16.1.1. Peractis inferiis corporeque regio honoratissime funerato, Kanutus, monentibus arbitris, festinatione, qua regnum peti firmarique oportuit, in Iutiam seccessit, paternos sibi milites obligaturus. Neque enim illi nomen regium ambiendum restabat, quod unctionis suae tempore sollemniter adeptus fuerat. In contione Wibergensi benevolos civium animos expertus, apud Urnensem, tacita quorundam simultate compressa, pari ceterorum favore excipitur. Atque ita patriae consensu regni heres efficitur.
16.1.2. Interea Scanorum populus, laxata sibi pristinae petulantiae frena regis morte gavisus, cladis apud Disiam pontem peractae piacula a principibus exigere constituit, per quos carissimis necessitudinum solatiis orbatus fuerit. Sed et Acho quidam, Tubbonis filius, plenis temeritatis eloquiis flagrantissimam civilibus malis facem subiciebat, exstinctae et iam paene sepultae Scanicae seditionis reliquias suscitando. Cuius mali impediendi gratia Absalon in Scaniam transgressus, apud plenam malignitatis contionem oratione liberius quam efficacius habita, a plebe deseritur, factionis principes alium contionandi locum complexos petente. Quorum tam petulans ac praeceps audacia erat, ut equis insidentes cunctam Scaniae plebem ad eundem locum, semestri spatio exacto, quasi tuendae libertatis gratia armatam redire sub edicto iuberent. Quae res Absaloni Sialandiam repetendi causam praebuit.
16.1.3. Ob cuius secessum popularis saevitiae procursus, temeritatis incrementis evectus inque Thordonis et Esberni penates effusus, eosdem prius rapinae, deinde incendio subiecit. Complures quoque Scanicae nobilitatis sequentibus diebus aedes crematae. Siquidem factionis duces, quo promptiore plebis audacia uterentur, petulantiam eius principum bonis pascendam curabant, dulcedine praedae et assiduis fatigationis praemiis iucundiorem atque alacriorem eius operam reddituri. Igitur nobilium complures, aequalium exemplo vim penatibus suis inferendam timentes, bona omnia amicorum custodiae mandabant. Pars fretum navibus complexa, se et opes undis quam aedibus credere praeoptabat, pars apud Absalonem exsulare solatii et lenimenti loco duxit. Cuius atque Kanuti equites, suam aeque ac dominorum fortunam afflictari cernentes, cum iniuriam armis propulsandam duxissent, seditionis principes, frustra a se sine duce res novari superiore tumultu experti, Haraldum quendam, regii sanguinis, sed obtusi cordis impeditique sermonis, e Suetia asciscunt, hominem prorsus regno imparem, cum in eo nihil praeter generis nobilitatem natura aut fortuna commendabile reddidisset. Igitur maiore cum opprobrio talem virum Suetia miserit an Scania receperit, incertum est.
16.1.4. Quo rumore attoniti perculsique magnates, prout se hostium adventus fama variabat, dubiis Absalonem legationibus fatigant, nunc opem eius transitumque poscentes, nunc eundem cum tota manu supersedere iubentes. Nondum enim Scaniae partes Haraldus irruperat. Quas cum Kanuti, Suetiae regis, eiusdemque satrapae Byrgeri praesidiis irrupisset, ad novi principis opinionem cupide congestum vulgus incredibiles ei copias sociabat. Quibus fretus Lundensi urbi portas sibi claudenti excidium minatus est.
16.1.5. Igitur ex magnatibus complures, alternis internuntiis contracti fortique invicem cohortatione firmati, propter Lummam amnem castra constituunt, aliis regiorum militum per ignorantiae simulationem venire supersedentibus. Quos tantus pugnandi ardor ceperat, ut per summum non solum periculorum, sed etiam popularium contemptum absque paucitatis suae respectu, ut quemque equi pernicitas adiuvabat, sine imperio aut ordine effusis habenis in hostem contenderent. In quo quidem impetu maiorem venti, quem forte adversum habebant, quam hostium, quos impetebant, saevitiam experti sunt. Ille enim magnitudine sua clipeos cursitantibus decussit, hi ne pectora quidem irrumpentibus obvertere ausi fuere. Ita popularium acies, numero hominum quam animis praestantior, incruentam de se victoriam dando, plus periculi an ignominiae senserit, dubietati subiecit. Enimvero quo expeditius fugam, qua pugnam praecurrebat, intenderet, se ipsam scutis exuere non erubuit, armorum onus abiciendo, quorum usus experiri confisa non fuerat. Hac igitur partim caesa, partim capta, Haraldus cum Akone, quem affectati regni auctorem habuerat, Suetiam refugus petebat.
16.1.6. At Lundenses, suspensis ad belli eventum animis, in neutram partem auxilia commodabant, favorem victoribus erogaturi. Qui rei successu conspecto perinde ac victores victis insultare coeperunt, cupiditate laudis et praedae alienis se virtutibus inserentes.
16.1.7. Nec contenti popularium spiritus bis bellum potentibus intulisse, collecta contione, tertium adversum eosdem indicere gravati non sunt, suscepti vulneris dolorem consternationis furori permixtum communi nobilitatis exitio pensaturi tantamque provocandi perseverantiam sive pudore cladis sive cupidine ultionis animis insitam gestantes. Neque enim illos aut illustrium virorum respectus aut vulnerum suorum memoria, quo minus seditionis studia sectarentur, domare potuit.
16.1.8. Quod periculum, cunctorum Scaniae magnatum capitibus contiguum, praeproperus Absalonis cum Syalandensibus adventus dispulit. Siquidem sublatis vexillis deputatum contioni locum ingressus, non solum turbulentissimo plebis proposito obstitit, sed etiam leges, quae iniquissimis eiusdem suffragiis convulsae fuerant, piissimo iudicii decreto ad pristinae auctoritatis habitum reduxit. Sed neque Haraldum quo minus a magnatibus damnaretur, absentiae patrocinium protegere potuit. Hunc certe bis a Scaniensibus multatum dixerim, semel armis, iterum sententiis. De quo quidem discernere arduum est, ferro an suffragiis punitior fuerit. Plebs quoque nihil hostile ausa, armis summa cum propositi dissimulatione depositis, Absalonis se turmis tranquillo contionandi more iungebat, singulis iudiciorum suffragiis alacrius quam libentius succlamando. Ita terribilis illa ac diutina seditio simul cum contione finem habuit, funesto plebis conatu ulterius adversum principum collegium insolescere non audente.
16.2.1. Interea Kanutus, excitati in Scania belli nuntio Fyoniam e Iutia petere coactus, Esbernum, ab Absalone fratre nuntiandae regiarum partium victoriae gratia transmissum, obvium accipit. Cuius inopinato occursu tristia afferri ratus, haerente animo deiectoque vultu quicquam ex eo cognoscere verebatur. Postmodum non solum eiusdem plena hilaritatis fronte meliora sperare iussus, verum etiam iucunda ac libenti narratione se suorum victoria doctus, in Scaniam ovans processit.
16.2.2. Ac primum eius provinciam Frostam rapinae et incendio opportunam exhibuit vastassetque, ni Absalonis erga illam studium gerentis interventu prohiberetur. Quo mediante effectum est, ut ab iis, qui regem Haraldica factione deliquerant, aera tantum poenae nomine exigerentur. O immensam clementiam, cuius beneficio hominibus evidenter noxiis maximi facinoris culpam parvulo censu redimere licuit! Quo exemplo ceteri ad spem veniae erecti, mitissima Absalonis opera parem regis mansuetudinem experti sunt. Egregium tunc Kanutus moderati animi specimen dedit, cum ultionem, quam universorum crimen meruit, unius amici precibus donavit.
16.3.1. Indignum adolescentem, cuius virtus externi principis acumine tentaretur! Compluribus enim Caesaris legationibus curiam adire paternaeque amicitiae successionem expetere iussus, intercedente amicorum consilio, quam modestissime rescripsit, excusationis verbis a regnandi novitate quaesitis. Siquidem arbitris eius excussa atque explorata Caesaris calliditas erat, iisdem perfidiae laqueis filii simplicitatem circumvenire studentis, quibus olim patris credulitatem implicatam habuerat. Cui cum Caesar erepturum se regnum aliique daturum plena minarum epistola respondisset, solum hoc rescribere contentus fuit, quaerendum videlicet Caesari esse, priusquam sibi regnum adimat, qui Daniam in eius beneficio reponere cupiat. Qua responsi libertate non solum minantem elusit, verum etiam plurimum a se fiduciae in civium animis reponi docuit.
16.3.2. Apud quem Caesar frustra monitis egisse se videns, Syfridum, qui sororem ipsius in matrimonio habebat, subornat, quod litterarum suarum instinctu nequibat, alienae vocis supplemento persuasum habere conando. Qui ubi Daniam intravit, quanta regis caritate ob sororis eius matrimonium teneretur, quantisque Caesar viribus esset, exposito, Absalonem, sunonem et Esbernum, qui soli ex amicis cum rege admittebantur, tum fidei, quam Kanuto, cuius tutores exsisterent, deberent, tum fiduciae, quam eiusdem pater in eorum pectoribus reposuerat, admonitos, orare coepit, ne amicorum nomine hostes agendo creditum sibi pupillum, annis et consilio tenerum, grave et intolerabile belli onus suscipere iubeant eumque sub titulo tuendae libertatis regno exuant. Quin potius salutaribus illum consiliis informare curae habeant Romanique imperatoris curiae ascribi deforme non ducant.
16.3.3. Respondet Absalon de se dubium non esse, quin utiles, si nosset, monitus Kanuto libenter fuerit porrecturus, a quo ita Caesaris amicitiam expeti velit, ut propriae eius maiestatis decus incolume servaretur. Nam et Waldemarum, Frederici partes amicitiamque secutum, nihil fide eius aut promissione fallacius repperisse. Proinde Syfridum nosse debere Kanuto Caesarique aequum regnandi ius esse neque minore cum libertate hunc Danici regni quam illum Romani imperii gubernacula continere.
16.3.4. Igitur indignante Syfrido plenaque minarum ac fastus responsa fundente: 'An tu', inquit, 'ex temet ipso Daniam pensas eamque ut Thuringiam a Caesare, cum volet, quam facillime capi posse existimas? Proinde abi imperatorique tuo perfer Danorum regem ne minimam quidem obsequii partem dignitati eius ac nomini delaturum.' Dignum hoc contemptu dixerim, qui propior alieno imperio quam propriae affinitati tam invisam Danicae libertati legationem suo monitu administrare sustinuit.
16.3.5. His auditis Caesar spernenti se regi, quia bellum nequivit, odium inflixit, animo, non ferro contemptum ulturus. Spe tamen potiendae Daniae non omissa, civilium in ea malorum motum exspectandum putabat, seditione dividuam gentem minore cum virium suarum periculo oppugnandam sperando. Quam opportunitatem aliquamdiu quaesitam a fortuna sibi negari conspiciens, Sclaviae satrapam Bugiszlavum, quem nuper Kazimari fratris decedentis orbitas heredem effecerat, crebris muneribus amplissimisque promissionibus in Danica bella sollicitat.
16.4.1. Cuius hortatui Bugyszlavus pronius quam prudentius obsecutus, sed bellum adversum Daniam palam atque aperte profiteri non ausus, primum avunculi sui Iarimari, Rugiae praefecti, quaesitis simultatum causis, hostem agere coepit, Caesarianae militiae respectum artissimis affinitatis vinculis praeferendo. Qua de re Kanutus per Iarimarum certior factus, mitti curavit, qui causam a Bugiszlavo tam subitae laesionis inquirerent. Ille non regem, non Daniam a se laedi, sed iniuriam a Iarimaro illatam repelli testatus, communem controversiam per utriusque legatos, armis interim depositis, ad regis cognitionem referri deposcit eundemque pacis inter se faciendae auctorem flagitat, verbis benevolentiam simulantibus simplicitatis fidem praetendere cupiens.
16.4.2. Igitur rege nihil insidiarum aut perfidiae metuente, causae dictionis dies locusque decernitur. Apud insulam deinde Samsam non solum huius negotii explicandi, sed etiam iuris civilis emendandi gratia ingenti nobilitate contracta, amborum legatos excepit. Quorum altercatione sollemniter audita, cum in Iarimarum complura loquacius quam verius obiectarentur, ac propter principalium personarum absentiam sententia impediretur, a Bugiszlavi legatis ultro iureiurando promissum est eum, cum primum regi placitum foret, in rem praesentem venturum. Ita in eludendo rege non minor legatorum quam eius, a quo missi erant, calliditas versabatur.
16.4.3. Quorum promissis Kanutus securius quam cautius aestimatis, concilio ocius dimisso, in Iutiam secessit, fortissimis quibusque Scanorum ac Sialandensium tantam otii tranquillitatem causantibus seque nimia iam quiete in desidiam provolvi querentibus; longo deliciarum usu enerves animos gerere, qui sub rege Waldemaro totius ferme anni tempus multiplici rerum agitatione varioque militiae genere deducere consueverint. Nam militaris roboris nervos, sicut otio hebetari ac remitti, ita negotio intendi excitarique. Igitur acuendae virtutis gratia piraticam adversum Estones in commune decerni placuit.
16.4.4. Inter haec Bugiszlavus, hortante Caesare, non solum patriis ac domesticis viribus instructus, sed etiam a finitimis late praesidia mutuatus, adversum Rugiam quingentarum navium classem ingenti belli apparatu refertam contraxerat. Quibus copiis nihil hostilium virium obstaturum ratus, Bugiszlavum quendam legati nomine Caesarem petere iubet, qui tantum a se exercitum adversum Daniam contractum nuntiaret, ut dubitari non posset, quin Kanutus, resistendi fiducia defectus, quam citissime Romano se foret imperio traditurus. Delectatus promisso Caesar, laudato Bugiszlavo, legatum imperatoriis donis prosequitur.
16.4.5. Iarimarus, tam subiti inopinatique belli fama perculsus, Absaloni in Sialandia se continenti magnitudinem periculi Rugianae genti imminentis propinquitatemque denuntiat. Qui protinus festinatione, quanta sociorum expugnationem praecurri oportebat, accinctus, missis per Sialandiam epistolis, omnem aetatem armis habilem in classem confluere iussit. Minores rates maioribus, onerarias piraticis sociavit plebique demum ac nobilitati promiscuum corripiendarum navium usum concessit. Eodem edicti genere coniunctis Sialandiae insulis imperatum. At Fioniensibus Scanisque sextum intra diem praefixum portum petere, alioqui supersedere iussum; neque enim ulteriores apparatui indutias convenire. Adeo autem in iis, quibus expeditionis societas mandata fuerat, obsequendi sollicitudo flagrabat, ut egregio alacritatis certamine constitutum sibi tempus aut implerent aut praecurrerent.
16.4.6. Kanutum vero, tametsi nuntium in Iutia recepisset, ingens locorum distantia, denuntiati temporis angustiis permixta, Absalonici operis consortem exsistere non patiebatur. Sex solas naves Fionia, quattuordecim Scania, ceteris tarditate impeditis, transmisit. Quarum insignis paucitas culpae obnoxia videri potuisset, si non longinquitatis patrocinio defenderetur. Pentecostalis festi pervigilium erat, quando praenominatum sinum Absalonica classis inierat. Eadem die, ne quid segnius aut cunctantius gereretur, Hythini insulam adnavigari curatur. Illic obvii Rugianorum nuntii praestolandum docent, quoad sciri possit, in quam Rugiani soli partem hostilis irruptio tenderet. Iam enim Bugiszlavo ad insulam Coztam Rugiae praetentam esse perventum. Qui quamquam hostilia iam paene rura pulsaret, non temperavit sibi, quo minus sobrietatem effusa crapulae licentia violaret. Tanta siquidem epularum indulgentia exercitum aluit ac corrupit, ut convivium magis quam bellum amplexus videretur.
16.4.7. Verum Absalon nuntiorum monitis obsecutus, iisdem postera luce regressis bugiszlavumque ex adverso Strelae insulae copias expositurum docentibus, quamquam crepusculum appetebat, correpto signo, ocissime litus scapha petivit. Gubernatorum deinde collegio per praeconem vocato nuntioque quam brevissime militibus edito, ingenti cohortationis cura alacritate exercitum replevit, quietem suam certis victoriae imaginibus adumbratam praefatus. Nec alia militum responsio fuit quam pugnam se optare; quam si accipiant, non dubitare, quin vincant. Quem animorum calorem tum a longa vincendi consuetudine, tum etiam ab ingenita Danico sanguini virtute traxerunt, digni, qui vocis suae augurio non fallerentur.
16.4.8. Igitur Absalon incertae navigationis metu, quod fretum dubiae profunditatis esset, diluculum praestolatus, cum inde soluturus esset, aliquamdiu retentus est, arenis ancora altius insidente. Quo evenit, ut ab universis infinitum procedendi ardorem gerentibus relinqueretur. Sed neque se ab exercitu praecedi indecens existimabat, a quo plus hortationi suae quam cunctationi tributum cernebat. Quem merito his gratulatum crediderim, qui iustae celeritatis compotes quam violentae morae consortes exsistere maluerunt. Quam tarditatis iacturam impedimento solutus tanta remigii velocitate pensavit, ut paene prima navigia occupaverit, dispendium casu invectum proeliandi cupidine redimendo.
16.4.9. Hunc publicae festinationis procursum missa a Rugianis ratis excepit, quae aliquanto remissiore navigatione utendum doceret, quod, Bugiszlavo adhuc insulam Coztam tenente, incertus irruptionis locus exsisteret. Sed et Iarimarus secessum hostium, domestico milite succinctus, opperiebatur. Igitur cessata impetus cura, ad litus Dreccense devertitur. Illic affertur hostes domum petisse, nuntiis incidentis forte nebulae errore deceptis. Iidem, nostris portum Darsinum petere iussis, Iarimari cum iis consiliaturi Rugiano exercitu vallatum pollicentur occursum. Quo loci adnavigato, cum nec Iarimarus nec quisquam ex eius satellitibus repertus fuisset, placuit. Nicolaum Falstricum, quod Sclavicae gentis linguam calleret, explorandi hostium secessus gratia ad Iarimarum dimitti.
16.5.1. Quo abeunte, cum Absalon divinae venerationi vacaturus litus scapha petisset, repentino nuntio per Iarimari familiarem suscepto cognoscit Pomeranicam adventare classem, quae, si nebulae densitas non obstaret, cerni comminus posset. Igitur revocatis, qui sacra gestabant, cupide concitatam classem obviam hosti in altum direxit, armis, non precibus Deo libamenta daturus. Quod enim sacrificii genus scelestorum nece divinae potentiae iucundius existimemus?
16.5.2. At Pomeranis non tam hostile solum repente invadendi quam Rugianorum equitatum defendendi litoris studiosum variis navigationis ambagibus ludificandi propositum erat. Qui, Danicam conspicati classem, Borwinum occidentalibus comitatum Sclavis auxilii sibi ferendi gratia adventare credebant, aeris nubilo nostrarum navium numerum habitumque dignosci non patiente. Neque enim eorum animos subire poterat Danos per tot locorum spatia a Sclavia remotos intra tantuli temporis angustias eo loci fuisse provectos, speculatoribus ob nimiam securitatem excubandi officia parum curiose gerentibus.
16.5.3. Igitur Bugiszlavus, Rugianam classem ante pelli ratus, a centum et quinquaginta myoparonibus circuiri desiderat; reliquam classem veluti in aciem iactis ancoris componit; naves, quibus alimenta vehebantur, aliquanto piraticis praestantiores, inter ipsas et continentem admovit, armatae multitudinis speciem vacua lignorum effigie adumbraturus. Quo vultu deceptus Suno Bugiszlavum auxilia a Theutonibus mutuatum credebat. Rarescente tandem nebula, Absalon, ab exiguis hostium scaphis praeteriri se videns, non omnes quidem tuto redituras per iocum aiebat.
16.5.4. Igitur sociis ingenti cohortatione firmatis, in hostilem classem, ut imperio, ita ductu et navigatione primus invehitur. Monitus a Sunone, ne eam perinde ac Germanicis roboratam auxiliis praepropera festinatione incesseret, sed temperato remigio militem armari iuberet, minime cunctandum aiebat, praefatus eo iam loci conclusum hostem, ut nec bellum tuto conserere nec fugam salubriter edere posset. Itaque nihil impedimento fore, quo minus promptissimam sibi victoriam esset cessurus. Eodem deinde monitus iterante, milites Absalonis munimenta corporibus aptare coeperunt, parte remigium continuante. Quorum apparatus nimiae ac perseverantis nebulae beneficio hostem fallebat. At ubi propius ventum, Danorum iuventus, ut cunctationis, ita silentii impatiens, sublatis vexillis, non temperavit sibi, quo minus concitatissimum proeliandi ardorem celso cantilenae genere prosequeretur. Absalonis quoque signum, numquam sine hostium fuga spectari solitum, Sclavis pariter et Danorum praesentiam prodidit et confligendi diffidentiam incussit.
16.5.5. Igitur summa cum trepidatione sublatis ancoris, cupide classem concitare coeperunt, quantum navigationis longo temporis tractu protulerant, exiguo horarum spatio remensi. Innumeri, quorum fugam aut navium magnitudo aut ancorarum sublatio retentabat, profundum petendo fluctibus quam ferro vitam finire maluerunt. Horum rates eodem paene temporis momento refertas ac vacuas conspicareris. Sed neque prolapsos natandi usus servare poterat, subiectarum voraginum eluvie mersorum corpora tenacius apprehendente. Quantas igitur timoris vires existimemus, qui, quos nimio sui haustu repleverit, ne proprio quidem spiritui parcere compellit! Decem et octo navigia, nimiae multitudinis in se confugientis concursu rupta, receptis exitio fuere. Paucis hostem opperiendi animus fuit. Illius vero etiam ridicula formido exstitit, qui, sociale exemplum perosus, nexo ex rudentibus laqueo, suspendio se consumere quam hosti necandum praebere maluit. Quod factum complures prius admiratione, deinde ludibrio prosecuti, dulcedine spoliorum lentius hostibus inhaerere coeperunt.
16.5.6. Quibus Absalon praeteritis monitisque, ne praedam quam hostem insequi mallent, septem solis navibus totam paene fugacium classem insectari non destitit, illa nimirum fiducia usus, qua toties sibi hostium terga aspicere contigit. Neque enim a palantibus in illa insequentium paucitate numerus, sed virtus aestimabatur. Centum ferme navium turba maritimae fugae diffidentia terrestrem cepit perque horridos ac desertos saltus inermis attonitaque discursum habuit. Iarimarum quoque hostilis sanguinis quam praedae avidiorem concitatior tuendae patriae cupido reddiderat.
16.5.7. Quinque ac triginta navigiis, vehementi remigio concitatis, hostilis Absalonem nobilitas devitabat. Quae cum septem sola sibi instare animadverteret, fugam suam non solum tristem, sed etiam erubescendam rata, bis navigationi, perinde ac pugnam consertura, laxamentum dare conata est. Igitur Absalon, quamquam ab amicis ceterae classis adventum opperiri rogaretur, nulla ex parte cessato remigio, progredi perseveravit, plus hostium trepidatione quam sociorum auxiliis utendum praefatus. Quo cognito, Sclavi summa cum exanimatione metum rubori praetulerunt navesque suas, quo figae habiliores essent, arma et equos in profundum abiciendo oneribus vacuefacere coeperunt. Acrius deinde converberato pelago, Penum amnem perseveratae fugae receptaculum habuerunt. Quos Absalon eo usque vacuo cunctationis remigio insecutus, vespera ad socios, qui praedae incubuerant, revertit. Cuius ne particeps quidem fore sustinuit, gloriam ad se, spolia ad milites redundare speciosum ducendo. Igitur ex quingentarum navium numero quinque ac triginta dilapsis, decem et octo confractis, ceterae in Danorum potestatem dicionemque cessere.
16.5.8. Illa igitur dies, quae Absalonis claritate occaecatam hostium classem aut fugam aut exitium pati coegit, tot terrores, tot maritima discrimina finivit, Syalandicos portus ac Balticum fretum pestifero piratarum incursu vacuefecit, efferatam barbarorum saevitiam iugi patientem reddidit patriamque nostram, vix libertate sua potientem, Sclaviae dominam effecit. Efficax et inusitatum genus victoriae, quo cunctas hostium vires funditus everti contigit! Eadem ut Sclavici cruoris plena exstitit, ita nullum Danici impendium habuit. Quattuor dumtaxat ex Rugianis sociorum an hostium telis perierint, incertum est.
16.5.9. Die postero decem et octo Scaniensium navigia superveniunt, quos Absalon, non morae eorum sed voluntatis aestimatione facta, praedam cum victoribus communicare praecepit. Quid deinde Sclavis consilii foret, cognosse cupiens, callidum speculationis genus amplexus, Bugiszlavum sub simulatione benignae et veteris amicitiae perfidiae per legatos arguendum curat nimiamque regis offensam obnixo placationis studio praecurri postulat. Ad haec Bugiszlavus tantam receptae cladis dissimulationem agere sustinuit, ut, laudata monitoris benevolentia, facturum se, quod ab ipso suadebatur, promitteret. Tantum autem timoris Sclavorum vulgus ob pristinam fugam animis insitum habebat, ut etiam novam, visa rate, quae legatos vehebat, edere non erubesceret.
16.5.10. Post haec Absalon, rerum a se gestarum famam illustri nuntio praecurri magnificum ratus, Tachonem claro Fioniae loco natum cum tentorio Bugiszlavi, quod ei portionis nomine cesserat, remitti curat, nec solum victoriam suam regi indicaturum, sed etiam fidem assertis celebrioris praedae gestamine facturum. Per eundem quoque, ne Sclavicae vires novis copiis instruerentur, messis tempus expeditione praecurrendum hortatur. Quem Kanutus, Iutis Wibergica contione contractis, Absalonici operis eventum digno relationis officio repraesentare praecepit, expeditionis hortatore usurus, quem nuntii auctorem habuerat. Quo facto omnium animis maximam educendae classis curam ingeneravit.
16.5.11. At Caesar, tantae cladis nuntio recepto, postquam solo Absalonis ductu rem gestam cognovit, omnem non solum obtinendae Daniae spem, verum etiam attentandae fiduciam mente deposuit, proprias vires damnando, quod alienis parum efficaciter usus fuisset. Eandem victoriam suam Absalon apud Byzantium incredibili famae velocitate vulgatam postmodum ab equitibus suis, tunc temporis in ea urbe stipendia merentibus, accepit.
16.6.1. Sed novae frugis accessio labentibus hostium alimentis opitulata est, iisdem ex regiae profectionis cunctatione instruendorum frumento vicorum perquam utile sibi laxamentum sumentibus. Huius expeditionis opinione perciti Walogastenses profundiora Peni amnis loca crebro lapide complent, moenium suorum aditum navigiis negaturi. Quos Absalon iisdem alvei locis egerere cupiens, trahendae secum iuventutis gratia corpus aquis immergere non dubitavit easque lapidibus vacuefaciendo, quantum transmittendae classi satis erat, ad patientem navigationis habitum perduxit, quamquam oppidani machinas suas tali temperamento librassent, ut eadem amnis spatia certis ictibus destinarent. Quibus obstaculis transitu vacuefacto, facilem sociis petendae circumsidendaeque urbis aditum struxit.
16.6.2. Obsidione coepta, defixi sub aquis stipites, quorum frequentia oppidum erat vallatum, navigia propius appellere passi non sunt. Hanc oppugnationis difficultatem Danorum iuvenes virtute superare cupientes, non temperavere sibi, quo minus, navigiis a profundo remotis, pedibus in aquam descenderent vadaque gradu lustrarent. Contra oppidani in subiectos comminus tela iacere navigiaque tormentis procul incessere coeperunt; quorum eximios iactus eludere quam excipere satius existimares. Anceps incertumque vitatu periculum erat, praegrandibus saxis in consertas puppes cadentibus; in fuga ac declinatione cautoque corporis motu magis quam in ulla armorum ope frustrandorum ictuum remedium ducebatur.
16.6.3. Absalon, medio tenus navigii progressus, egesta tormentis robora crebra corporis declinatione fallebat. Quem barbarus, forte praesidio egressus, postquam ex clipei notis agnitum habuit, tormentorum praesidibus manu significavit, ut eum impeterent. Igitur interrogatus a quodam, an perspectum haberet, qualiter ipsum barbarus denotaret, curam sui illius animo insitam respondit, eodem ludibrio hostem et monitorem excipiendo. Intrepidi animi dixerim in medio salutis discrimine pericula sua iocoso dicto prosequi voluisse. Adeo certissimum fortitudinis et constantiae experimentum necessitas tribuit.
16.6.4. Expugnatione non procedente, nova adoriendae urbis ratio auctore Esberno excogitata est: siquidem inusitatae magnitudinis navigium, variis ignis nutrimentis completum, solo ventorum remigio opportunis incendio moenibus adigendum curabant. Quod, latenti in undis stipiti illisum, sine ulla oppidanorum iactura propriae materiae discrimine conflagravit. Ita exigui ligni impedimento spes ingentis victoriae subruta est, hostiumque salus parvulo fortunae momento ab imminente exitio protecta.
16.6.5. Post haec Bugiszlavus, in dedecorum suorum ultionem dolos mente scrutatus, Absalonis colloquium simulata pacis affectatione per legatos poscendo cum ingenti equitatu destinatum conventui locum petivit. Quem binis obviam sibi navigiis venientem, ut continentem ascenderet, obsecravit, commodius in tentorio quam navi colloquendum praefatus. Obsequentem illum navigioque excedere volentem Erlingus quidam, illustri inter Noricos loco natus, horridioris somnii narratione retinuit, haud dubie fraudem sensurum, si salutem suam hostibus crederet, auguratus. Cuius vocem Absalon, perinde ac divinitus sibi dati indicii miraculum veneratus, vocanti se Bugiszlavo minorem a maiore peti non oportere perhibuit, pontificem duci dignitate praestare asseverando. Ita hosti impotentiam obiciendo fraudis materiam ademit. Ille stricta navis spatia causatus, repentino discessu fallaciam detexit. Nam qui alias ultro navigium Absalonis ingredi consuevit, nunc eius aditum perinde ac fatale sibi domicilium, conscientiae malignitate confusus, exhorruit. Gavisus Absalon, quod salutem suam somnio quam hosti credere praeoptasset, ad classem se recepit.
16.6.6. Igitur cum exercitus noster, communem agrorum vastationem unius urbis excidio anteponens, exhauriendae provinciae consilium cepisset inque pontis pertranseundi angustiis haererent, crebris oppidanorum myoparonibus incessuntur. Qui mox sagittariorum ab Absalone regeque missorum opera deturbati, infestandae commodius classis gratia continenti se tradunt, nostrosque clamore non minus quam iaculis insecuti, per summam ignaviae exprobrationem perinde ac victis insultare coeperunt. Quo viso, reliqui ex oppidanis, passim correptis scaphis, moenibus etiam, quae tuebantur, desertis, in ripam se conferunt, relicta a Danis tabernacula praedaturi. Neque enim regios equites, navium transitum in terra opperientes, fumus tabernaculorum, quae Dani discedentes cremarant, incendio ortus, ab ipsis discerni patiebatur. A quibus cum inopinati attonitique incursarentur, pars in scaphas refugit, pars armis in ripa aut aquis in amne exitium habuit. Natantes a sagittariis interfecti, navigantes eversi iustas irrisis a se Danis poenas luerunt. Ita Walogastenses, paulo ante falsis nostrorum opprobriis exsultantes, nunc civium in conspectu suo necatorum miseranda fata luctu prosequebantur.
16.6.7. Quod Oznenses fama experti, suburbanos penates ocius cremandos curant, ne iisdem hostes ad moenium suorum incendium uterentur. Igitur dum ultro se tectis spoliant, ingens urbi suae tutamentum conciliant, quo domibus tenuiores, hoc moenibus tutiores effecti. Rus regi rapinae exstitit. Cuius sententia Absalon Iulinensium finium arciumque Zuinensium expugnationem peragere iussus, Esbernum fratrem Zuinam cum commissae sibi classis parte praemittit, aut arces ipsas, si fors sineret, capturum aut earum custodibus, quoad se Iulino reverti contigisset, fugam interclusurum. Quarum ianuae venienti Esberno vacuae patuere, propugnatoribus nimirum adventum hostium furtivo discessu praecurrentibus. Ambae itaque incendio datae Qua de re Absalon, Iulinensium rebus absumptis, non solum longinqui fumi contemplatione, verum etiam sociorum inde revertentium affirmatione certior factus, ad regem revertit, laetatus se magna curarum parte fraterna opera liberatum.
16.6.8. Rex, vicos necessariis usibus abundantes captu difficiles fore vacuosque tantum a se penates exuri conspiciens, remeare constituit, qui nunc desertos inopesque lares adortus fuerat, exacto messis tempore referta copiis horrea consumpturus. Cumque, non minus capiendarum urbium difficultate quam vacuarum aedium incendio fatigatus, Zuinam amnem abducendae expeditionis gratia petivisset, exustarum arcium reliquias solo aequari iussit et, ut omnia earundem munimenta demoliretur, etiam lapides fundamentis egestos in profundum iactandos curavit, quamquam iidem recenti adhuc incendio torridi vix se manu contingi paterentur. Cuius laboris idem atque expeditionis finis exstitit.
16.7.1. Autumno domi peracto, duodenis millibus e Rugia contractis, Tribusanam provinciam dicioni suae parentem peragrat. Post haec Cyrcipanensium devexam paludem paternae militiae aemulatione permensus, ad urbem Lubekincam pervenit. Qua praeterita, cum Diminum petere statuisset, in abundantem potione vicum incidit, barbaris illic tanta animorum securitate convivantibus, ut nullum prorsus hostilis adventus formidarent impetum. Quantam porro gentis illius intemperantiam pacis tempore exstitisse putemus, quae, ne hoste quidem liminibus imminente, quo minus vires suas ebrietatis illecebris labefactaret, abstinuit!
16.7.2. Itinere deinde nostrorum ad naves converso, convellendae praedae spargendique passim incendii gratia Danica manus disicitur, mentem regis longinquae viae dispendiis a petendi Dymini proposito retrahentibus. Qui triginta solos sibi comites asservasse contentus, cum ingentem barbarorum cohortem opimam villam tueri satellite nuntiante cognosset, Absalonem suo forte vexillo coniunctum dimidio cum praesentium equitum numero opem sociis laturum dimittit. Qui imperium amplexatus, obscurandae paucitatis gratia laxius militem incedere iubet, multitudinis instar confusa agminum specie praebiturus. Quin etiam vehementius irruptionem edere curae habuit, quo plures insequi crederentur.
16.7.3. Iamque barbarorum, relicta villa, nemus tenentium manipulos contemplatus, cum se longe viribus inferiorem animadverteret ideoque sociorum augmentum simulare vellet, complures ex suis furtim discedere monitos aperte subinde redire iussit idque saepenumero faciendum curavit. Igitur auxiliorum incrementa sensim recipere existimatus, non suppetentibus, qui praedam asportarent, contractas vici opes ingenti pyra constructa cremavit, flamnis insequendo, quod usui commodare non poterat, etiam ministris incendii tantae pecuniae consumptionem animi dolore prosequentibus. Ea re gesta, ad regem se retulit.
16.7.4. Qui propter Lubynam pernoctatione habita, deletis vicorum reliquiis, lacunam, per quam arduo labore iter fecerat, ponte a Rugianis consterni curat, eamque nullo paene negotio remensus, conscensis navibus, in proximum Peno amni portum pervenit. Ubi diutina ac vehementi tempestate vexatus, Bugiszlavum pacem a se per legatos petentem repulit, quamquam iam labentibus alimentis expeditionem remittere cogeretur.
16.8.1. Exactis domi hibernis, per Zuynam ingenti cum expeditione regressus, Grotzuinam lacerat. Ubi cum Iarimarus hostium occursum ex eorum lituo deprehensum regi nuntiandum proponeret, idque ab Absalone, nisi iidem in conspectum venissent, exsequi vetaretur, ancipiti malo circumventum se dixit, qui, si quid inopinati periculi se tacente sociis incidisset, incuriae damnari, sin maturius indicium afferret, timiditatis notari posset, cum et praepropero nuntio uti probrosum et nimis lento desidiosum videatur.
16.8.2. Huius provinciae praeda parum satiatos pomeranicarum opum fama sollicitat, quae, ut eximiae, ita intactae praedicabantur. Nulli tam longinquam militiam ingredi difficile visum, quamquam perferendae inediae peragrandaeque solitudinis praedicebatur asperitas, ardore praedae periculorum metum levante. Imbellis populus urbiumque et armorum inops regio ferebatur. Et quoniam nostris propositum ex sententia cedere consueverat, pergendi cupiditas animos inflammabat, nec fraudandos praesentibus votis felicia tot successuum experimenta spondebant. In qua profectione, pabulo parum suppetente, non solum equos, verum etiam pedites commeatibus onustos attritae labore vires deficiebant. Hae res convertendi itineris repetendique classe Iulyni causam dedere.
16.8.3. Illic rex adoriendi per insidias Camyni consilium nactus apertaeque eius irruptioni latentem praeferens, ductantibus locorum peritis, per ignotos ac devios saltus plenum difficultatis iter corripuit. Errantibus ceteris, Sialandenses ac Scanienses, Alexandro (Absalonis hic sorore editus erat) primipilo usi, Rugianisque ducibus rectam et compendiariam viam secuti, Camynum venere occupassentque, nisi incolas incendio cautiores fecissent. Quorum paucitatem Bugiszlavus, qui in eodem tunc forte oppido moram agebat, effusis manipulis irrumpendam ratus, Esberno, qui talium rerum experientia usuque callebat, quo longius hostes urbe evocarentur, de industria cedendum monente, diu terga praebentibus institit; ad postremum, intellectis insidiis, effusius ruentes in aciem revocat, tam improbum ab urbe excessum amarae reprehensionis salebris insecutus.
16.8.4. Quod videns Esbernus, abiecta fugae simulatione, signa ad hostem reflexit effecitque, ut Bugiszlavus, caballo delapsus, pavido recursu intra vallum confugeret, celeritate pedum salutem quaesiturus, quam aut armis aut equi velocitate tueri fiduciam non habebat. Alexander, illato portis signo, neminem, a quo repelleretur, invenit, tanta trepidatione captis hostibus, ut ne urbis suae quidem limina ab iniuria vindicare praesumerent. Qua gloria satiati Danorum iuvenes paulatim in aciem se recipere quam ulterius urbi insultare maluerunt, paucitatis aestimatione temeritatem domante.
16.8.5. Hunc iuventutis procursum rex reliquo milite subsecutus, propter muros equo descendit, expugnandae urbis habitum curiosiore contemplationis officio lustraturus. Quo residente vallumque vexillis stipante, canonicae vitae clerici, contusi deiectique animi maerorem pedum nuditate testantes, digesta rite processione cum insignibus suis adveniunt, eoque paternae sanctitatis admonito, genibus nixi sacris aedibus abstinendum precantur, orando, ne divinos penates humanis incendio iungat neque ita in hostes saeviat, ut publicae religionis domicilia consumat, tot suas, tot maiorum virtutes taeterrimo facinore corrupturus. Adiectum ab iis est Bugiszlavum regis tuto petendi gratia familiaris fidei patrocinium postulare. Responsum a Kanuto homines sibi, non Deum incessendi propositum esse, ut iustum, ita alienum sacrilegii bellum gesturo. Quibus, si civitatis partem extra municipii moenia collocatam cremaret, ecclesias mortalium aedificiis permixtas communibus flammis implicandas dicentibus, iram precibus remisit hostilesque lares inviolatos relinquere quam divinos humanis iniuria aequare maluit. Illi urbem precibus suis donatam gavisi, gratiis pro beneficio actis, laetitia ovantes discedunt eamque sacro concentus genere prosequuntur.
16.8.6. Bugiszlavus, quod petebat, obtento, quaesitum Absalonem die postero obviam sibi cum Iarimaro venturum precatur, eosdem faciendae cum rege pacis arbitros habiturus, quos tot colloquiis amicos expertus fuerat. Quem Absalon fraude potius quam sincera verborum fide agere ratus, negavit se intercedere, quo minus igni provincia vastaretur, ne tantum iter explesse fraudi fuisse videatur. Ille nihil a se extra municipii moenia possideri confessus, sacris tantum domiciliis eorumque gratia vicinis tectis abstinendum oravit. Quod beneficium eodem voto petitum promissumque est. Reliquum lucis avidissima vicorum vastatione consumptum. Bugiszlavus praesentium periculorum impulsu promissum revertendi tempore sectatus, Absalone et Iarimaro dextras praebentibus, ad regem perducitur, ingentisque summae pecunia multae nomine pacta, non alias pacis condiciones assequi potuit, quam ut procurationem hactenus patrimonii titulo administratam e manu regis beneficii iure susciperet libertatemque servitute mutaret, Rugianae gentis tributum obsequiis aequaturus. Hanc pactionem obsidibus firmandam pollicitus discedit, redeundi comitibus utendo, quos adveniendi duces habuerat.
16.8.7. Et ne venerationis expers dimitteretur, ab Absalone convivio cum amicis exceptus, potu nimis avide sumpto, adeo vires sensumque exuit, ut vix mente constare putaretur. Qua intemperantia amissae maiestatis oblitus, deflendae servitutis loco libertatis gaudia repraesentavit. Igitur nimio ebrietatis haustu obstupefactis nervis, nave egestus in tentorio collocatur, Absalone quadraginta armatos ante tabernaculi fores excubare nocturnaeque eius custodiae vacare iubente. Tanta siquidem apud Danos servandorum hospitum sedulitas exsistere consuevit, ut eorum saluti perinde ac propriae studere curaretur. Quo beneficio obligatus Bugiszlavus, Sclavorum animos Danis applicando, debitam Absalonis meritis gratiam retulit. Quibus cum, pulso mane somno, oculos inseruisset, Danorum fidem exosculatus aptissimoque laudationis genere prosecutus, plus voluptatis se ex percepta Absalonis humanitate quam amaritudinis ex patriae iactura sentire dixit.
16.8.8. Igitur ad locum, in quo milites eum praestolabantur, relatus, postero die, Sclavicae nobilitatis proceribus adductis, genibus annixus cum coniuge se et liberis ad pedes regis suppliciter abiecit veniamque diutinae rebellationis precatus, obsidibusque ex parte datis, ex parte promissis, avitae paternaeque procurationis summam beneficii loco suscipere non erubuit, quod patrimonii erat, alienae largitionis indulgentia possessurus.
16.8.9. Rex, principis huc necessitatis perducti miseratione permotus, satis iam graves eum sibi poenas dedisse existimavit regnumque eius in munere quam in usu suo constituere maluit ac demum humi iacentem erexit. Nec minus regem maternae erga Bugiszlavi filios necessitudinis respectus tangebat. Ita Sclavicarum rerum dominium, assiduis Waldemari laboribus negatum, parvulo Kanuti negotio contributum est, felici eius militia paternam supergrediente fortunam. Eodem temporis momento, ingenti nubium volumine colliso, per summam utriusque gentis exanimationem fracta crepuere tonitrua. Quo eventu Sclavi regni interitum portendi a coniecturarum sagacibus existimatum est.
16.8.10. Bugiszlavi quoque animus, constantiae pignoribus refertus, accepti beneficii memoriam ad ultimum usque vitae tempus inviolabili fide exhibuit, adeo ut, cum supremo morbo correptus in lectulo laberetur, adhibitos amicos iureiurando obstringeret, eos coniugem suam ac liberos ad regem perducturos eumque dividendi inter pupillos regni auctorem habituros et, quod statuisset, perinde ac testamento cautum custodituros, nihil se de Danorum fide haesitare testatus, quorum egregia toties experimenta susceperit; succurrebat enim illustri viro, quantos fructus Rugianis constantis erga Danos amicitiae custodia peperisset.