaðr, ok hestr hans loðinn, stórr, ok mjǫk skitinn. Sjá maðr hafði staf í vinstri hendi, ok sverð í hœgri. Sverðit kom á hǫndina Þrípíós ok hjó af. En stafr kom á hǫfuðit Lúks; hann fell til jarðar óvígr. En Artú vas maðr stuttr ok fann leyni í helli nekkverjum.
Aðrir ránsmenn fylgðu nú; þeir rannsǫkuðu vistir Lúks ok Þrípíós. En es þeir brugðu sverðum sínum ok vildu hǫggva þeim banahǫgg, gekk gamall maðr hvítskeggjaðr yfir ás; hann gerði mikinn dyn. Ránsmenn hlógu hátt at þessum inum gamla manni, en þá brá hann sverði sínu; hann hleypr þegar fram ok hjó þegar mann til bana. Hann hjó með hœgri hendi á fót annars manns fyr ofan knét ok hljóp at honum við og hratt honum. Allir aðrir flýðu.
Sjá inn hvítskeggjaði maðr hné við Lúki, segir at hann sé eigi dauðr ok lítt særðr.
Lúkr vaknar. “Óbívan?” segir hann. “Óbívan inn gamli? Ek gleðjumk við, at sjá þik.”
“Eigi es Gunganhraunit auðfœrt,” segir Óbívan. “Segi mér, Lúkr ungi, fyr hví ferrðu svá lengi inn Tattúínárdalinn?”
Lúkr mælti, “Sakir þessa þræls. Hann leitar þess herra, es leysti hann. Aldregi hefik þann þræl sén svá trúlegan. Hann segir, at herra hans væri kallaðr Víga-Óbívan Kvæggansson. Es hann frændi þinn? Þekkirðu manninn?”
En Óbívan mælti, “Víga-Óbívan Kvæggansson. Víga-Óbívan. Þat nafn hefik lengi eigi heyrt.”
“Mér sýnisk, at Óinn frændi minn þekkir manninn,” segir Lúkr, “Hann sagði mér, at hann sé dáinn.”
“Eigi es hann dauðr,” segir Óbívan, “En vissulega deyja allir.”
“Þú þekkir hann?” segir Lúkr.
“Já víst,” segir Óbívan, “Víga-Óbívan Kvæggansson em ek. Þat nafn hefik eigi nefndan mik síðan fæðing þína.”
Lúkr kvað, “Þræll þinn víst es þá Artú Dítússon.”
“Já,” segir Óbívan, “En mér þykkir eigi muna til þess, at ek þræll leysta. Nú fǫrum vér snart innanhúss; ek fæ Tuskinssyni hrædda auðveldlega, en þeir munu koma aptr snart, ok munu fjǫlgask.”
Lúkr Anakinsson ok Víga-Óbívan Kvæggansson sátu í húsinu Víga-Óbívans.
“Þú hefir mér þat sagt,” mælti Lúkr, “At faðir minn væri víkingr ok hermaðr. Eigi es þetta satt — hann vas stýrimaðr á kaupskipinu, ok hann dó í skipbroti.”
“Svá mælti frændi þinn Óinn,” segir Víga-Óbívan, “En hann es maðr ragr, ok spottar þá, es dirfask at meira enn hann.”
En Lúkr spurði, “Vannt þú í vígum mót Falfaðni konungi?”
“Já,” segir Víga-Óbívan Kvæggansson, “Ek em maðr Jeðifirzkr, ok faðir þinn vas kumpánn minn. Margar orrustur hǭðum vit við Falfaðin konung, en at lyktum sigraði hann ok hans stœrri herr.”
“Ek œski þess, at ek hefða fǫður minn kenndan,” segir Lúkr.
“Eitt es frændi þinn sagði vas satt — faðir þinn vas stýrimaðr góðr. En hann vas víkingr mikill ok. Ek heyri þat sagt, at þú ert sjálfr orðinn mikill stýrimaðr. En ek hefi nekkvat hér, es faðir þinn bað meg gefa þér, en frændi þinn hindraði mik. Óttast hann jafnan at þú verðir maðr meiri enn hann.” Víga-Óbívan brá sverði miklu; sýndisk Lúki sem grœnir eldar brynni ór eggjunum. “Sverð þetta góða heitir Ljósamækir inn grœni. Þat vas sverð fǫður þíns — vápn þat es afi minn smíðaði lengi síðan undir þeim fjǫllum es rísa yfir Jeðifjǫrðu. Sá maðr es sverð berr, stendr aldri svá lengi á braut frá fjándmanni sínum sem sá es skýtr ǫru eða geiri. Þetta es drengilegra vápn, frá víglegri ǫld.”
“Hversu kom þat at hendi, at faðir minn dó?” spurði Lúkr.
Víga-Óbívan sagði: “Jeðifirzkr maðr sá ungi, es hét Veiði-Anakinn, eða Veiðr, vas sem bróðir minn, en hann sveik øss. Drap hann fǫður þinn ókarlmannlega, ok vas þat náttvíg.”
“Ek vilda hann drepa,” segir Lúkr, “En hversu yrða ek farinn frá Íslandi?”
“Vit sjáum til,” mælti Víga-Óbívan, “En fyrst lát mik lesa þetta boð frá Leiu konungsdóttur.”
Artú seldi boðit í hendr Víga-Óbívani, ok Víga-Óbívan las þat upp. “Víga-Óbívan Kvæggansson, fyrir mǫrgum ǭrum síðan vannt þú í mót Falfaðni konungi saman með fǫður mínum -”
“Þetta es lygi,” segir Víga-Óbívan, “Því at faðir hennar vas maðr írskr ok ragr,” en hann las fram: “Nú biðr faðir minn þess, at þú hjálpir honum. Artú Dítússon veit nekkvat, þat es fengi ríkit Falfaðins lamit mjǫk. Þú hlýtr at koma saman með hann aptr til Aldiransveita, þar es þit faðir minn munuð ráða ýr vandræði þessu. Ek em fangi Veiðrar; es þat trúlegt, at hann skyli láta mik drepa áðr enn þú þetta boð less. Hjálpa mér, Víga-Óbívan Kvægganson; þú einn þørðir at hefna mín.”
“Þú hlýtr fara með mér til Aldiransveita, Lúkr ungi” segir Víga-Óbívan, “Því at ek em orðinn ofgamall ok fenga eigi lengra barizk.”
En Lúkr svaraði, “Til Aldiransveita? Nei, bokki sæll! Ek hlýt fara heim. Frændi minn reiðisk!”
“Þat segir frændi þinn, jafnvel þó varrarnar á þér reyfask,” kvað Víga-Óbívan. “En auðvíst es þat, at þú skalt gøra þat, es finnsk þér karlmannlegast.”
Víga-Óbívan Kvæggansson fœrði Þrípíó lyfsteininn sinn; svá grœddi hann þann handlegg á Þrípíó, es vas skorinn af í bardaga.
“Ek hefi þræl þinn læknaðan,” segir Víga-Óbívan Lúki, “Ef þú vill eigi koma með mik til Aldiransveita, á ek eigi nekkver laun fyrir at ek stoðaða til þín svá?”
“Já vist átt þú laun,” segir Lúkr, “Ok nefn þú þau.”
Kvað Víga-Óbívan, “Fœr mik þá til Mósæslastaða, ok þar ætla ek at sœkja nekkvern mann, sá es fengi fœrðan mik til Aldiransveita. Þar eru margir, þeir es hatask við Falfaðin konung. En ek vilda eigi fara þangat svá lengi einn saman, ok ek hefi engi hest sem þinn.”
En þá es þeir hǫfðu farit nekkvat í Gunganhraun, sá þeir marga tjalda ok hesta brennda, ok nái manna òk.
“Þessir eru þeir menn, es okkr Artú þrælkaða,” segir Þrípíó.
“Hann hefir rétt,” segir Lúkr, “Þessir eru Javasynir ok þeira menn, es seldu þrælana í hendr Óni frænda mínum. En hverr vildi brenna þá alla inn? Tuskinssynir? Þessi spor hér eru sem þau es hestar þeira gøra — ríða Tuskinssynir furðulega stórum hestum. Enn hǫfðu Tuskinssynir ok Javasynir gríð sett; Útíni Javason vas Tuskins dóttir kvæntr.”
Víga-Óbívan segir, “Eigi vǭru þessi verk Tuskinssona, en þeir es gørðu þessi, vildu láta øss trúa svá. Þessi hestaspor renna samhliða, en Tustkinssynir ríða jafnan í halarófu fyrir því at þeir vildu eigi láta fjándmenn þeira telja sik. Ok þessar ǫrvar — engi es bogmaðr á Íslandi svá dugandi. En konungsmenn eru frægir vegna bogmannanna. Ef maðr vill bogmaðr konungs verða, hlýtr hann at skjóta með bakkakólfi í gǫgnum uxahúð hráblauta, es hekk á ási einum.”
“Fyrir hví vildu konungsmenn fara frá Nóregi til Íslands til þess at drepa ránsmenn?” spurði Lúkr, en sér hann Þrípíó ok Artú, “Þeir munu vesa komnir til þess at finna Írana, ok frægi þeir at Javasynir tóku þá, síðan frægi þeir at þeir seldu þá, ok at þeir búa nú… heima!”
“Eigi far þangat, Lúkr!” œpti Víga-Óbívan upp, “Þat es líklegast, at þeir konungsmenn eru farnir nú þegar. Þú munt finna þar engum at hefna frænda þinna!” En Lúkr reið hesti sínum heim.
*** *** ***
Lúkr kom aptr es myrkti af nótt, ok fann bál þat, es Víga-Óbívan sté ok bar nái Javasona á.
“Óinn frændi ok Bera frænka eru brennd,” segir Lúkr, “Sem hús ok gangandi fé, ok allir þrælarnir.”
“Þú fekkt eigi þeim hjǭlpuðum, Lúkr, værir þú þar,” segir Víga-Óbívan. “Frændi þinn vas maðr ragr ok vildi eigi þik látinn verða vígfœrr.”
“Ragr maðr eða eigi,” segir Lúkr, “Enn es þat mitt at hefna hans.”
En Víga-Óbívan kvað, “Kom þá með mik til Aldiransveita. Hér es þat etki handa þér. Já, kom nú með mik, eig bardaga, verð vígmaðr sem faðir þinn vas. Eptir marga bardaga munt þú búinn vesa, ok fengir þú frænda þíns hefnds — já, ok fǫður.”
Þat vas á ǫðru kveldi, at Víga-Óbívan Kvæggansson ok Lúkr Anakinsson kómu til Mósæslistaða, bœjar Vattós. Þangat vas komit saman stórr flokkr óvina Falfaðins konungs, en margir ránsmenn ok útlagar ok aðrir óþokkulegir menn gistu þar òk.
Þangat vǭru komnir òk menn Veiði-Anakins, ok þeir vǭru klæddir í hvítum brynjum; menn forðusk fund þeira, en þessir norrœnu hermenn stóðu eigi langt frá húsi Vattós, ok þeir spurðu tíðenda alla þá, es kómu þangat, segjandi at þeir leitaði Íra tvá.
Nú nǭlguðusk þessir hermenn til Lúks Anakinssons. Maðr spurði Lúk, hvárt hann hefði þessa þræla írska lengi átta. Lúkr sagði, at hann hefði þá átta þrjá eða fjogur ár, ok at hann vildi gjerna selja þá.
Hermaðr spurði, hvat heitir Lúkr. En fjǫlkyngi Jeðifjarðamanna fylgði Víga-Óbívani Kvægganssyni. Hann heillaði þessa hermenn, ok lǫgðu á þá, at þeir trúi ǫllum þeim orðum es hann sagði.
“Ér þurfiðat þess, at heyra nafn hans,” segir Víga-Óbívan.
“Vér þurfum eigi þess, at fregna nafn hans,” segir hermaðr.
“Þessir eru eigi þeir þrælar, es ér sœkið,” segir Víga-Óbívan enn.
“Þessir eru eigi þeir þrælar, es vér sœkum,” segir hermaðr.
“Hann fær farit frjáls,” segir Víga-Óbívan.
“Hann fær farit frjáls,” segir hermaðr.
“Haldið it áfram á leiðina,” segir Víga-Óbívan.
“Haldið it áfram, haldið it áfram,” segir hermaðr.
Lúkr kvað, “Ek skynja eigi, hversu vit kómum undan.”
“Fjǫlkyngi sá fylgir ættmǫnnum mínum, at vér kúgum létt þá, es ósnjallir eru, ok trúi þeir ǫllum þeim orðum es vér segjum þeim ef þau eigi hljóða of lygileg,” segir Víga-Óbívan, “Ok sjá fjǫlkyngi fylgir ættfólki þínu, eða svá sýnisk mér.”
“Sýnisk þér at vit fengum skip fundit hér, es mun fœra okkr til Aldiransveita?” segir Lúkr.
“Já,” kvað Víga-Óbívan, “Hér eru margir góðir stýrimenn með mǫrg góð skip. En verðu þik — hér eru òk margir rauðvíkingar, ok þeir skyli eigi bifask at drápi búandasonar nekkvers.”
“Ek em búinn,” segir Lúkr, “at berjask við nekkvern sem helst.”
“Þat ifa ek um,” kvað Víga-Óbívan.
* * *
Þessu næst es þat at segja, at Víga-Óbívan ok Lúkr gingu inn í húsit, ok með þá vǭru þeir Artú ok Þrípíó Dítússynir. En sú kona, es skenktu mjǫð þar í, sá þá Íra, sǫgðu þá at hon vildi aldri skenkja þrælum mjǫð, ok at Íra skyli hon aldri biðja vesa velkominn í hús Vattós.
“Já, Þrípíó,” segir Lúkr, “It Artú eruð fyrirbannaðir hér. Biðið it úti með hestinn minn.”
“Gjarna, herra,” segir Þrípíó, ok þeir brœðr fóru innan.
Mǫrg menn vǭru þar í, ok klæði þeira ok tungumál birtu þat, at þeir vǭru þangat komnir frá mǫrgum óglíkum lǫndum. Þeir sátu yfir mǫrgum litlum borðum, ok þeir drukku ok tǫluðusk við, ok nekkverir léku at tafli, meðan fjórir menn blésu í hornum ok tónuðu.
Víga-Óbívan tók til at talask við nekkverja menn, en Lúkr sat yfir borði ok drakk mjǫð einn saman. En maðr hristi hann, talandi tungumál þat es Lúkr skilði eigi. Lúkr lét sem hann eigi heyrði.
En annarr maðr hristi hann, sagði á norrœnu, “Honum líkaði eigi vel við þik.”
“Óathyglisvert es þat, at manni líkaði eigi vel við ǫðrum,” segir Lúkr, “Ok fyr hví vilið it svá segja mér þat?”
“Sjálfr líkaði mér eigi vel við þik,” segir annarr maðr, “Ok em ek útlagi, hálshǫggvinn ef ek stíg fótum á land í tólf ríkum.”
“Þá skal ek varask,” segir Lúkr.
“Þá skalt þú deyja,” segir sjá maðr.
“Þér stendr á sama,” segir Víga-Óbívan komandi nærri, “Þótt þú drepir svein þenna; vér vitum allir at þú góðr víkingr ert, Efazan, ok sveinninn es óvígr. Eigi eyddu exi þínum við svá lítit tré; drekktú mjǫð, ok ek mun fylla þér annat mjaðarhorn.”
En Efazan reiddisk mjǫk við orð þessi; þreif hann upp ǫx eina es vas hjá honum ok leggr til Víga-Óbívans. Víga-Óbívan hafði sverðit á ǫxl sér ok laust á mót ok kom á hǫnd fyrsta manni og brotnaði handleggrinn. Síðan fœrði Víga-Óbívan upp sverðit í annat sinn ok hjó í hǫfuð Efazani ok hafði hann þegar bana.
“Kom nú Lúkr, ok hafða ek fundinn mann þann es á skip þat es sœmði okkr vel,” kvað Víga-Óbívan.
Lúkr hitti mann þann, ok vas maðrinn fríðastr sýnum, hár vexti ok nekkvat skolbrúnn, jarpr á hár. “Hani Sólósson jarls heitik,” kvað maðr, “En sumir menn kalla mik “Hólmgǫngu-Hana. Skip mitt es Þusundár-Fálkinn. Tsiubakka kumpánn minn segir mér, að it vilið sigla til Aldiransveita, ok fæ ek ykkr fœrða þagat, ef it leggið marga penninga á.”
“Já víst,” segir Víga-Óbívan, “Ef skipit sé skjótt.”
“Ef skipit sé skjótt?” spyrr Hólmgǫngu-Hani, “Hefirðu aldregi getit Þúsundár-Fálkann freginn?”
“Víst aldregi,” segir Víga-Óbívan, “En es þat undrligt?”
“Þat es skip þat, es vann sigr í kappróðri á Kesseley, ok rørum vit Tsiubakka hann á tólf tímum,” svarar Hólmgǫngu-Hani, “Ferr þetta skip miklu skjótara enn nekkver skip Falfaðins, jafnvel in víðfrægu korelsku skip. Þat es œrit skjótt til ætlanar þinnar, gamli. En hvat es farmrinn?”
“Menn einir,” segir Víga-Óbívan, “Ok erum vér fjórir: Ek, sveinninn, tveir írar, ok engar spurningar spurðar.”
“Hvat es þetta? Nekkvers konar sveitarvandræði?” spurði Hólmgǫngu-Hani.
“Ek vilda heldr eigi hitta menn Falfaðins, ef þat es nauðsynlegt at segja þannig,” svarar Víga-Óbívan.
“Ek skil,” segir Hani, “En þat es mjǫk erfitt gǫrt — ok mjǫk dýrt. Ok vil ek taka báða íra, ef ek fœri ykkr til Aldiransveita án vitandar Falfaðins.”
“Báða íra?” spyrr Lúkr, “Þeir eru verðir eins skips sjálfir. Óbívan, fyr hví skulum vit eigi kaupa skip? Fyr hví sitjum vit hér, ok látum þenna víking svíkja okkr?”
“It fengið skip keypt, sveinn,” segir Hólmgǫngu-Hani hlæjandi, “En hverr stýrði því? Þú?”
“Já víst ek. Ek em eigi vándr stýrimaðr,” segir Lúkr ok stendr.
“Sittu, Lúkr,” segir Víga-Óbívan, “Vit gefum þér einn þræl hér, en annan í Aldiransveitum eftir vér er komnir þagat. Ok á ek gullkistil þann þar, es ek gef þér í viðbóti.”
“Gullkistil?” spyrr Hólmgǫngu-Hani, “Já, mér líkar vel við kaupakosta þessa. En lýgirðu, svá skal ek drepa þik ok sveininn.”
“Sjálfsagt,” segir Víga-Óbívan.
“Skulum vit Tsiubakka til skips ok búa þat í fǫr,” segir Hólmgǫngu-Hani. “En felið ykkr unz náttmál. Hygg ek, at menn Falfaðins skygnisk um jafnvel hér, ok væri manndrápit þitt nýlega heldr athugalaust með slíka menn nágrennis.”
Gríðo inn grœni hét maðr, mikill ok máttigr, náfrændi Jabba Danakonungs. Hann vas mesti illhreysingr ok ofstopamaðr, lyginn ok ójafnaðarfullr at ǫllu. Við alla menn lynti honum illa, en þó verst við fjándmenn Jabba; barði hann á mǫnnum, ef Jabbi fekk eigi þat, es hann vildi, ok tók af þeim, es hann mátti, áðr en hann seldi þá í hendr Jabba konungi. Vas hann jafnan í ýmsum stǫðum um mǫrg lǫnd og unði hvergi.
Sem vas fyrr mælt, hafði Gríðó Hólmgǫngu-Hana loginn þjóflaun skattfjár fyrir Jabba Danakonung, ok hafði konungrinn Gríðó beðinn þess, að hann drepa Hólmgǫngu-Hana ok kumpán hans Tsiubakka inn fríska, en fœra aptr til Danmerkr skattfé þat, es Jabbi Danakonungr talði sitt eigin.
En þá es Gríðó sá Hólmgǫngu-Hana nú á Mósæslastǫðum, minnti þetta hann þeira hluta, ok vildi hann drepa Hólmgǫngu-Hana sem snarast. Hann gekk með reidda øxi segjandi, “Hvert ferr þú, Hólmgǫngu-Hani Sólósson?”
“Komdu heill ok sæll, Gríðó,” segir Hólmgǫngu-Hani, “Ok vitjak konungs þíns snart. Segiðu honum, at ek skattfé hans hefi.”
“Of seint es þat,” kvað Gríðó inn grœni hlæjandi, “Fyr hví galtstu eigi hann þá áðr, þá es þú vart nærri Danmǫrku? Mikil laun eru þau, es fengi maðr sá, es drepi Hólmgǫngu-Hana ok Tsiubakka inn fríska. Þau laun sé meiri en nekkvat skattfjá þinna sé virð, ætlak. Heppinn em ek, at ek fann þik fyrst.”
“Ja víst ertu heppinn,” segir Hólmgǫngu-Hani, “En ek hefi skattfé hans. Láttu mik gjalda honum þat sjálfr, ok þá taktu laun þau es lagin vǭru á hǫfuð mitt, ef Jabbi vill enn sjá mik dauðan.”
“Ef þú gefr mér skattfé þetta, es þú kveðsk sjálfan hafa, fæ ek því gleymdu, at ek sá þik,” segir Gríðó, “En annars ertu drepinn.”
“Ek hefi eigi fé þat með mik hér,” segir Hólmgǫngu-Hani, “Segiðu Jabba…”
“Þegiðu, Hani,” segir Gríðó hlæjandi enn, “Ertu hvítasti manna, jafnan óviljaðr á þat at berjask.”
“Þat es níð, ok vil ek bjóða þér til hólmgǫngu um þetta mál,” segir Hólmgǫngu-Hani.
“Hvers konar hólmganga væri sú?” spyrr Gríðó. “Engi hólmgǫngustaðr es sjá.”
“Lát okkr tvá skjóta øxum,” segir Hólmgǫngu-Hani, “Vas faðir minn víkingr mikill, ok mér þykki sú in karlmannlegasta íþrótt.”
“Já víst es þat,” segir Gríðó, “Ok skulum vit skjóta samtímis.” Hann hóf upp øxina sína, ok Hólmgǫngu-Hani hóf upp sína eigin.
En Hólmgǫngu-Hani skaut fyrst, ok kom øxin allt í heilann Gríðó, es fell þegar dauðr niðr.
Ok Hólmgǫngu-Hani orti vísu þessa:
Ǫllungis biðk allar
atgeirs eða goð fleiri,
rétt skilk, rammar vættir
randóps, þærs hlýrn skópu,
at, styrbendir, standi,
stálgaldrs, en ek valda,
bloðugr ǫrn of Gríðós
barðrauðr hǫfuðsvǫrðum.
Þá gekk Hólmgǫngu-Hani Sólósson jarls innan, ok með hann vas Tsiubakka inn fríski.
Á næsta degi sá Lúkr skipit þat es hét Þúsundár-fálkann, ok þat kom honum illa fyr sjónir. “Eigi sér þetta út sem gott skip,” segir hann.
“Hvat hirði ek þat, hversu þat sjái út?” spyrr Hólmgǫngu-Hani. “Þat es skjótt skip, ok hefik lengi orkazk at því, at auka skjótfœri þess. Hastarliga nú; vér þurfum at fara sem snarast.”
En meðan Hólmgǫngu-Hani svá sagði, ok Tsiubakka heimti upp akkeri, kómu menn Falfaðins konungs, ok þeir skutu ǫrum til þeira. Hólmgǫngu-Hani gekk á borði skipsins ok skaut ǫrum aptr, ok drap margan mann.
En Tsiubakka stýrði skipi því ýr Tattúínárhǫfn, ok allir menn undruðusk hversu skjótt þetta skip ferr. Snart kómu þeir undan hermǫnnunum, en þá sǭ þeir, at skip norrœnu vǭru í hǫfn þeiri, ok kómu nær, skjótandi ǫrum.
“Fyr hví komum vér eigi undan þeim?” spyrr Lúkr, “Þú sagðir, at þetta skip væri skjótt!”
“Skjótt, já!” segir Hólmgǫngu-Hani, “Svá skjótt, at ef ek misreikna, mønum vér snart standa undir þau norrœnu skip þar! Ok slíkt væri eigi nytsamlegt. Láttu okkr Tsiubakka reikna leið óra! Sittu nú! Snart monum vér fara skjótara en þú fengir vel trúat.”
Ok svá vas; skipit fór svá skjótt þá, at engi skip Falfaðins fengi því fylgdu.
*
Síðarr Hani sjándi at allir vǭru grimmir enn, snerisk í móti þeim Víga-Óbivani, segjandi, “Ér fengið mǫnnum Falfaðins konungs ok skipum hans gleymdum. Engi fengi øss fylgdum, þá es vér fǫrum svá skjótt sem nú.”
En allir þǫgðu.
“Þat es eigi yðr nauðsyn,” segir Hólmgǫngu-Hani, “At þakka mér samtímis.”
Þeir þǫgðu enn, en Víga-Óbívan lét sem hǫfuðverkr væri á hann.
“Hvat angrar þik, Víga-Óbívan?” spyrr Lúkr.
“Þat vas sem ek heyrða þúsundir rausta hrópa út óttafullar,” kvað Víga-Óbívan, “En þær þǫgðu allar sem skyndilegast. Óttumk ek, at menn deyi óhefndir í dag.”
“Þú mont kveðask vesa maðr forspár,” segir Hólmgǫngu-Hani, “En menn deyja óhefndir hverjan dag.”
Artú Dítússon ok Tsiubakka inn fríski tefldu í horni, en Artú tefldi Tsiubakka ávallt upp. Tsiubakka vas inn reiðasti, því at hann vas vanr at tefla alla upp, þá es tefldi við sik. En Artú spottaði hann á frísku, þvi at hann kunni þessa tungu at tala.
“Þú ert eigi maðr víss,” segir Hólmgǫngu-Hani Artú, ok Þrípíó sneri orðum hans í írsku, “Ræð ek þér þat, at þú látir Frískinn fá sigr.”
“En fyr hví þat, bokki sæll?” spyrr Þrípíó, “Fyr hví ræðr þú eigi Frískinum, at hann láti Írann fá sigr?”
“Því at Írar eru eigi vanir at slíta mann á sundr, ef þeir fái eigi sigr á taflborði,” kvað Hólmgǫngu-Hani.
En meðan þeir Artú tefldu, lærði Víga-Óbívan Lúki at berjask með sverðit Ljósamæki inn grœna. Víga-Óbívan hafði hjálm látinn setja á hǫfuð Lúki, ok hafði hann snúinn á bak, svá at Lúki vas sýnleysi.
“En hjálmi sitjanda yfir augu mér, em ek blindr. Hversu væntir þik þess, at ek fæ barizk?” spyrr Lúkr. Ok hann hjó hart við, en missti fótanna, ok Hólmgǫngu-Hani hló.
“Augu á þér eru óreynd,” segir Víga-Óbívan Lúki, “Ok óttafull. Eigi treystu þeim! En gæfa Jeðifjarðamanna fylgir þér, sem hon fylgdi feðr þínum; monu Nornir stýra sverði þínu, ef þú treystir á þær, ok monu sverð þitt hǫggva þar, es því auðnar at hǫggva.”
“Mjǫk trúaðr maðr ertu Víga-Óbívan,” kvað Hólmgǫngu-Hani, “En gagnlaus es trú. Ek hefi sigld frá Nóregi til Íslands, frá Danmǫrku til Englands, ok aldregi hefik nekkvert goð sétt, hvártki kristit né heiðit. En hefirðu goð sétt, eða jafnvel gæfuna þessa, es þú kveðr fylgja ætt þinni?”
En Víga-Óbívan hafði lyfstein á hálsi; þann stein hafði Meis Vindússon áttan, áðr en hann vas drepinn af Veiðr-Anakni. “Lyfsteinn sjá,” segir Víga-Óbívan Hólmgǫngu-Hana, ok seldi þann í hendr honum, “Es gæfumikill.”
En Hólmgǫngu-Hani hló, ok kvað vísu þessa:
Lifðak lengi,
létk ráða goð,
hafðak aldri
hosu mosrauða,
battk aldri mér
belg at hálsi
urtafullan, -
þó ek enn lifi.
“Trúirðu þá á nekkvat?” spyrr Lúkr Hana.
“Já víst,” svarar Hólmgǫngu-Hani, “Ek trúi á sjálfan mik. Ok á øxi mína.” En svá segjandi setti hann øxina í lyfstein Víga-Óbívans, ok brast steinninn í sundr. “Goð ok gæfa eru gagnlaus, hafirðu góða øxi á hlíð, sveinn.”
Þar es nú til máls at taka, at Veiðr sigldi til Írlands á skipi því es vas kallat Dauðastjǫrna, ok stýrimaðr á skipi því vas maðr víkverskr, Tarkinn at nafni, Stórmofsjarl; stóð honum elli. Þeir hǫfðu betr en hundruð skipa í fylgdinni, þá es þeir sigldi hǫfnina Aldiranborgar, ok hǫfnin ǫll vas full af norrœnum herskipum svá vítt sem menn mǭttu augu reka.
Síðan lét Tarkinn kalla Leiu ok birtir henni af ætlun sinni. En þá es hon gekk nær, kvað hon, “Tarkinn Stórmofsjarl. Engi efi fengi verinn á því, at þat mon væri þú, es hefðir Veiðr í taumi.”
“Leia konungsdóttir,” segir Tarkinn, “Þú ert kurteis, sem ávallt, en dauðadœmd fyrir sakir svika við Falfaðinn konung Noregs ok Írlands ok allra eyja í norðrhafi. En áðr en vér þik drepum, vilda ek þér sýna, hversu máttig eru Falfaðinn konungr ok þetta skip hans. Engar eyjar vilja lengr þora standa mót Noregskonungi.”
“Því þéttara ér herðið hǫndina,” segir Leia konungsdóttir, “Því fleiri eyjar monu ganga frá greipum yðr.”
“Vér sjám til með þat,” segir Tarkinn, “Eptir allr kraptr skips þessa ok hersins es fulllýstr. Hefir Falfaðinn konungr látit herǫr farit víða umb ríkit sitt, ok es sǫmnuðum miklum heri á mǫrgum skipum órum. Heldr þetta skip eitt œrnum fjǫlda til þess at eyða heilli borg… Aldiranborg, at draga til dœmis.”
“Nei!” kvað Leia, “Aldiranborg es friðsǫm ok óvǭpnuð borg, hvé fengið ér væntum heiðri yðr, ef ér eyðið borg þeiri es hefir engi vǭpn?”
“Engi vǭpn… en yfrit margar gersimar?” segir Tarkinn ok hóf upp brún, “Ja, ek ætla at menninir møni gleðjask í því at fyrsta prófit hersins Dauðastjǫrnu sé svá auðvellilegt, ok møni enn svá auðgask þá. En ef þú nefnir borg þá, es heldr hermǫnnum þeim es mennina Falfaðins prófaði í raun ok veru ok heiðri, þá monum vér sigla þagat í staðinn Aldiranborgar.”
En Leia þagði.
“Mér leiðisk þat at spyrja eptir þessu sama máli, ok fyr því es þetta it síðasta sinn,” segir Tarkinn Stórmofsjarl, “Hvar es ey sú, þar es þeir sem standa í mot Falfaðni konungi eru vanir at samnask?”
“Á Dantúíney,” segir Leia, “Þeir eru á Dantúíney á Hjaltlandi.”
“Einfald vas þat, Veiðr,” kvað Tarkinn, “Hon talaði jafnvel ǭn píning. Sendu mennina í land.”
“Hvat?” kvað Leia konungsdóttir.
“Oflega trúmikil ertu, Leia konungsdóttir,” segir Tarkinn, “Sem Aldiranmenn eru vanir. En Dantúíney es sjaldheyrð ok liggr of fjarri þeim borgum es vér vildum kúga. En snart monum vér fœra víkingum órum þagat.”
Lýkr nú þessi stefnu, ok eptir liðinn lítinn tíma dreif svá mikill herr á landit at øngum þóttisk slík ódœmi fyrr sén hafa, ok vas svá mikill gnýr af vápnagangi ok hestgneggi ok hvellum luðrblæstri at jǫrðin sjǭlf skalf, ok kleifarnar svǫruðu með hræðilega dvergmála. Þeir stefna þá til Aldiranborgar, eyða ok brenna ok gøra allt vǭnt es þeir mǭttu, ok drepa bæði konur ok karla, naut ok sauði, ok þeir svá brenndu at þar stóð etki kot eptir.
Tveim dǫgum síðar sǭ þeir Víga-Óbívan svartan reyk, ok kenntu þeir reykjarþef. Ok vas reykrinn svá mikill ok myrkr, at eigi fengu þeir sétt land þat hvaðan reykrinn sté.
“Hvar erum vér?” spyrr Lúkr. “Eða hvaðan kømr sjá reykr?”
“Ek veit eigi,” segir Hólmgǫngu-Hani, “En reiknak at it nærsta land sé ríki Aldirankonungs.”
En þeir sǭ fiskibát, ok á bátinum vǭru tveir menn miklir ok sterkir. Þrípío spurði þá tíðenda á írsku, en menninir skynjuðu eigi hvat hann sagði. Þá spurði hann á norrœnu, hvaðan þessir menn væri komnir.
“Frá Noregi,” segja einn, ok brosti við. En þá þǫgðu þessir menn, ok Þúsundárfálkinn sigldi fram.
“Sá vas engi meiri en lítill fiskibátr,” kvað Víga-Óbívan, “Ok þeir fengi eigi siglt higat allt frá Noregi sjálfir.”
“En fyr hví væri lítill norrœnn fiskibátr svá nærri Írlandi?” spyrr Hólmgǫngu-Hani. Hann leit á með bátinum, ok kvað, “Þeir sigla nú til eyjar þeirar litlu.”
“Þat es engi ey,” segir Víga-Óbívan, “Ok es þat herskip.”
“Ofmikit es þat, ef þat es herskip,” segir Hólmgǫngu-Hani.
“Þetta hugsýkir mik,” segir Lúkr.
“Já, nekkvat es skakkt,” kvað Hólmgǫngu-Hani, “Tsiubakka, snúmsk við.”
En þeir Tsiubakka fengu eigi skipit snúit við, því at Veiði-Anakinn vas á Dauðastjǫrnu, ok vas enn maðr fjǫlkunnigr mjǫk. Hann hafði svá kveðinn galdra yfir sævi, at bylgjurnar fœrðu til hans ǫllum skipum þeim es hann kenndi eigi.
En þá es þeir skynjuðu, at þeir eigi fengu komit undan, fǭlusk þeir. Sekkar miklir tíu lǭgu þar hjá búlkanum; þeir tóku nekkverja út en kómu þeir þar í staðinn þeira meðal farmsins. Norrœnir hermenn røru út frá Dauðastjǫrnu til Fálkans ok leituðu ok fundu eigi.
En Hólmgǫngu-Hani hrópaði út á hermenn tvá þá es stóðu nær, ok es þeir kómu, drap hann þá með øxi sína, ok sǭ engir aðrir at þetta vas gørt. Þá klæddusk þeir Lúkr í hvítum brynjum þeira, ok þessar brynjur vǭru með hvíta hjálma, ok á hjálmana vǭru hvítar grímur þær es leyndu andlitit. Ok svá klæddir fóru þeir með aðra hermenn aptr til Dauðastjǫrnu.
En áðr en þeir svá fóru, hvískraði Víga-Óbívan í eyru Lúki: “Hverr es meira fífl? Fíflit, eða fíflit þat es fylgir því fyrsta?”
Nú es at segja frá því, at þeir Hólmgǫngu-Hani kvǭmu á Dauðastjǫrnu, ok mǫnnum sýndisk, at þeir væri hermenn norrœnir því at þeir klæddusk hvítri brynju hermannanna. En þeir heyrðu, at Tarkinn ok Veiði-Anakinn tǫluðusk á miðli hermannanna.
Veiðr kvað, “Ek hygg, at þeir leiti at gefa Leiu konungsdóttur upplýsingar um setning skipsins. Hon fengi gagnleg orðin enn.”
“Veiðr herra minn,” segir hermaðr, “Vér leituðum manna á skipi, en fundum engi. Vér hyggjum, at þat sé tálskip, en at liðit yfirgæfi skipit skǫmmu eptir at þeir fóru frá Íslandi.”
“Fundið ér jafnvel øngva þræla?” spyrr Veiði-Anakinn.
“Øngva, herra,” segir hermaðr, “Ef nekkverir vǭru á skipi, hafa þeir þat yfirgefit ok.”
“It þar,” kvað Veiðr, ok hann rétti hǫndina á mót þeim Hólmgǫngu-Hana, “Farið aptr til skipsins, ok leitið it þess með fullnaði. Rífið þat í sundr unz it finnið nekkvat eða nekkvern, ok berið it nekkvern mann til dýflissu á viðunum með konungsdóttur. Ek kennumk við nekkvat, nekkvat þat es ek hefi eigi kennizk síðan -” Hann þagði ok gekk á braut.
Þeir Hólmgǫngu-Hani gingu aptr til Fálkans, en Lúkr sagði Hólmgǫngu-Hana ok Víga-Óbívani, at hann vildi hjálpa konungsdóttur Leiu, “ok vér vissum eigi áðr, at hon lifði ok vas á þessu skipi.”
“Fyr hví megum vér hjálpa henni?” segir Hólmgǫngu-Hani, “Findum sem skjótast ráð þat es fær øss frjálsa.”
“En Artú veit nekkvat þat es hon þarf selja her þeim, es slæsk á mót Falfaðni konungi,” segir Lúkr.
“Fyr hví fær hann eigi segja upp þetta sjálfr?” segir Hólmgǫngu-Hani, “Fyr hví þurfu þeir at heyra raust hennar?”
“Hermenn Falfaðins ok Veiði-Anakinn ætla at drepa hana,” segir Lúkr.
“Ok mik, ef ek freista þessa at frjálsa hana,” segir Hólmgǫngu-Hani, “Ek sit hér unz þat dettr í hug, hvé vér komum sjálfir undan.”
“Hon es mjǫk auðug,” segir Lúkr.
“Auðug?” spyrr Hólmgǫngu-Hani.
“Já víst,” segir Lúkr, “Ok rík. Ef þú frjálsaðir hana, væri laun -”
“Hvat?” segir Hólmgǫngu-Hani.
“Meira fé,” segir Lúkr, “An þú fengir vel íhugat.”
“Þat es mikit fé,” segir Hólmgǫngu-Hani, “Þaz ek fenga vel íhugat.”
“Þat fær þú,” segir Lúkr.
“Slíkt væri víst gott,” kvað Hólmgǫngu-Hani, “En hvessu?”
En Víga-Óbívan kvað, “Ek kann þat galdraljóð, es Veiði-Anakinn kvað yfir sævi. Mon ek hann finna, ok sigrumk, møni þat galdraljóð veikjask, ok ér fáið komit undan á Fálkanum.”
“Ek vil fara með þik,” segir Lúkr, “Ok fám vit konungsdótturina frjálsaða.”
“Nei, Lúkr, it Hólmgǫngu-Hani finnið hana, en má ek berjask einn. Væntik eigi þess, at ek koma undan lifandi,” segir Víga-Óbívan, “En seldu mér þat sverð it góða, es þú í erfð fǫður þíns tók. Skal þat duga mér vel, ok í hendr þér mon ek þat aptr selja lifandi eða dauðr. Ok taktu atgeir minn.”
“Já víst,” segir Lúkr, “Ok vil ek enn fara með þik, ok deyja með þik ef auðna svá ræði.”
Víga-Óbívan mælti, “Lengra lífs es auðnat þér an mér, Lúkr, ok skal hamingja ættar þinnar fylgir þér, ef þér kippir í kyn um gæfu,” ok gekk hann á braut.
Tsiubakka sagði nekkvat á frísku.
“Satt segirðu, Tsiuvi,” segir Hólmgǫngu-Hani, “Hvar fannt þú karlhrotu þann, Lúkr?”
“Hǫfðingr es hann,” segir Lúkr, “Ok striðshetja. Ok hefik eigi heyrt at nekkvert ráð es dottit í hug þér.” En þá leit hann til Tsiubakkas. “Þat þykki mér ráð, at vit heptim frískan bandingja várn.”
Tsiubakka mislíkaði þetta mjǫk, en Hólmgǫngu-Hani skynjaði ætlun Lúks ok gaf ró reiði Tsiubakkas, “Ok hygg ek, at ek vita þaz hann ætlar.”
Þá létu þeir reip á hendrnar Tsiubakka, ok es þeir vǭru búnir at ganga aptr á Dauðastjǫrnu, mælti Þrípíó: “En bokki sæll, hvat ættum vit Artú at gøra meðan ér á Dauðastjǫrnu? Hvat gørum vit ef hermenn finna okkr?”
“Þat es dyrrnar þar,” segir Hólmgǫngu-Hani, “Ok fáið it þær lokaðar. Ok beðit Hvíta-Krist ykkarn þess, at þeir komi eigi með øxar.”
Nú taka þeir Hólmgǫngu-Hani bát, ok róa þeir at Dauðastjǫrnu, en es Tsiubakka inn fríski á bátinum bundinn sem bandingi. Hólmgǫngu-Hani ok Lúkr klæddusk aptr hvítum brynjum þeira norrœnnu hermanna, es síðari menn kǫlluðu Stormhermenn, því at sá herr fell inn í Aldiranborg sem in mesta stormhrina, ok brenndi þá borg ok allt þat es í vas, ok at svá gǫru, drógusk þeira hvítu hjálmar út aptr roðnir dreyra, sem blóðugr eisandi boði.
Á Dauðastjǫrnu vǭru margir menn þeir es undruðu Tsiubakkas hæð ok breidd. Ok es þeir kvǭmu at dýflissu, spyrr Stormhermaðr, “Hvert berið it þenna rísuliga mann?”
“Til dýflissu,” segir Lúkr, “Ok vas hann á skipi því es Veiðr fangaði.”
En Stormhermaðr sagði, “Hefik eigi þat heyrt sagt, at nekkverr maðr fannsk á skipi því, ok megum vér fyrst segja Tarkni Stórmofsjarli frá þessu.”
En es sjá hermaðr snerisk við ok vildi bera þessi tíðendi Tarkni, kastaði Hólmgǫngu-Hani øxi sinni ok felldi manninn. Tveir Stormhermenn sǭ at Hólmgǫngu-Hani slær þenna mann. Tekr sína øxi hverr þeira í hǫnd sér ok fara til fulltings við hann. Lúkr versk þeim með miklum mjúkleik en sækir at þeim með miklu afli og ǫruggleik sem it óarga dýr. Stormhermenninir verða brátt drepnir af Lúki því at þeir hǫfðu skammskeftar øxar en Lúkr lagði spjótinu Víga-Óbívans hart ok tíðum.
Maðr á skutþilju heyrir vápnabrakit, ok kallaði hátt, “Hvat kom fyr þar í?”
“Etki,” kallaði Hólmgǫngu-Hani, “Allt es í lagi. Þar reis at undir króki ok keyrði at skipit, ok fellu nekkver vǭpn á þiljur. Kenndizk ér eigi ina sterka ólgu þar uppi?”
“Kenndumk eigi þessa ólgu es þú nefnir, en mon ek senda menn niðr til þess at hrjóða þiljurnar,” segir hermaðrinn.
“Nei,” segir Hólmgǫngu-Hani, “Es þat øss eigi nauðsyn.”
“Hverr es þar kominn?” segir hermaðrinn, ok sté niðr til þess at líta at Hólmgǫngu-Hana, “Eða hvaðan komsk þú at?” En Hólmgǫngu-Hani hleypr at með øxi reiða ok hjó til fótar manns ok drap hann.
“Mér leiddisk þetta samtal,” segir Hólmgǫngu-Hani, en þá kallaði hátt á Lúk, “Lúkr! Aðrir fylgja honum snart!”
Lúkr rannsakaði rúm í dýflissu ok kom at því, es helt konungsdóttur Leiu.
“Þú ert víst smár Stormhermaðr,” kvað Leia sjándi Lúk.
“Engi Stormhermaðr em ek,” segir Lúkr, “Heitik Lúkr Anakinsson, ok em ek kominn til þess, at frjálsa þik.”
“Aldregi hefik heyrt sagt nafn þitt,” segir Leia, “Eða ertu Íslendingr?”
“Já víst,” segir Lúkr, “Ok em ek kominn með Artú Dítússon ok Víga-Óbívan Kvæggansson.”
“Es Víga-Óbívan Kvæggansson hér á skipi þessu? Eða hvar es hann?” kvað Leia.
“Komtu með mik nú,” segir Lúkr, “Af því at hermenninir monu finna okkr snart.”
Es þau Leia stíga ýr rúmi sínu, stóðu nær margir hermenn þeir es skutu ǫrum þau. Hafði Tsiubakka einn mann drepinn, ok boga hans tekinn. Hann skaut ǫrum við, en fleiri hermenn fylgdu þeim es dǭttu fyrr. Skaut Hólmgǫngu-Hani ok ǫrum.
“Mér sýnisk,” segir Leia konungsdóttir Hólmgǫngu-Hana, “At þú hefir undanferð óra hindraða, því at eigi fám vér rekizk undan, nema í gegnum dyrr þær, es Stormhermenn standa.”
“Vildirðu heldr sitja í rúmi þínu í dýflissu, konungsdóttir?” spyrr Hólmgǫngu-Hani.
“Gjarna þat,” segir Leia, “Heldr an at deyja.”
En gluggi einn vas í rúmi Leiu konungsdóttur í dýflissu, ok frá glugga má sjásk sjó, ok Fálkann skipit Hana. En takandi við atgeir þann, es Víga-Óbívan honum gaf, reist Lúkr á rúnar ok reið á blóðinu, en hann kvað þat galdraljóð, es Víga-Óbívan lærði honum, ok fengi maðr sá es kvað þat galdraljóð talazk við annan mann, jafnvel þó hverr stœði langt á braut frá ǫðrum. En at svá kveðnu, spyrr hann Artú, sá es stóð á Fálkanum, hvárt hann þekkti aðra undanferð, es þau Lúkr fengi farna.
Artú svaraði, at hann þekkti øngva aðra undarferð.
Hólmgǫngu-Hani spurði at tíðendum. Lúkr sagði honum frá þessu.
“En ek fæ eigi alla þá drepna,” segir Hólmgǫngu-Hani, “Hvat skulum vér gøra?”
“Mælisk sjá frjǭlsun eigi vel fyr yðr,” kvað Leia konungsdóttir, “Af því, at ér kvǭmuð inn, en vissuð eigi, hvé ér kœmið út.”
“Vas ætlunin hans, en eigi mín, konungsdóttir,” segir Hólmgǫngu-Hani Sólósson, “Ok vilda ek hafa heldr beðizk á skipi mínu, ok hefða ek vel lifat þar jafnvel þó þú værir hér drepin.”
Leia konungsdóttir reiddisk mjǫk, ok hljóp þegar ýr glugga í rúmi sínu. Ok es Hólmgǫngu-Hani leit niðr ýr glugga, sá hann, at harkabátr fór þar hjá Dauðastjǫrnu, ok bar harka stœrra skips á braut. Leia konungsdóttir fell á harkaklæði ok vas ósǭr, ok með handalæti segir hon, at þeir Hani ætti at fylgja henni.
Tsiubakka óttaðisk mjǫk at hlaupa, því at hann kenndi nekkvat fúit, þat es hann kvað vesa verra an harki einn. En Hólmgǫngu-Hani sagði at hann hirði eigi hvat Tsiubakka kenndi, ok hratt honum ýr glugga. Þá hljóp Lúkr niðr með. En Hólmgǫngu-Hani skaut síðustu ǫrum sínum, fyrr en hann hljóp sjálfr.
“Unaðsǫm mey,” segir hann hleypandi, “En ek veit eigi enn, hvárt ek koma til at frjǭlsa hana, eða drepa hana.”
Nú es þau vǭru komin á harkabát, fá þau eigi komizk undan, því at Veiði-Anakinn hafði gǫrt þat at álitum, at fjandmenn hans mætti felask þar, ok kvað hann yfir þat skip galdra, svá at menn vǭru gildraðir þar sem melrakkar í gildru, ok þat vápn, es maðr þar hóf upp, brásk í mót sik. Ok þá setti hann orm stóran í þeim báti, ok sá dreki brenndi harka þá es bátrinn kom firr frá skipi Dauðastjǫrnu, fyrr en bátrinn kom aptr til Dauðastjǫrnu. Ok þess vænti Veiðr, at engi maðr fengi þar lifat lengi.
En þau Hólmgǫngu-Hani vissu eigi at bátrinn vas galdraðr, ok þess vegna skaut Hólmgǫngu-Hani Dauðastjǫrnu ǫru, en sjá ǫr flaug aptr ok sótti heldr hann, ok fengi Hólmgǫngu-Hani harðla forðask hana.
“Eigi skjót!” segir Lúkr, “Ek reynda fyrr en þú komt. Galdr liggr yfir bátinn.”
“Ok kastaðu niðr boga þann!” segir Leia konungsdóttir, “Eða skaltu ifalaust drepa øss ǫll.”
“Gjarna, dróttning mín,” segir Hani, “Allt vas í lagi fyrr en þú fœrðir øss higat. Þat es eigi langt nú fyrr en þeir læra hvat kom fyr øss.”
“Allt fengi hafa komizk fyr øss verr,” segir Lúkr, “Vér lifum enn.”
En es hann þetta segir, heyra þau dryn stórs dýrs, ok harki undir þeim hreyfðizk nekkvat. Tsiubakka hræddisk mjǫk, ok sótti at renna hærr upp á harkakesti.
“Verr?” segir Hani, “Þat verðr verr. Nekkvat lifir hér.”
En þá kom inn stóri ormr upp neðan, ok fnýsti eitri alla leið fyr sik fram. Hann þreif upp Lúk í inum langa sporði, ok sótti at kœfa hann í harkakestinum.
En eigi hræddizk Hólmgǫngu-Hani né óttask við þann orm. Hann hóf upp atgeir þann, es Lúkr hafði loknaðan, ok á átgeiri þeim hafði Lúkr skrifaðar rúnar, sem vas fyrr sagt, ok rúna vegna fengi hann með þann talazk við Þrípíó ok Artú á Fálkinum.
“Þrípíó?” spyrr Hólmgǫngu-Hani, “Fær þu mik heyrðan, Þrípíó?”
“Allt es eigi í lagi hér -” segir Þrípíó, en Hólmgǫngu-Hani bauð hann þegja.
“Vér erum komnir á harkabátinum,” segir Hólmgǫngu-Hani, “Ok hér es dreki stórr, þann es ek vilda drepa, fyrr en hann drepr okkr Lúk. Hvat ræðr þú?”
En Þrípíó svarar, “Gør grǫf í harka, ok sit þar í, ok legg til hjartans orminum.”
En Hólmgǫngu-Hani gørir eptir þessu. Ok es ormrinn skreið yfir grǫfina, þá leggr Hani øxini undir bæxlit vinstra, svá stóð við hamri. Þá hleypr Hólmgǫngu-Hani upp ýr grǫfinni ok kippir at sér exinni ok hefir allar hendr blóðgar upp til axlar. Ok es inn mikli ormr kenndi síns banasárs, þá laust hann hǫfðinu ok sporðinum, svá at allt brast í sundr es fyr varð, ok Lúkr varð leystr.
Þá heyrðu Þrípíó ok Artú stór óp, fyr því at þeir fengi heyrt allt þat es kom fyr í nánd ins galdraða atgeirs. “Heyrðu þau!” segir Þrípíó Artú bróður sínum, “Þau deyja, Artú! Ok mér es at kenna! Vǭnd rǭð gaf ek Hólmgǫngu-Hana, ok nú drepr ormrinn þau ǫll.”
Nú Lúkr heyrir þetta, ok segir, “Vér lifum enn, Þrípíó. Spyrðu Artú, hvárz hann viti hverr galdr liggr yfir bát þenna, ok hvessu vér fáim komizk undan.”
En Þrípíó ok Artú vǭru eigi hvar þeir vǭru áðr staðnir meðal sekka hjá búlkanum, því at Stormhermenn vǭru þagat komnir ok hǫfðu ina tvá brœðr fundna. Þrípíó sagði þeim, at þeir Artú væri menn Falfaðins konungs fingnir af þessum íslenzkum mǫnnum, ok at þeir Lúkr væri á Dauðastjǫrnu ok sótti Leiu konungsdóttur í dýflissu. Stormhermenninir trúðu orðum hans, en hǫfðu þá Artú borna til Dauðastjǫrnu, ok nú stóðu þeir þar. En því at Artú hafði Falfaðni konungi ok Veiðri hjǭlpuðum þá þeir gørðu Dauðastjǫrnu, vissi hann, at Veiðr risti rúnar á tǭlkn, ok vissi hann hvar þessi vǭru, folgin í veggi nekkverjum. Þeir Artú fóru þagat, ok Artú leitaði tálkns þess, es hafði galdr þann es lagði á harkabátinum.
“Fær Artú stǫðvuð ǫll athaldsgaldraljóð á harkabátinum?” spyrr Lúkr Þrípíó.
En Artú segir Þrípíó, “Ek fæ stǫðvuð ǫll galdraljóð á harkabátinum, en eigi athaldsgaldraljóð sérstaklega.”
“Þá stǫðvaðu þau ǫll,” segir Þrípíó. Ok þá fingu þau Lúkr hlaupit ýr harkabátinum, ok byrjuðu þau þá at svimma aptr til Dauðastjǫrnu.
Nú es at segja frá því, at Víga-Óbívan Kvæggansson fann Veiði-Anakin á Dauðastjǫrnu.
“Lengi hef ek beðit þín, Víga-Óbívan,” segir Veiðr, “Endileg sjǭumsk vit aptr, ok nú es hringrinn heill.”
Víga-Óbívan þagði, en brá sverði Ljósamæki inum grœna, þeim es hann nam frá Lúki at láni.
“Es vit sǭmsk sízt, vas ek þræll,” mælti Veiðr enn, “En nú em ek dróttinn.”
“Dróttinn argrar dróttar einnar, Veiði-Anakinn,” segir Víga-Óbívan. Síðan hljóp hann fram með brugðit sverð ok hjó þegar til Veiðrar en hann hopaði undan.
“Þú ert orðinn veikr, gamall maðr,” mælti Veiðr.
“Enn færðu eigi haft mál þitt, Veiði-Anakinn,” segir Víga-Óbívan, “Ef þú slær mik niðr, svá monk verða sterkari an þú fengir trúat.” Veiðr hljóp út þegar ok hafði brugðit sverðit Ljósamæki inn rauða. Lengi bǫrðusk þeir, ok vǭru þeir jafndrengilegir, ok engi gaf upp.
Nú beint summu þau Hólmgǫngu-Hani aptr til Dauðastjǫrnu, en hermennirnir geymdu þau eigi, því at þeir athuguðu hólmgǫnguna Veiðrs ok Víga-Óbívans. Ok es Leia konungsdóttir sá skipit Falkann, sagði hon Hana, “Þú stýrir þessu skipi? Svá ertu djarfari an ek hafða trúat.”
En Lúkr spurði Hana, “Es skipit í lagi?”
“Svá sýnist þat,” segir Hani, “Ef vér fengum þagat komit. Þess vonak, at inn gamli maðr gefi Veiðri hart slag, til þess at vér fengim komizt undan.”
“Þá fǫrum vér sem bráðast,” segir Lúkr, ok hljópu þau ǫll til Falkans meðan hermennirnir geymdu hólmgǫnguna. En Víga-Óbívan sá hlaupit þetta, ok þá íhugaði hann þat, at hann fengi eigi unnit Veiðr yfirkominn, en hann vissi þann galdr, es hann fengi sunginn, til þess at maðr fengi lifat eptir þat at ættmaðr sinn hefði hann drepinn. En þat fall hlýtr valdit af þeim manni, es hafði kyn sitt eigin svikit, ok maðr svá drepinn fær lifat ósénn ok ósnortinn svá lengi sem hann hvetti ættmenn sína til þess at drepa svikarann. Ok maðr sá, es sǫng þenna galdr, þó ósénn ok ósnortinn af ǫllum, væri heyrðr af mǫnnum þeim, es sóttu at hefna hans. Slíkr galdr fengi òk hætt við ǫll galdralǫg, þau es svikarinn sjálfr hafði sungin, ok þess vegna fengu þeir Lúkr komizt undan ok lifat til þess at hefna síðarr.
En Víga-Óbívan sǫng þetta galdralag, ok hélt sverðit Ljósamæki inn grœna fyr hann, ok mælti sízt, “Valhǫll, ek køm.” En Veiðr sjándi þetta slá hann með Ljósamæki inn rauða, ok Víga-Óbívan féll ok hvarf at sýn.
“Hvat?” segir Veiðr, fyr því at hann skynjaði eigi, hvat vas komit fyr. En Lúkr reiddisk við ok drap fimm menn með atgeir ok øxi. Þá tók hann Ljósamæki inn grœna, því sverði es Víga-Óbívan hafði áðr haldit, ok drap miklu fleiri menn, áðr en hann heyrði Víga-Óbívans raust. “Renn, Lúkr, renn,” segir Víga-Óbívan ósénn, “Þú fær eigi hefnt mín í dag, en ef þú kømsk undan með Hólmgǫngu-Hana væntik þess, at þú mont hefna mín, ok fǫður þíns, hundraðfaldlega.” Ok síðan Lúkr trúði á orðum Víga-Óbívans, ok œskti þess, at drepa marga menn á hefnaleit Víga-Óbívans ok fǫður síns, rann hann í Falkann, ok Hólmgǫngu-Hani ok Tsíubakka inn fríski sigldu því góðu skipi á braut sem bráðast.
Hólmgǫngu-Hani bað Lúk Anakinsson standa með hann á bǿgi Fálkans, því at hann sá fyr at norrǿnir hermenn skyli fylgja þeim eptir frágǫngu þeira frá Dauðastjǫrnu.
“Ek fæt þat trúat, at Víga-Óbívan sé dauðr,” segir Lúkr.
“Enn vas þat ómǫgulegt þér, at þú fengir hans þar hefnt,” segir Leia konungsdóttir.
“Þegið it bæði,” segir Hani, “Margir menn fleiri, þeir es vǭru góðir drengir, eru nú drepnir. En hann lifandi es sitr syrgjandi annarrra dauða, sér eigi ǫr þá, es skotin es at honum.”
Ok es hann hafði orð þessi mælt, kom ǫr fljúgandi at skipinu hans ok festisk á bǿgi fyrir neðan fǿtrna. “Þat’s svá ek sagða,” segir hann, “Statt nú með okkr Tsíubakka, því hermenn fylgja boði slíku!”
Þá sǭ þau, at norrǿnir hermenn vǭru komnir á skeið ok hǫfðu með þeim stafnljá, þá es þeir þrifu upp ok kǫstuðu á meðal skipanna ok í skipit Hana og dró þegar at sér.
Víga-Óbívan hafði gefit Lúki aptr sverð sitt it góða, þat es hét Ljósamækir inn grǿni. Lúkr brá nú sverðinu ok hafði hann eigi sett á sik hjálminn, hleypr þegar á saxit á skip norrǿna hermanna og hjó þegar mann til bana.
Maðr lagði at ǫðrum megin norrǿnu skipi ok skaut spjóti um þvert skipit og stefndi á hann miðjan. Hani sér þetta ok snerisk svá skjótt at eigi mátti auga á festa ok tók inni vinstri hendi spjótit ok skaut á skip til þessa manns ok hafði sá bana. Tsiubakka inn fríski hóf upp akkeri Fálkans ok kastar á þetta norrǿna skipit ok kom fleinninn í borðit ok gekk út í gegnum og féll þar inn sjór kolblár ok hljópu menn allir af skeiðinni ok á Fálkann. Lúkr hljóp nú aptr á Fálkann, ok tóksk bardagi mikill. Hverr maðr gørði slíkt es hann mátti. Hani gørði ýmist at hann hjó eða skaut øxi sinni, og hafði margr maðr bana fyr honum. Lúkr fylgdi honum vel. Þá kom at Tsiubakka ok bǫrðusk þeir þrír þaðan um daginn.
Lúkr tók hvíld um bardagann ok sér Hani þat ok mælti til hans: “Betri hefir þú ǫðrum verit í dag an þér því at þú hefir gørt þá óþyrsta.”
Síðan tók Lúkr jústu eina af miði fulla ok drakk og barðisk eptir þat. Ok þar kom at fleiri hermenn hljópu upp á skip þeirra frá skeið annarri ok gekk Lúkr með ǫðru borði en Hani með ǫðru. Í móti Lúki gekk maðr mikill í hvítri brynju ok hjó þegar til hans ok kom í skjǫldinn. Lúkr snaraði hart skjǫldinn es sverðit festi í ok brotnaði sverðit undir hjǫltunum. Lúkr hjó í móti og sýndisk hinum þrjú vesa sverðin á lopti ok sá hann eigi hvar hann skyldi sér helst hlífa. Lúkr hjó undan honum báðar fǿtr. Tsiubakka lagði marga menn spjóti í gegnum. Eptir þat tóku þeir herfang mikit af skipi norrǿnu, ok þaðan héldu þeir austr til Hjaltlands ok bǫrðusk jafnan ok hǫfðu ávallt sigr.
Þau Hólmgǫngu-Hani kvǭmu at landi við Hvalsey í Hjaltlandi, ok lǫgðu þar til hafnar. Þar vas skammt á land upp jarl sá, es Villarðr es nefndr. En es hann spurði, at víkingar vǭru þar komnir við land, þá sendi hann menn sína á fund þeira þess erendis at vita, hvárz þeir vildi þar friðland hafa eða hernað. En er sendimenn vǭru komnir á fund Hólmgǫngu-Hana með sín erendi, þá sagði hann, at þeir myndi þar eigi herja, sagði, at þeim vas engi nauðsyn til at herja þar ok fara herskildi, sagði, at þar vas land ekki auðigt. Sagði hann òk, at hann væri kominn með Artú Dítússon, mann írskan, ok at sjá góði maðr vissi hversu menn mættu eyða þat norrǿna herskipit, es heitir Dauðastjarna.
Sendimenn fara aptr til jarlsins ok sǫgðu honum erendislok sín. En es jarlinn varð þess varr, at þessir víkingar vǭru fjándmenn Falfaðins konungs ok vildu spilla ríki hans, þá gladdisk hann, því at hann hataði Falfaðin ok hermenn hans, þeir es opt herjuðu Hjaltland. Þá reið hann ofan með etki lið til fundar við víkinga. En es þeir fundusk, þá fóru þar allt vel rǿður með þeim. Jarl bauð þeim Hólmgǫngu-Hana til veizlu með sér ok liði hans.
En es þeir kvǭmu til hallar jarlsins, fagnaði hann þeim vel. Vas þeim fylgt inn í stofu. Vas þar þegar inni mungát ok gefit þeim at drekka. Sǭtu þeir þar til kvelds.
En áðr borð skyldi upp fara, þá sagði jarl, at þar skyldi sæti hluta, skyldi drekka saman karlmaðr ok kona, svá sem til ynnisk, en þeir sér, es fleiri væri. Menn bǭru þá hluti sína í skaut, ok tók jarlinn upp. Jarl átti dóttur. Svá sagði hlutr til, at Lúkr skyldi sitja hjá jarlsdóttur um kveldit. Hon gekk umb gólf ok skemmti sér. Lúkr stóð upp ok gekk til rúms þess, es dóttir jarlsins hafði setit umb daginn. En es menn skipuðusk í sæti sín, þá gekk jarlsdóttir at rúmi sínu. Hon kvað:
Hvat skaltu, sveinn, í sess minn?
þvít þú sjaldan hefr gefnar
vargi varmar bráðir,
vesa vilk ein of mína ;
sátt-a-þú hrafn í hausti
of hræsolli gjalla,
vast-a-þú at, þars eggjar
á skelþunnar runnusk.
Lúkr tók til hennar ok setti hana niðr hjá sér. Hann kvað:
Farit hefk blóðgum brandi,
svát mér benþiðurr fylgði,
ok gjallanda geiri;
gangr vas harðr af víkingum;
gørðum reiðir róstu,
rann eldr of sjot manna,
létum blóðga búka
í borghliði sǿfask.
Þá drukku þau saman umb kveldit ok vǭru allkǭt. Vas þar veizla in bezta ok svá umb daginn eptir.
En þá sagði Leia konungsdóttir jarli Villarði, “Ér hlýtið at leggja af veizlu þessa, herra, ok tala saman með Artú, þenna mann írska, sá es veit hvé vér mættum eyða Dauðastjǫrnu. Þat es mér grunr á, at þetta skip hefir øss fylgdum higat.”
* * *
Veiðr stóð í durum úti á víðu es Tarkinn Stórmofsjarl kom til hans. “Ertu víss, Veiðr” segir Tarkinn Stórmofsjarl, “At þú hefir fylgdargaldr kveðinn rétt yfir skipi þeira? Ella es sigling sjá ábyrgðarráð.” “Já víst hefik rétt kveðinn galdrinn,” segir Veiðr, “Ok hefik lært nú þegar at fjándmenn órir felask fyr handan Meginland á Hjaltlandi, á smǭ eyju þeiri es heitir Hvalsey. Vér búm nú ferð sína þagat, eptir þat at vér sǫmnum her stóran á Falfaðins konungs lǫndum á Írlandi.”
“Svá es gørt sem mér líkar,” mælti Tarkinn.
“Sjá es góð vika víst,” segir Veiðr, “Víga-Óbívan Kvægansson es dauðr, ok snart monu deyja ǫll þau es bregða sverði í mót Falfaðni konungi.”
Á séttu viku sumars nálgask inn norrǿni floti Hvalsey. Hólmgǫngu-Hani vas þá farinn með Tsiubakka, því at hann vildi gjalda Jabba Danakonungi hǫfuðlausn sína. Lúkr Anakinsson ok Villarðr jarl vǭru þar þá með allan her sinn; Villarðr jarl hafði Lúk nefndan hǫfðingja, ok vildi gipta dóttur sinn hónum.
Þá vas fagrt veðr ok bjart sólskin. Gingu þeir nú á hólminn báðir hǫfðingjar ok sveitir með þeim ok sǭ es skipin sigldu út á hafit mjǫk mǫrg saman ok nú sjá þeir hvar siglir eitt mikit skip ok glæsilegt.
Þá mælti Villarðr jarl: “Þetta es mikit skip ok ákafa fagrt. Þetta mun vesa Dauðastjarna.”
Lúkr svarar ok segir at eigi sé þetta Dauðastjarna. Ok svá vas sem hann sagði: Þetta skip átti Danettr af Pittum. Litlu síðar sǭ þeir hvar annat skip sigldi miklu meira an it fyrra.
Þá mælti Villarðr jarl: “Hræddir eru Veiði-Anakinn ok Tarkinn Stórmofsjarl nú. Eigi þora þeir at sigla með hǫfuðin á skipi sínu.”
Þá segir Lúkr: “Eigi es þetta Dauðastjarna. Kennik þetta skip, ok seglit því at stafat er seglit. Þetta es Ásvaldr Tesjiksson. Lǭtum sigla þá. Betra es okkr skarð ok missa í flota Veiði-Anakins an þetta skip þar svá búit.”
Þá sǭ þeir hvar sigldu þrjú skip ok var eitt mikit skip. Mælti þá Villarðr jarl, biðr þá ganga til skipa sinna, segir at þá ferr Dauðastjarna.
Lúkr segir: “Mǫrg hafa þeir ǫnnur stór skip ok glæsileg an Dauðastjǫrnu. Bíðum enn.”
Þá mæltu mjǫk margir menn: “Eigi vill Lúkr nú berjask ok hefna fǫður síns Anakins. Þetta es skǫmm mikil svá að spyrjask mun um ǫll lǫnd ef vér liggjum hér með jafnmiklu liði en Veiðr sigli á hafit út hér hjá øss sjǭlfum.”
En es þeir hǫfðu þetta talat um hríð þá sǭ þeir hvar sigldu fjǫgur skip ok eitt af þeim vas dreki allmikill ok mjǫk gullbúinn.
Þá stóð upp Lúkr Anakinsson ok mælti: “Hátt mun Dauðastjarna bera mik í kveld. Því skipi skal ek stýra.”
Þá mæltu margir at Dauðastjarna væri furðu mikit skip ok frítt, rausn mikil at láta gøra slíkt skip.
Dreif þá fólkit til skipanna og rǭku af tjǫldin. En es hǫfðingjar ræddu þetta milli sín sem nú es sagt þá sǭ þeir hvar sigldu þrjú skip allmikil ok it fjórða síðast ok vas þat Dauðastjarna. En þau in stóru skip, es áðr hǫfðu siglt ok þeir hugðu at Dauðastjarna væri, þat vas it fyrra Tæfætr inn skammi en it síðara Tæfætr inn skammi. En þá es þeir sǭ Dauðastjǫrnu kenndu allir, mælti þá engi í mót at þar mundi sigla Veiðr, gingu þá til skipanna ok skipuðu til atlǫgunnar.
Vǭru þat einkamál þeira tveggja hǫfðingja at sá þeira es fyrst gingi á Dauðastjǫrnu skyldi eignask allt þat hlutskipti es þar fekksk ok hver þeira þau skip es sjálfr hryði.
Villarðr jarl hafði barða einn geysimikinn es hann vas vanr at hafa í víking, ok gaf hann Lúki þetta skip. Vas Artú Dítússon á því skipi með hann. Heitir þetta skipit Eksvængr, ok Artú Dítússon gekk á því skipi með Lúk. En es Lúkr gekk á borði skips þess, heyrði hann raust Víga-Óbívans, ok hann sagði, “Lúkr, hefn mín, ok fǫðr þíns. Heppni ættar þinnar mun fara ávallt með þik.”
* * *
Veiðr lét blása til samlǫgu ǫllum skipum sínum. Vas Dauðastjarna í miðju liði en þar á annat borð Tæfætr inn skammi en annat borð Tæfætr inn langi. En þá es þeir tóku at tengja stafnana þá bundu þeir saman stafnana á Tæfæti langa og Dauðastjǫrnu. En es Veiðr sá þat, kallaði hann hátt, bað þá leggja fram betr it mikla skipit ok láta þat eigi aftast vesa allra skipa í herinum.
Þá svarar Tarkinn Stórmofsjarl: “Ef Dauðastjarna skal því lengra fram leggja sem hann es lengri an ǫnnur skip, þá mun ávinnt verða um sǫxin.”
Veiðr segir: “Eigi vissik at ek ætta stafnbúann bæði háran ok ragan.”
Tarkinn segir: “Ves þú eigi meir baki lyptingina en ek mun verja stafninn.”
Veiðr helt á boga ok lagði ǫr á streng ok sneri at Tarkni.
Tarkinn mælti: “Skjót annan veg Veiðr, þannig sem meiri er þǫrfin. Þér vinn ek þat es ek vinn.”
Veiðr stóð í lyptingu á Dauðastjǫrnu. Bar hann hátt mjǫk. Hann hafði bláan skjǫld ok hrafnbláan hjálm; hann vas auðkenndr frá ǫðrum mǫnnum. Hann hafði bláan kyrtil stuttan utan um brynju.
En es Veiðr sá at riðluðusk flokkarnir fjándmanna ok upp vǭru sett merki fyr hǫfðingjum þá spurði hann: “Hver er hǫfðingi fyr liði því er gegnt øss es, með in gylltu merkin?”
Hónum vas sagt at þar væri Villarðr jarl Hjaltlands.
Veiðr svarar: “Eigi hræðumsk vér bleyður þær. Engi es hugr í Hjaltlendingum. En hver hǫfðingi fylgir þeim merkjum es þar eru út í frá hǿgra veg, með in rauðu merkin?”
“Þar es,” segja þeir, “Lúkr Anakinsson, íslenzkr maðr.”
Þá svarar Veiðr: “Hann mun þykjask eiga við øss skaplegan fund ok øss er ón snarprar orustu af því liði. Hann es Íslendingr sem em ek, ok sék at hann es heppnismaðr af góðri ætt.”
Nú er því at segja, at Lúkr sér mann standa á vegi fyrir honum. Sér hann, at þessi maðr mun Veiðr vera. Lúkr brá sverði ok høggr til Veiðrs, en Veiðr bregðr skildi yfir sér, ok kom hǫgg Lúks í skjǫldinn. Síðan hjó Veiðr til Lúks en hann tók ráð it vitrligasta, lét fallask undan hǫgginu ok skeindisk hann þó lítt at.
Veiðr mælti, hann tók at fregna fám orðum, hverr hans faðir væri í fólki vera, “eða hvílíks kyns þú sér; ef þú mér einn segir, ek mér þá aðra veit, barn, í kyni; kennd er mér ǫll á Íslandi. jǫrmunþjóð.”
Lúkr mælti, Anakinsson: “Þat sǫgðu mér Víga-Óbívan, gamall ok fróðr, er áðr var, at Anakinn héti minn faðir; ek heiti Lúkr. Fornt hann austr óð.”
Veiðr mælti: “Víga-Óbívan segði aldrigi þér þat, er orðit er af feðr þínum.”
“Hann sagði mér ǿrit,” segir Lúkr, “Hann sagði mér, at hann væri æ fólks at oddi, honum væri æ víg ljúft, kenndr væri hann djǫrfum mǫnnum; ok hann sagði mér, at þú hann dræpir.”
“Eigi er þat satt,” kvað Veiðr, “Ok em ek faðir þinn.” Vatt hann þá ór armi undna bauga, gǫrva konungs gulls, þá er honum konungrinn gaf, dróttinn norðmanna: “Þessa ek þér í vináttu gef.”
Lúkr mælti Anakinsson: “Með geir skal gjafar þiggja, odd við odd.”
“Nú berr læging til,” kvað Veiðr, “Nú skal mik minn eiginn sonr sverði hǫggva, brjóta með sínum brandi, eða ek honum til bana verða.”
“Eigi skal þér trúa, ómáttuliga spaki norðmaðr,” mælti Lúkr, “Ef faðir minn þú sér, þó munt þú drepa vilja Hana, mág minn, ok er þat skǫmm, ef ek sit hjá.” Ok lagði til Veiðrs tveim hǫndum sverðinu, hǫgg harmliga hans hvítan skjǫld.
“Karlmannliga er at farit,” segir Veiðr. Veiðr høggr á hǫndina Lúki, svá at af tók, en niðr fell Ljósamækir inn grǿni ok með honum Lúkr.
Anakinn mælti, Veiðr heitinn, Lúks faðir:
Bǫlverkr, veit-a-m þína bót forn,
betra væri geitskjøt eta
an mjǫlk elgjar Sviðris svelgja,
sviptask gleði, tír at skipta.
Mund míns magar hǫgg ek eigins;
Míms vinr hǫnd ok ætt aptr lími!
Ella Herjans djarfi hǫll í
halr rum vinni, mik þar finni-t.
Þat es nú til máls at taka, at Leia konungsdóttir, með þá Þrípíó Dítússon, Tsíubakka enn fríska, ok enn víðgetna stýrimann Lando Kalrisson af Skýborg, fóru til Danmerkr á skipi Hólmgǫngu-Hana es hét Falkinn, ok líkar Lúki Anakinssyni þetta stórilla, því at honum sýndisk þau ráðlaus, ok hann sjalfr illa heill um sumar, fyr því at hann misti hǫnd sína es hann gekk í hólmgǫngu mót Veiði-Anakni feðr sínum.
En eptir margar vikur sigldi Lúkr Anakinsson, enn himingangari, til Danmerkr með Artú Dítússon, á því skipi góða, es Ekkilsvængrinn hét, eptir enum gamla sækonungi, es nefndisk þetta. Á þessi fǫr gól Artú þann galdr, es hann hafði numinn hjá Jeðifjarðamǫnnum at fornu, ok hann smíðaði nýja hǫnd til Lúks, ok sjá hǫnd vas gǫr af silfri.
Jabbi enn digri vas konungr yfir Danmǫrku í þenna tíma. Hann vas ágætr hǫfðingi sakar allra hluta, en maðr feitr ok drykkjumaðr mikill ok vas hann því eigi maðr víðriðinn. Þótti honum gott at vesa kyrrum þótt menn hans nekkverir fǿri viða með eyrindum sínum.
Lúkr kømr til konungs atsetu með Artú. Hann leiðir þegar hest sinn á stall hjá konungs hestum enum beztum ok spyrr øngvan at; gekk síðan inn í hǫll ok vas þar fátt hirðmanna. Spurðu hirðmenn hann þá, hví hann væri kominn.
“Fór ek af því á konungs yðvars fund, at ek vilda Hólmgǫngu-Hana Sólósson svarabróður minn í frið kaupa,” kvað Lúkr, “Nú tak mik til hans.”
Hirðmenninir synjuðu þessa, en Lúkr gól Jeðigaldr á þeim. “Nú skuluðér taka mik til Jabba konungs yðvars,” sagði hann. Þeir gerðu svá.
“Ér þjónið vel dróttni yðrum,” mælti Lúkr, ok líkaði þetta hirðmǫnnum vel, “Launa yðr skal hann geysi mjǫk.”
En es Lúkr gengr fram at stólnum Jabba, sefr Jabbi, ok Lúkr sér Leiu sitja útar í hornit í einhverjum stað. Vas hon bundin til Jabba konungs stólsins, ok mjǫk þreyt því at Jabbi ok hirðmenn hans létu hana þjóna þeim dag ok nótt. Svá segja menn, at Jabbi konungr píndi hana svá, því at hon leysti Hólmgǫngu-Hana frá galdrbǫndum sínum, en Jabbi konungr vildi eigi þola þat at kona freistaði valds síns. Í þenna tíma váru Dǫnum títt at gefa orðum kvinna lítinn gaum.
En hirðmenn vǫkðu konunginn, ok leiðu þangat Þrípíó Dítússon, fyr því at hann vas orðinn skútilsveinn Jabba, ok kunni margar tungur.
En því at Lúkr kunni eigi dǫnsku, fekk hann illa skilin orð Jabba, es Jabbi sá, hvat fyr mann þetta vas. “Sagðak,” segir Jabbi hirðmǫnnum sínum, “At eigi skal sjá maðr koma á fund minn eða augsýn mér eða sonum mínum. Yðvar þunngeð fífl! Hann hefir heilluð yðr með Jeðigaldrinn. En fyr þá sǫk at hann gekk á mitt vald þá vil ek eigi gøra níðingsverk á honum, til þess es vér hǫfum heyrt erendi hans.”
En nú snýr Jabbi konungr til Lúks ok mælti,“Bo shuda.” Þat es at segja á dǫnsku: “Velkominn.” Þrípíó tók til at snara þessi orð konungsins upp í norrǿnu.
“Skaltu gefa mér Hólmgǫngu-Hana Sólósson, ok Tsíubakka enn friska,” kvað Lúkr.
“Eigi fær þú mik seiddan,” kvað Jabbi konungr.
“Alt eins,” segir Lúkr, “Mun ek taka þá braut, ok vinina óra. “Nú es svá komit kosti þínum, Jabbi konungr, at þér mundi ólíkligt þykkja fyr stundu, en ek á nú vald á lífi þínu. Skal ek nú eigi vesa þér verri drengr an þú ert mér. Mun ek bjóða þér tvá kosti: at vera drepinn — hinn es annarr, at eg skal taka vinina mína, ok þú fær peninga til bóta. Ek skal fá þá at hvartveggja kosti.”
Jabbi hló, en lét kasta Lúki í gróf, ok þar í bjó et óarga dýr. “Ek vil eigi þenna kost,” segir Jabbi konungr, en hlær aptr.
Lúkr sér hvar et óarga dýr liggr ok hefir drepinn mann undir sik ok sýgr ór blóðit.
Þá mælti Lúkr: “Stattu upp ok ráð móti mér. Es þat heldr til nekkvers an liggja á slátri þessu.”
Et óarga dýr settisk upp ok leit til Lúks ok kastar sér niður.
Lúkr mælti: “Ef þér þykkir ek of mjǫk vápnaðr móti þér þá skal ek at því gøra,” tekr af sér hjálminn en setr niðr skjǫldinn ok mælti: “Stattu nú upp ef þú þorir.”
Et óarga dýr settisk upp ok skók hǫfuðit, lagðisk niðr aptr síðan.
Lúkr mælti: “Þat skil ek at þú vill at vit sém jafnbúnir,” kastar sverðinu frá sér ok mælti: “Svá skal vesa sem þú vill ok statt nú upp ef þú hefir þat hjarta sem líkligt væri heldr þess kvikindis es ragast es.”
Et óarga dýr stóð upp ok byrsti sik og gerðisk mjǫk ófrýnligr, hljóp at Lúki ok fǿrir upp hramminn ok ætlar at ljósta hann með. Ok í því es þat hefir sik upp til hleypr Lúkr undir þat framan. Þau gangask at lengi. Traðkit varð mikit ok varð sú endalykt at hann gengr et óarga dýr á bak aptr ok braut í sundr hrygginn í honum.
En Jabbi konungr lét Lúk taka ór grófinni ok kalla til sín Hólmgǫngu-Hana ok Tsiubakka, ok ǫll þau, es heyrðu hóps þeira til. En þá sér Lúkr Hólmgǫngu-Hana.
“Vit mǿtumsk aptr, svarabróðir,” segir Hani.
“Eigi vildak vesa annars staðar,” segir Lúkr, “An þann stað, þar vit megum standa saman í mót óvinum órum.”
“Eða deyja saman. En hvé hefir þat gengit með þér, síðan vit skildumst sízt?” mælti Hani.
“Et sama sem áðr,” segir Lúkr.
“Því verra,” kvað Hani. “Eða hvar es Leia?” Hann vas blindr enn, fyr því at Veiðrs galdr hafði legit á honum.
“Ek em hér,” segir hon.
En nú kømr Þrípíó til þeira, ok kvað, “Enn hátignaði Jabbi konungr hefir dǿmð: Yðr skal drepa þegar.”
“Góð tídendi kallak þetta,” segir Hani, “Ek leiðumk við at bíða lengi!”
“Því hefir hann dǿmð,” segir Þrípíó, “At yðr skal bera til Dúnsjóvar, ok þar skal kasta í lyngbaks munn, þars ér munuð búa þúsund ár í pínsl hrylliligri.”
“Þat vil ek eigi kalla góð tíðendi,” segir Hani. Tsíubakka játar því.
“Eigi skal drepa mik,” segir Lúkr, “Es dagar, lifi ek, en eigi þú, Jabbi konungr.” En Jabbi hló í mót honum. Meira an einn þriði hluti Jútlands í Danmǫrku es eyðimǫrk stór, ok hingat lét Jabbi konungr fangana bera.
Jabbi Danakonungr reið til Dúnsjóvar með fǫruneyti sitt, ok vas Leia konungsdóttir með honum því at hann hafði hana tekna sem ambátt, ok vas hon í bǫndum. Þrípíó ok Artú, Dítússynir, váru með hann ok, því þeir váru orðin skutilsveinar hans. Bar Artú Dítússon drikkjuhorn Jabba konungs.
En Lúki Anakinssyni, Hana Sólóssyni, ok Tsíubakka enum friska lét hann leiða í bǫndum fanganna til sjóvar. En Jabbi vissi eigi, at Landó Kalrisson, sá es batt þá, batt Hana ok Tsiubakka lausliga — vas hann ok orðinn hirðmaðr Jabba konungs, en átti þat at launa Hana, at hann hafði honum borgnum frá hermǫnnum ok reiði Veiði-Anakins hjá Skýborg. En Lúki gaf hann engi gaum, því at hann hafði heyrt þat sagt, at Lúkr væri Veiðrs sonr.
Nú at fornu bjó í eyðimǫrku Danmerkr Lyngbakr, stórr dreki ok mikill, sá es át alt þat es fell í munn sinn, en munnr hans einn sásk ok vas hann í Dúnsævi. En galdr lá á þessum dreka, ok alt þat, es lifandi fell í munn hans, bjó þar þúsund ára í pínsl ok myrkri. Sumir menn hafa sagt, at Rómaverjar kǫlluðu þetta kvikvendi Sarlaccus.
Þrípíó hné fyrir konunginum, ok mælti hátt í heyranda hljóði: “Ef ér vilið biðja miskunnar, vill konungr heyra bǿnir yðrar.”
En Hani svaraði, hann vas Sólósson: “Þrípíó, segiðu þeim ormbitna drílinu at hann fæi øngva slíka sælu ór oss!”
Tsiubakka játar því. En Lúkr segir, hann vas sonr Anakins es menn kalla Veiðr: “Jabbi konungr, býð ek þér þenna kost sízta sinn: Frelsaðu oss, eða skaltu deyja.”
En Jabbi Danakonungr hló, ok lét Lúk bola út í sjó yfir munni Sarlacci. En því at Jabbi konungr vissi eigi, at Artú Dítússon geymði þat góða sverðs Lúks, Ljósamækis ens grǿna, sá hann eigi, þá es Artú kastaði því sverði til Lúks. Lúkr hendi þat sverð, ok með Jeðikraft sinn braut í sundr bǫnd sín. Drap hann inn fimmtánda menn, fyrr an hirðmenn Jabba fekk vápnum sínum brugðnum.
Tóksk þá bardaginn; fell þá margt lið Dana. Þá hljóp Lúkr fram ok hjó til beggja handa, því hann hafði gripit ok til kesju í vinstri hendi, ok sótti þangat at, es merki konungs vas. Þar fell Sý Snútlis enn sǫngvari, hirðmaðr Jabba, ok margr annarr góðr maðr. En es Lúkr kom fram at skjaldborginni, lagði hann sverði í gegnum þann mann, es merkit bar.
Þá mælti Lúkr: “Nú gekk ek þrimr fótum til skammt.”
En Leia konungsdóttir stóð á bak Jabba, ok sjálfr konungr vildi veita Lúki banasár, en hon hóf upp bǫnd sín ok sveipaði hon undir hálsi hans, ok hon kǿfði Jabba konung til ólífis. Fekk hon því nafn Leiu konungsbana.
Á þenna dag drap Hólmgǫngu-Hani Bóbafett Jangofettsson, ok vas þat stórvirki, en menn segja at Lúkr Anakinsson drap þrjá tigu manna. Allan þann val, ok líkama konungs, gáfu þeir Sarlacco, ok þeir tóku sem herfang hesta ok vápn Jabba konungs ok riðu vestr til hafs.
Nú ferr Lúkr með Artú Dítússon til fundar Jóða Gormóarsonar í Færeyjum. En þar fann Lúkr Jóða á sænginni, ok Jóði vas eigi lífvænn.
“Ert þú sjúkr, fóstri minn?” kveðr Lúkr.
“Já, já,” segir Jóði, “Sjúkr em ek, gamal ok veikr em ek orðinn. En þegar níu tigu vetra þú fær, sjá út svá fagr þú skalt eigi! Ek deyi snart.”
“En ek þarf hjálpar frá þér,” segir Lúkr, “Ek em kominn aptr, fyr því at ek vil halda fram með at fa í gǫldrum Jeðifjarðamanna.”
“Eigi þarftu meiri ǿfingar,” mælti Jóði, “Þú kannt alt þat, es þú þarf þess at vita.”
“Þá ek em Jeðifjarðamaðr.”
“Nei! Eigi enn. Þat es eitt mál til: Þú skalt hefna fǫður þíns, manns þess es vér tǫlðum í fjǫlskyldu várri at fornu òk.”
“En Veiði-Anakinn es faðir minn,” segir Lúkr, “Es þat eigi satt?”
“Jú,” kveðr Jóði, “Faðir þinn hann es. Sagðirðu hann, já?”
“Já víst,” segir Lúkr.
“Þat vas eigi þín ván,” segir Jóði, “Ok óheppiligt vas þetta.”
“Óheppiligt,” segir Lúkr, “Óheppiligt at ek veit þat, es satt es, um fǫður minn eigin?”
“Nei,” segir Jóði, “Óheppiligt at þú efisk um at drepa mann, es þarf drepandi. Lúkr! Drep fǫður þinn, ok efask eigi, at þú eigir tignarnafn meðal Jeðifjarðamanna ey ok ey. En sísti Jeðifjarðamaðr skaltu vesa, þegar dauðr em ek… þótt þat vas annat barn Anakins himilgangara ok.” En Jóði Gormóarson dó með at segja þetta.
Vas Jóði flutt til haugs þess er honum vas búinn. Hann vas lagðr í skip í hauginum ok mikit fé vas í haug lagt með honum. Vas eptir þat aptr kastaðr haugrinn.
Getit es þat, at Víga-Óbívan, þá es hann gekk á hólm mót Veiði-Anakni, dó, en gól þann galdr, es lét hann lifa lengri sem ósýnilig aptrganga. En á þann dag, es Jóði Gormóarson andaðisk, vísti Víga-Óbívan Lúki sik sjálfan.
“Víga-Óbívan,” kvað Lúkr, “Hví sagðir þú mér aldregi, at Veiðr sé faðir minn? Þú sagðir mér þat, at Veiðr sveik ok drap fǫður minn.”
“Hvat ek sagða þér,” segir Víga-Óbívan, “vas satt — eptir minni meiningu. Eptir faðir þinn vart handgenginn Falfaðni konungi, ok hélt orðum sínum honum, en eigi Jeðifjarðarfjǫlskyldu þeiri es fóstraði hann — talðak þann góða manninn, es faðir þinn vas, dauðan, en Veiði-Anakinn bana hans. Ok þat ætlak, at þat es lagt á þér, at hefna fǫðurins feðrinum — jafnvel þótt þú hefnir mannsins á manninum sér sjálfum.”
“Hann es þó faðir minn,” segir Lúkr, “Blóðit hans es mitt eigin. Fækat þat trúat, at hann sé vóndr heilt. At trúa at hann sé vargr, es at trúa at ek sjálfr sé vargr. Fyr hveim es góðr drengr hollari, an feðr sínum?”
“Segiðu it sama, en vit at ek strengda heit þess at hefna fǫður míns eigin. Ok faðir þinn strengdi þat sama heit. Heimtik þessi vilmæli at þér. Hveim es góðr drengr hollari, an fǫður sínum ok orðum sínum — ok orðum fǫður síns? Faðir þinn ló; hann þjónar nú þeim manni, es drap manninn þann’s hann ætti at hefna.”
“Ef ek drep hann,” segir Lúkr, “Drep ek minn síðasta frænda, ok verð útlagi í ǫllum lǫndum. Orðstírr meðal Jeðifjarðamanna es lítt dýr, es ér allir séð dauðir. En ek hlýt trúa því, at faðir minn sé rétthugaðr, ok vel væri þessu í hóf stillt, þótt ek vita eigi hví. Þat es sagt at fornu:
Tveir hrafnar heim í myrkri stefna,
horfa á velli frá geirs arfi;
óttalausir seggir ósættir
sýndisk þeim ef óetnir týndir.
En it Jóði vildu heldr at ek fǿdda hrǫfnunum fǫður minn, en ek sonr ætta fǿða þeim óvini hans fǫður.”
“Þú ert orðníðingr,” segir Víga-Óbívan, “Eða kynsníðingr. En at vísu skal faðir þinn drepa systur þína, ef þú eigi gerir átak mót honum.”
“Leia,” segir Lúkr, “Es systir mín?”
“Víst es hon systir þín,” segir Víga-Óbívan, “En Hólmgǫngu-Hani, sterkr maðr ok rammr, mágr ok svarabróðir þinn. Ertu án kyns? Eða hyggrðu, at þú fáir lofat upp í ermina á þér, þá es þú segir honum, at it svarabrǿðr munuð eyða Dauðastjǫrnu annarri, skip fǫður þíns, en taka allt þat, es á stendr, sem herfang?”
“At vísu eigi,” mælti Lúkr.
Víga-Óbívan mælti: “Etki mun mega við gera: þat mun verða fram at koma, sem ætlat es.”
Stundu síðar sigldi Lúkr Anakinsson til Suðreyja með Artú Dítússon. Þar ferr hann til fundar við Hana Sólósson ok Landó Kalrisson. Á því þingi vas ok Leia konungsdóttir, ok bróðir Landós, Akbarr kolkrabbi Kalrisson, sá es menn kǫlluðu svá, því at hann vas góðr skipari ok sjóvíkingr.
“Ván es þat,” segir Landó, “At ér hafið heyrt þat getit: Falfaðinn konungr gørir Dauðastjǫrnu á nýju, stǿrri an áðr. Skipit es eigi fullgǫrt enn, ok sitr í hǫfn við Hjaltland, þar es ey heitir Fætilar. Austmenn herja þar, ok taka allan mat sem vistir til ferða sinna. Hjaltlendingar þeir es þar búa — menn kalla þá Bjǫrnunga, því at at vexti ok afli þeir likask á bjǫrnum heldr an mǫnnum — hafa vegg gǫrvan um þvera eyja, ok herja í mót austmǫnnum fyrir austan vegg. Hǫfðingi þeira heitir Ívok á Endorbǿ; hann es gǫfugr maðr. Þeir þurfu meira lið.”
“Ok ef þat væri eigi, at menn þessir es hata óvina óra þurfu hjálp,” mælti Hani, “Enn væri þetta sant — at Falfaðinn konungr sjalfr es þar við, ok með hann es Veiðr, bani Víga-Óbívans.”
Lúkr reis ok mælti, “Veiði-Anakinn es faðir minn ok handgenginn Noregskonungi, en Falfaðinn konungr es óvinr minn. Því strengik þess heit, at ek skal rekinn hafa Falfaðinn Noregskonung af ríki sínu, áður liðnar sé inar þriðju vetrnætr, eða hafa felldan hann ella ok náit svá ríkinu. Ok nú áttu, Hani,” segir Lúkr, “ok mæltu eigi minna um an ek.”
Hani svarar: “Svá skal vesa,” segir hann, “at um skal nakkvat mæla. Þess strengi eg heit,” segir Hani, “at eg skal herja í Suðreyjum fyrir inar þriðju vetrnætr með því liði es ek fæ til ok hafa eltan Falfaðinn konung ór landi eða drepinn hann ella; at þriðja kosti skal ek þar eptir liggja.”
Þá mælti Lúkr Anakinsson: “Nú fer vel at,” segir hann, “ok es þessa vel heitstrengt ef þú efnir þetta, ok eigi es þetta lítilmannlegt. Efnum þetta nú vel ok drengilega, es vér hǫfum nú um mælt. Nú es þar til at taka es þú ert, Landó Kalrisson,” segir Lúkr, “hvers þú vill heitstrengja, ok es einsætt at láta verða stórmannliga.”
Landó svarar: “Hugat hef ek mína heitstrenging,” segir hann. “Þess strengik heit,” segir Landó, “at ek mun fylgja Akbari bróður mínum ok flýja eigi fyrr en ek seig á skutstafn skipi hans. En ef hann bersk á landi, þá strengik þess heit, at ek skal eigi flýja meðan hann es í fylkingu ok ek mega sjá merki hans fyrir mér.” Akbarr játar þessi heitstrengingu.
“Vel es þetta mælt,” segir Lúkr, “ok muntu þat at vísu efna, ertu svá góðr drengr. — Tsiubakka,” segir Lúkr; “nú áttu, ok vitum vér attú munt nokkurnig mikilmannliga umb mæla.”
“Þess strengik heit þá,” segir Tsiubakka, en Þrípíó sneri orðum hans til norrǿnu, “at ek skal fylgja Hana fǫrunauti mínum í fǫr þessi, svá sem mér endisk karlmennska til ok drengskapr, ok flýja eigi fyrr en færri standa upp an fallnir eru, ok halda þó við meðan Hani vill.”
“Svá fór sem vér gátum,” segir Lúkr, “at mikilmannliga mundi verða um mælt af þinni hendi.”
Ok þá es þeir taka til drykkju of daginn eptir, þá es Lúkr inn kátasti ok fær mart til gamans.
En þar kømr at Lúkr mælir svá, at hann kvezk ætla þá es Landó es búinn til þeirar farar, at hann mundi til leggja með honum tuttugu skip.
Landó svarar: “Þetta tillag es gott,” segir hann, “af einhverjum ríkjum bónda, en etki es þetta konunglegt tillag, slíkr hǫfðingi sem þú ert, ok mágr Villarðs Hvalseyjarls.”
Þá svarar Lúkr ok var nakkvat brúnǫlfi og spurði Landó: “Hversu mikils mundir þú þykkjask við þurfa,” segir hann, “ef þú hefðir lið eptir því sem þú vildir?”
“Skjótt es þat at segja,” segir Landó; “beint sex tigu skipa, þeira es ǫll sé stór ok vel skipuð.”
Nú svarar Lúkr: “Búin skulu ǫll skipin, Landó, þá es þú ert búinn til fararinnar,” segir Lúkr. “Ek skal til fá þetta es þú beiddir.”
Þat es nú til máls at taka, at Veiði-Anakinn kom til Dauðastjǫrnu innar nýju. Skipari sá, es vas fyrir þar meðal smiðanna, fagnaði honum vel, ok spurði, hví hann væri þangat kominn.
“Ek em kominn til þess,” sagði Veiðr, “at selja í eyru yðr boð Falfaðins konungs — reiðisk hann, at skipit sé enn eigi fullgǫrt, ok hann ferr hingat sem skjótast, til þess, at fá starfit fullgǫrt snart.”
“Konungrinn kemr hingat?”
“Já víst,” segir Veiðr, “Ok hann es eigi svá miskunnsamr sem ek.”
Skipari annar kom fram, mælti, at þat skip væri komit, es engi maðr kenndi — “Ok vildu þeir til annarar síðu eyjar.”
“Kunnu þeir lykilorðit?” spurði inn fyrsti skipari.
“Já, minn herra,” segir annarr, “En þat vas gamalt lykilorð. Enn klæðask þeir í hvítum brynjum ok hjálmum sem vér. Maðr sá, es stýrir skipit þeira, talaði norrǿnu sem norðmaðr ok engi hjaltlendingr eða íslendingr.”
“Lát þá sigla fram,” segir Veiðr, “Ok ek sjálfr mun þeim sǿkja á eyjunni.”
* * *
“Þat hefir gengit sem ek sagða,” mælti Hólmgǫngu-Hani, “Vér erum frjálsir af þeim ok megum halda fram til eyjarinnar. Þar fám vér samna mǫnnum Ívoks, ok slá inn norrǿna herinn frá landinu, meðan þeir Landó slá frá sævinum.”
“Enn óttumk ek,” segir Lúkr Anakinsson, “At Veiðr faðir minn viti at ek em meðal yðvar, ok vili oss slá fyrst. Harðr maðr es hann ok víkingr góðr, ómiskunnsamr, jafnvel við ættmenn sína.”
“Ómiskunnsamr? Eigi hefi ek varr orðit fyrr,” segir Hani, “at Veiðr hafi svá boðit nekkverjum sem þér. En hvé funni hann oss? Þú trúir ofmjǫk, en svá kendi þér Víga-Óbívan. Sjálfr óttumk ek at Landó myndi eyðaleggja skipi mínu Fálkni.”
Es þeir kvómu á landi, á þeiri síðu eyjar es Ívok af Endor heimti ok menninir hans, sá þeir ekki. Þeir gengu víðara, en menn leyndir skutu ǫrum mót þeim, ok spurðu: “Hverir er þessir menn komnir til lands várs, es kennir eigi frið? Segið ér, skjótt, eða drepum vér yðr sem alla þá menn, es þjóna Falfaðni konungi.”
Lúkr spurði, “Vas nekkverr sendimaðr hingat sendr, til þess at segja frá váru erendi?”
“Víst váru menn sendir,” segir Hani, “En at þeir hafi hér verit, fækat trúa. Ok vér erum klæddir sem norrǿnir hermenn.”
En Þrípíó hélt fram bókinni hans Biblíu, ok svá mælti: “Vér þjónum eigi Falfaðni konungi, en segjum hann sé falskonungr. Vér þjónum heldr þeim sanna konungi, es heitir Jesus Christus ok býr í Rómaborg.”
En Þrípíó sagði frá mǫrgum jartegnum Jesi Christi ok heilagra manna hans, ok hjaltlendingar, sterkir menn ok stórir, undruðu mjǫk þenna írska mann ok hans orð, ok þenna sterka konung, es vildi styrkja þá, ef þeir létu heiðin guð sín ok gaf allar bǿnar sínar honum einum. Þessir menn sǫgðu, at víst vildi þeir taka þá til hǫfðingja síns Ívoks. Tveir menn báru Þrípíó milli herðanna þeim, en aðrir bundu þá Hólmgǫngu-Hana ok Lúk ok fǿrðu þeim fram.
“Þrípíó Dítússon,” segir Hani, “Ek Hani Sólósson strengi þess heit, at með fríum ǫrmum skal ek skora á þik til hólmgǫngu, því þú hefir logit á mik. Annars skaltu vesa hvers manns níðingr. Heldr vilda ek trúa á Óðni an á Hvíta-Kristi, jafnvel þó ek hyggja orð beggja svíkva menn lífinu. Konungr ok guð — einn þarf annars. Ok þú, Lúkr, þú vildir trúa á goðum ǫllum, ok verða konungr í Falfaðins stað.”
“Þegi þú, Hani,” segir Lúkr, “Þat es lygi es Þrípíó segir, en þat hefir líf vár sparat.”
“Svá byrjar þat,” segir Hani, “Vald, ok trú, ok lygi, þau eru kvistir í inu sama tré. En ek vel engi. Þat kýs ek, at hǫggva þetta tré með øxi minni þó ek sé minsta hráviði þess. Í skógi slíkra viða þrotnar allt ljós, ok askarnir ok emblurnar fǫlna.”
Nú es þar til máls at taka, at Þrípíó sneru Ívoki ok ǫllu hans liði til réttrar trúar. En þeir vildu eigi þola dauða þessa dýra manns, ok því bannaði Ívok þeim Hólmgǫngu-Hana at berjask á þeiri eyju.
“Mál es nú,” segir Ívok, “at vér veitum þeim Landó lið þá es þeir sǿkja at inum norrǿna flota. Fǫrum því! Fǫrum sem fljótast þangat!” En allir gerðu róm at máli hans.
En Lúkr stóð úti, ok grimt vas andlit hans. Es þeir ǿpðu ok klǫppuðu, hann fór frá þeim einn, ok gekk á leið til innar norrǿnu hallar nær Dauðastjǫrnu.
Eptir Lúkr hafði gengit lengi á heiðarvegi gjennom myrkrit, sá hann skugga þann es stóð fyrir honum, ok skugginn vas enn myrkvari an dimm nótt.
“Tak sverð mitt, faðir,” sagði Lúkr. “Ek vil eigi berjask við þik.” Hann rétti sverðit móti Veiðri, ok Veiðri hendi hjǫltin seint.
“Þat vas sverð mitt, es ek vas yngri, ok menn hétu mik Anakin,” mælti Veiðr, “Ljósamækir inn grǿni, víst es hann hvast sverð ok gott. En nú ber ek Ljósamæki inn rauða, ok es hann hvassara enn, ok nafnit þat Anakinn gengir mér ekki.”
“Enn es þat þitt sanna nafn,” segir Lúkr.
En Veiðr reiðisk. “Þat es þat nafn,” mælti hann, “es þrælkona gaf mér. Veiðr es nafnit gefit af konungi, ok þetta eru þrenn verð.”
“Enn hefik heyrt,” segir Lúkr, “at þú dræpir fleiri menn es þú hefndi þessar þrælkonu, en þú hefir drepit síðan, hvárt fyrir Jeðifjarðamenn eða konung sjálfan. Ok þat trúi ek, at þú sér ættarlaukr várr enn, borinn þræll á Íslandi, orðinn konungsvinr ok nafnkunnigr kappi nú. Þú gørir mér virðing, es þú heitir mik soninn þinn. Eigi skal ek svíkja minn ærufulla fǫður. Fǿr mér til konungs þíns — þat es hann, es minn óvinr es.”
“Hann es minn konungr,” segir Veiðr, “Ef þú þjónar mér sem barn ætti þjóna feðr, þá es hann konungr þinn òk.”
“Þat skal verða aldri,” segir Lúkr, “þó at ek vita, at líf mitt liggi við. Hann es bani Víga-Óbívans, ok hans skal ek hefna. Hann es òk bani Kvæggans, fǫður Víga-Óbívans, ok hefik tekit í arf eptir fǫður minn þá hefnd.”
“Því es faðir þinn dauðr,” segir Veiðr, “ef þú hafir tekit þessa hefnd í arf eptir hann.”
“Já víst es faðir minn dauðr,” mælti Lúkr, “ef þú vilir eigi róa á hefnileit þess manns, es gaf þér frelsi, ok vilir heldr drepa þinn eigin son.”
“Ef þat mér auðnar,” segir Veiðr. “Betra at faðirinn þola slíkt ánauðarlíf, ef hann fái sparat soninn.”
Þat es nú til máls at taka, at þeir Landó stóðu á skipum í leyniligri vík ok biðu tákns Hólmgǫngu-Hana, at hann hafði byrjat atfǫr móti Dauðastjǫrnu frá eyjunni. Nú sá þeir þá elda, es Hólmgǫngu-Hani kveykti; hann vildi brenna hǫfnuðu Dauðastjǫrnu, áðr an norrǿni floti kæmi at. En þat vas margir hermenn, es vǫrðu skipit þat it góða.
“Heimtið upp akkeri!” sagði Landó, “Í dag munum vér eyða Dauðastjǫrnu, ok drepa Falfaðinn konung.”
En es skipin leið um þat nes, es þau váru áðr fólgin af, sá þeir norrǿn skip, fleiri an sjautíu ok hundrað. Þessi váru áðr fólgin sjálf, á baki annarri síðu ness.
“Þat es gildra!” ǿpði Akbarr kolkrabbi. In norrǿnu skipin kringðu um þá, ok berserkirnir gengu á Landós skip. Hǫrð barátta vas þá ok lǫng, en í þessi baráttu fall Akbarr kolkrabbi Kalrisson. Bróðir hans Landó varðisk mjǫk lengi með sverði, ok allir undruðusk þeir, hví hann mátti slíka vǫrn veita, svá margir sem þeir sóttu hann, ok þóttusk þó allir hafa fullleiksa, es honum urðu næstir. Nú es þat sagt, at berserkr hjó af Landó hǫfuð í einu hǫggvi, en mǫnnum þótti nær einskis manns maki vesa Landós at drengskap ok hreysti.
Þá es hann Veiðr hafði tekit Lúk til konungs á Deiðastjǫrnu, ok þeir hǫfðu þrír sétt sátina, ok atlǫgu inni hǫrðu, snýsk konungr til Lúks ok mælti: “Þat vas ek, es gildraði til þess at spenja óvini mína hingat, þar es ek fenga þeim eyða saman. Írlandshafit es mitt í dag; þeir hǫfðingjar, es stóðu í mót mér, eru komnir til mín til þess at verða klippaðir sem sauðir. En sú ull, es ek klippa þeim, eru ríki þeira.”
“Ofdrambsfullr ertu,” segir Lúkr, “ok hefir ofmetnað á því at drepa menn ódrengiliga.”
“Ofdrambsfullr ertu,” segir konungr, “ok hefir oftrú á því at drengiligir menn verði konungar. Vildak heldr vesa konungr ok drengr, en þeir eru tveir kostir, ok engi es orðinn bæði drengiligr ok mikilmenni. Þat hefir eik, es af annarri skefr, umb sik es hverr í slíku.”
“Faðir minn es eigi slíkr maðr sem þú,” segir Lúkr, “hann es drengr ok vill eigi vald, heldr orðstír.”
En konungr hló. “Freista nú, sveinn,” segir hann, “Tak þér nú sverð þitt, þat’s liggr hjá hendi mínum. Hǫgg mik, þann’s hefir drepit vini þína Jeðifjarðamenn, ok séðu, ef faðir þinn vili verja þik eða mik!”
En Lúkr brá sverði sínu Ljósamæki inum grǿna ok hjó til konungs, en Veiðrs sverð, Ljósamækir inn rauði, nam viðrslag.
Síðan ganga þeir Veiðr ok Lúkr saman, ok berjask með inum mesta ákafa, vas þar hvárigum um sókn né vǫrn at frýja, hjuggu þeir bæði hart ok tíðum. Vas því líkast sem logandi bál, es stálin mǿttusk. Gáir nú hvárigr annars, enn hǫggva sem tíðast, en skipit skalf, sem á þræði léki, af sameign þeira. Hafa menn svá sagt síðan, at aldri mundi sjásk hermannligri sókn eða fegri vápn an í því einvígi; es þat ok frægt víða í sǫgnum, at fáir muni frægri fundizk hafa eða drengiligar barizk. En svá lauk, at Veiðr himingangari felldi son sinn Lúk, es hafði òk tilnafnit himingangara; vas hann þá ákafliga móðr, ok sárr, ok snýr síðan þangat til sem hann Falfaðinn konungr stóð, ok vas fǫlr sem nár.
Þat es nú til máls at taka, at þeir Hólmgǫngu-Hani vǫrðusk allir saman it hvatligsta, allt þar til myrkva tók, en þeir váru mjǫk sárir allir. En þá sleit bardaganum. Þat vas dagfátt, ok Falfaðni konungi þótti ónauðsynligt, at fara til lands ok hǫggva þá es eigi fengi komit undan, því at náttvíg eru morðvíg. Ok Hólmgǫngu-Hani ok þeir aðrir, es lifðu, binda sár sín, ok vaka þeir of nóttina.
Þat es sagt þá es skamt es til dags, at þeir menn konungs með konung sjálfan fóru til lands.
“Drepið þessa sem skjótast,” segir konungr. Hann lét þá binda ok svá hálshǫggva, hverjan eptir annan.
Sízt vas maðr leiddr ór strengum ok til hǫggs. Hann vas vænn maðr ok vel hærðr. Falfaðinn konungr spyrr, hvern veg hann hygði til at láta lífit. En hann svarar: “Lifat hefik it fegrsta,” segir hann, “Mér þykir gott at deyja við orðstír góðan; en þér es skǫmm at lífi þínu, því at þú munt lifa við skǫmm ok klæki meðan þú lifir.”
“Hvat heitir þú inn væni maðr?” segir konungr.
“Hani heitik at nafni,” segir hann, “Sumir menn heita mik Hólmgǫngu-Hana.”
“Hvers son ertu, Hani,” segir konungr, “eða hvert es kynferði þitt?”
“Sóló hét faðir minn,” segir hann, “ok em ek norrǿnn at kyni.”
“Hversu gamall maðr ertu?” segir konungr.
“Ef ek líð yfir þenna vetrinn, ok kem aptr til konunnar mínar Leiu konungsbana,” segir hann, “þá em ek þrjá tigi vetra ok níu gamall at aldri.”
“En þú skalt ok yfir líða vetrinn,” segir Veiðr, “ef vér megum ráða, ok skal þik eigi drepa.” Konungr játaði því, sagði þat eitt mundu þat vesa, at honum mundi vel sóma at veita inum væna norrǿna manni líf.
Hólmgǫngu-Hani Sólósson fór aptr til Suðreyja, en Leia konungsbani, húsfreyja hans, vas honum fegin. Hon fǿddi barn þeira it fyrsta á degi eptir Hólmgǫngu-Hana atkomu, en Hani jós vatni ok gaf honum nafn sitt Anakinn.
“Hví gefr þú son várn nafnit til óvins okkars, es drap vin okkarn Lúk?” spurði Leia.
“Því at hann gaf mér líf, es hann ætti eigi,” segir Hólmgǫngu-Hani. “Þat es eigi Anakinn, en Falfaðinn, ok Jeðifjarðamenn, es okrir óvinir eru — menn þeir es leita valds.”
“En þú? Hvers leitar þú? Vill þú hefna Lúks?”
“Nei. Ek vil peninga,” segir Hani. “Hvat dugir mér lán Veiðrs, ef ek lifikat at njóta þess? Þat trúi ek, at engi maðr sé ósælari an Veiðr. Lát sonr okkarr gleðja þat nafn.”
*
Ok es sonr þeira Anakinn Hanason vas mjǫk rosknaðr, fór hann á víking ok varð auðugr, ok nam land á Dagóbá í Færeyjum, nær bǿ þeim, es Jóði Gormóarsson hafði búit, ok haugi hans Jóða.
Anakinn Hanason vas úti eitt kveld fyrir sunnan haug Jóða; tunglskin vas bjart. Honum sýndisk haugrinn opinn, ok hafði Jóði snúizk í hauginum með honum vas annan draug Víga-Óbívan Kvæggansson. Þeir sǫgðu honum, at Veiðr væri faðir móður hans Leiu, en hafði hann drepit son sinn eigin Lúk, ok þeir eggjuðu hann hefndar Veiðri.
Anakinn Hanason fór svá til Koruskantborgar í Nóregi á óvart ok gekk upp þegar á land, en hans manna lét hann gættu skips. Hann gekk upp til konungsbǿjarins ok kom at hǫllinni um drykkju. Hann hitti þar gamlan mann, veikligan, eyðiligan; hann drakk ekki, en sat einn á stóli sínum ok kvað vísu:
Bǫlverkr, veit-a-m þína bót forn,
betra væri geitskjøt eta
an mjǫlk elgjar Sviðris svelgja,
sviptask gleði, tír at skipta.
Mund míns magar hǫgg ek eigins;
Míms vinr hǫnd ok ætt aptr lími!
Ella Herjans djarfi hǫll í
halr rum vinni, mik þar finni-t.
Anakinn Hanason spurði, hverju gegndi ógleði sú es hann hafði.
Maðr inn gamli svaraði, “Hefirðu eigi heyrt getit? En þú er maðr suðreyskr eða færeyskr, þat heyrik í raust þinni. Anakinn heitumk, Lúksfaðir, en flestir heita mik Veiði-Anakinn eða Veiðr, sonarbana.”
“Þá ertu sá maðr, es ek em kominn hingat til at drepa,” segir Anakinn Hanason, “Þú drapt móðurbróður minn Lúk, en ek heiti Anakinn Hanason.”
Veiðr reis ok sagði, “Ef þú ert sonr þeira Leiu, þá ertu dóttursonr minn. Eigi vil ek biðja lífsgriða þér, en heyrðu mik: Þú ert niðr minn, ok vil ek at sverð mitt sé í ætt várri, þat góða sverð es ek bar, ok Lúkr minn ljúfi sonr eptir mik -”
En Anakinn Hanason hjó til hans með øxinni á ǫxlina. “Þegiðu, ómáttuliga spaki norðmaðr,” segir Anakinn Sólósson, “Lygum þínum trúði Lúkr mǫðurbróðir minn, en þat kostaði líf hans.”
Veiði-Anakinn spjó blóði; rautt varð hans hvíta skegg es hann dó. “Án ættar vas ek borinn,” segir hann, “ok þræll, sonr þrælkonu ok þess manns es eigi vildi ganga við faðerni. Ok svá ǿskik at hafa verit æ. Veik es ættkvíslin, rotin ok skammælig.” Andaðisk Veiði-Anakinn himingangari þar, en Ljósamækir inn grǿni féll ór hendinni, ok hǫfum vér eigi heyrt Tattúínárdǿla sǫgu lengri.