Maðr hét Hallvarðr ok var Höskuldsson. Hann bjó á Borg í Borgarfirði. Hallvarðr var auðigr at fé ok vinsæll. Hann átti son, er Helgi hét. Hann var fríðr sýnum ok hverjum manni meiri ok sterkari, vígr vel ok atgervismaðr mesti. Þorbjörg hét dóttir Hallvarðs, fríð sýnum ok væn.
Maðr er nefndr til sögunnar, er Auðunn hét. Hann bjó þar á næsta bæ. Hann var mikill maðr vexti, rammr at afli ok illr viðreignar, ok lét hann aldri sinn hlut, ok var fyrir engan mann at deila við hann, því hann var mikill kappi. Hann átti tvo sonu. Hét annarr Þorsteinn, en annarr Eyjólfr. Þeir vóru miklir garpar ok ódælir.
Snorri goði bjó at Helgafelli, er þetta var tíðenda. Vóru þeir Hallvarðr vinir miklir, en Snorri ok Auðunn óvinir.
Eitt sinn á alþingi bað Auðunn Þorbjargar, dóttur Hallvarðar, í sættar bót, en Hallvarðr neitaði því ok kvað hann þar ómakligan ok bað hann heim fara svo búinn. Auðunn fór þegar heim ok undi lítt við sinn hag.
Nú safnar Auðunn liði ok ætlar at Hallvarði ok brenna hann inni. Hefir hann fjóra tigu manna. Ferr hann um eina nótt ok kom á bæ Hallvarðs. Var þá komit undir morgun. Auðunn lagði þegar eld at bænum, ok við þat vaknaði Hallvarðr ok menn hans. Hallvarðr gekk at dyrum ok bað mönnum útgöngu, en þess var engi kostr.
Laundyrr vóru þar einar, ok ætluðu þeir at hlaupa þar út, en engi vildi fyrstr fara.
Heimamaðr Hallvarðar hét Gísli, hraustr maðr. Hann hljóp út fyrstr ok fór með reyknum. Auðunn hafði sét hann ok fór á eftir honum ok hjó hann banahögg.
Þá hljóp Hallvarðr út, en Auðunn huldist í reyknum ok sá þó til Hallvarðs. Auðunn hjó þegar til hans, ok kom á lærit ok tók undan fótinn. Dó Hallvarðr þegar.
Þá hljóp Helgi út. Auðunn ætlaði þegar at vega til hans, en Helgi bar af sér höggit, ok missti Auðunn hans. Helgi hjó þegar til hans, en hann hljóp undan högginu, en höggit kom á annan mann ok tók sundr í miðju. Síðan hljóp Helgi með reyknum, þar til er hann kom at bæ einum. Þorfinnr hét bóndi þar. Hann spurði Helga tíðenda, en hann sagði frá brennunni. Bóndi kvað þat mikil tíðendi. Helgi bað hann veita sér móti Auðuni. Bóndi játaði því. Var svo Helgi þar um vetrinn.
Nú söfnuðu þeir Þorfinnr ok Helgi liði ok ætluðu at fara at Auðuni ok drepa hann. Ok er þeir vóru á leiðinni til bæjar Auðunar, kom Auðunn til móts við þá með þrjá tigu manna, en Helgi hafði tuttugu menn. Slær þegar í bardaga með þeim.
Helgi kvað Auðun þar mundu falla. Auðunn kvað þat eigi skyldu verða, — „ok skal nú njóta liðsmunar.“
Síðan börðust þeir. Sótti Helgi þegar í lið Auðunar ok drap fimm menn. Þá hljóp Auðunn í móti Þorfinni bónda, ok börðust þeir, en eigi lengi, áðr Þorfinnr féll.
Þá hljópu þeir Þorsteinn ok Eyjólfr at Helga ok sóttu at honum. Þorsteinn hjó til Helga, ok kom á lærit, en Helgi veik sér undan, ok var þat ekki mikit sár. Helgi reiddi þá upp sverðit ok klauf Þorstein í herðar niðr. Síðan drap hann Eyjólf. Þá hljóp Auðunn í móti Helga, ok börðust þeir lengi, en svo lauk, at Auðunn féll. Var þá Helgi sárr ok móðr.
Síðan fór Helgi á bæ Auðunar ok tók þaðan Þorbjörgu, systur sína, ok fór með hana heim, því Auðunn hafði tekit hana úr brennunni.
Þá bað Helgi Þuríðar, dóttur Þorfinns bónda, ok gerði þegar brúðkaup til hennar. Þangat bauð hann Snorra goða ok öðru stórmenni. Ok er veizlan var úti, gaf Helgi Snorra góðar gjafir, ok skildu síðan með vináttu.
Steingrímr hét maðr Þorsteinsson. Hann var bróðir Auðunar. Hann kom út í Blönduósi á næsta sumri eftir brúðkaup Helga. Steingrímr var mikill kappi. Hann var bæði mikill ok sterkr, fríðr sýnum ok inn mesti atgervismaðr.
Þeir Steingrímr vóru tólf á skipi, ok er Helgi frétti, at hann var út kominn, reið hann til skips ok bauð Steingrími til sín með alla sína menn. Steingrímr spyrr hann at heiti, en hann kvaðst Helgi heita.
Steingrímr mælti: „Ertu sá Helgi, er drap Auðun, bróður minn?“
Helgi kvað svo vera, — „ok máttu nú hefna hans, ef þú vilt.“
Steingrímr kvað svo vera skyldu. Helgi hafði fimm menn með sér. Síðan börðust þeir. Fann Helgi, at Steingrímr var afbragðs maðr sakir vopnfimi, því hann drap þá fimm menn Helga í einni hríð. Þá drap Helgi þrjá menn Steingríms. Þá hljóp Steingrímr móti Helga, ok börðust þeir alldjarfliga, en svo lauk, at Steingrímr féll dauðr til jarðar, ok var þá Helgi mjök yfirkominn af sárum ok mæði, er hann hafði drepit þá tólf menn Steingríms. Lá hann lengi í sárum, en varð þó heill um síðir.
Bárðr hét maðr, sonr Þorsteins ins rauða Oddssonar, Óttarssonar. Bárðr átti skip í Blönduósi. Helgi tók sér far með Bárði ok lét flytja varning sinn til skips. Þeir létu síðan í haf. Þeim byrjaði vel ok tóku Noreg norðarliga.
Þá réð fyrir Noregi Haraldr inn harðráði. Bárðr var hirðmaðr Haralds konungs. Þeir Helgi ok Bárðr fóru á fund hans. Helgi gekk fyrir konung ok kvaddi hann. Konungr tók vel kveðju hans ok spyrr, hverr hann væri. Hann kveðst Helgi heita ok vera Hallvarðsson, íslenzkr maðr. Konungr bauð honum þar at vera. Helgi þiggr þat.
Konungr lét Helga reyna íþróttir við menn sína um vetrinn, ok kom engi sá, er jafn væri Helga um allar íþróttir, þó mikill væri.
Um vorit mælti konungr við Helga: „Nú skaltu reyna við blámann minn, ok skal nú vita, hvort þú ert eins færr móti honum eins ok fyrir öðrum mönnum.“
Þá bjóst Helgi at reyna við blámanninn. Fór konungr út á völl at sjá á leikinn. Ok er Helgi var til búinn, var blámanninum hleypt úr virki því, er hann var hafðr í, móti Helga. Þreif hann þegar til hans ok ætlaði at keyra hann niðr, en í því stökk Helgi upp á háls honum ok hljóp ofan ok spyrnti í hálsinn, svo hann brotnaði.
Þá mælti konungr: „Mikit er um afrek þitt, Helgi.“
Ok er Helgi bjóst til Íslands, gaf konungr honum skip með rá ok reiða ok sverð, it bezta vopn. Skildu þeir með vináttu.
Síðan lét Helgi í haf. Honum byrjaði vel ok kom skipi sínu í Blönduós. Ok er Snorri goði frétti útkomu hans, reið hann til skips ok fagnaði vel Helga, vin sínum. Sat Helgi nú í búi sínu, ok treystust eigi vinir Auðunar at ráðast at honum.
Helgi átti tvo sonu með konu sinni. Hét annarr Höskuldr, en annarr Hallvarðr. Þeir vóru snemma efniligir ok inir fríðustu sýnum.
Á næsta sumri kom skip af hafi. Því stýrði sá maðr, er Özurr hét, norrænn at ætt. Bróðir hans hét Ásbjörn. Þeir vóru frændr Auðunar ok fóru á bæ hans ok vóru tuttugu saman.
Þeir fréttu, at Helgi hefði drepit Auðun ok frændr hans. Ok er sumar kom, söfnuðu þeir Özurr liði ok fengu fjóra tigu manna ok ætluðu at fara at Helga. Heimamenn hétu Hrómundr ok Atli. Helgi svaf, er þeir kómu at skálanum. Eigi var fleira heima en Helgi ok heimamenn hans tveir, kona hans ok synir.
Hrómundr gekk út ok sá manna reið at bænum. Hann gekk inn ok sagði Helga frá.
Þá mælti Helgi: „Erfitt hafa mér draumar veitt, ok er eigi óvíst, at hér beri nokkut til tíðenda.“
Þá kómu þeir Özurr at bænum ok undu upp þakit af skálanum. Þá hlaupa þeir Hrómundr ok Atli til vopna ok verja dyrrnar, ok veittist þeim eigi innganga. En Helgi varðist í skálanum ok drap fjóra menn í svip. Þá sóttu þeir fast at skálanum.
Þeir Hrómundr ok Atli vörðust vel ok drápu fimm menn. Vóru þá tólf menn fallnir af Özuri. Þá féllu þeir Hrómundr ok Atli.
Þá vóru þeir Özurr búnir at vinda upp þakit af skálanum. Helgi skaut spjóti til Özurar, en þá hljóp maðr fyrir, ok hafði sá þegar bana. Özurr þreif þá upp spjótit ok skaut til Helga. Helgi vildi taka spjótit á lofti, en í því lagði annarr maðr til hans, ok kom á milli herðanna, ok var þat mikit sár. En spjót Özurar kom í lærit ok hljóp á kaf. Þá lagði Ásbjörn til hans, kom þat á öxlina, ok var þat mikill áverki. Helgi slæmdi eftir honum sverðinu, ok tók hann sundr í miðju. Þá lagði Özurr til Helga á síðuna ok á milli rifjanna. Helgi snaraðist þá við ok hjó til hans, en hann hljóp undan.
Þá hjó Atli til Özurar, ok kom á skjöldinn ok klauf hann, en sverðit hljóp á lærit, ok varð þat mikit sár. Özurr lagði þá til Atla ok í gegnum hann.
Þá sóttu þeir at Helga, en hann varðist vel, ok drap enn fjóra menn. En svo lauk, at þeir drápu hann. Var hann þá búinn at drepa þrettán, en þeir Hrómundr ok Atli fjóra.
Síðan fór Özurr inn í skálann ok tók Þuríði. Fór hann síðan utan ok giftist henni. En er synir hennar uxu upp, hefndu þeir föður síns ok drápu Özur. En Þuríðr giftist einum ágætum manni.
Ok lýkr hér söguþætti af Helga Hallvarðssyni.
Источник: Íslendinga sögur. Guðni Jónsson bjó til prentunar. Bd. II: Borgfirðinga sögur.
Текст с сайта Heimskringla