Stúfr hét maðr. Hann var sonr Þórðar kattar, er Snorri goði fóstraði. Þórðr köttr var sonr Þórðar Glúmssonar, Geirasonar. Móðir Þórðar kattar var Guðrún Ósvífrsdóttir. Stúfr Þórðarson var blindr, vitr maðr ok skáld gott. Stúfr fór útan af Íslandi ok kom til Nóregs á dögum Haralds konungs Sigurðarsonar. Stúfr tók sér vist með einum góðum bónda á Upplöndum. Bóndi var vel til hans.
Þat var einn dag, er menn váru úti staddir, at þeir sá ríða at bænum marga menn skrautliga búna.
Bóndi mælti: «Ekki veit ek vánir hingat Haralds konungs, en mér þykkir eigi því ólíkast lið þetta, at hann muni vera.»
Ok er liðit nálgaðist bæinn, kenndu þeir, at þar var konungr. Bóndi fagnaði konungi ok mælti síðan: «Beinleiki, herra, mun eigi verða yðr veittr svá sæmiliga sem skyldi, því at menn vissu nú ekki vánir yðvarrar hérkvámu.»
Konungr svarar: «Þat mun þér nú óvant gert. Vér förum erenda várra um land. Skulu menn mínir sjálfir geyma hesta sinna ok sjá fyrir reiðingi, en ek mun ganga inn.»
Konungr var inn glaðasti, ok fylgði bóndi honum í stofu til sætis. Þá mælti konungr: «Gakk þú þangat, bóndi, sem þú vill, ok ger allt í dælleikum við oss.»
«Þess mun nú neytt verða,» segir bóndi.
Gekk hann í brott, en konungr leit á bekkina ok sá mikinn mann sitja útar á bekkinn ok spurði, hverr sá væri.
«Ek heiti Stúfr,» segir hann.
Konungr mælti: «Þó varð ónafnligt, eða hvers son ert þú?»
«Ek em Kattarson,» segir hann.
«Enn ferr allt at einu,» segir konungr, «eða hvárr var sá köttrinn?»
«Get þú til, konungr,» segir Stúfr ok hló við.
«Hví hlóttu nú?» segir konungr.
«Get þú til,» segir Stúfr.
Konungr mælti: «Vant þykkir mér at geta í hug þér, en þat ætla ek helzt, at þú myndir vilja spyrja, hvárt svínit faðir minn var, en því mundir þú hlæja, er þú þorðir þess eigi at spyrja.»
«Rétt getr þú,» segir Stúfr.
Konungr mælti: «Sittu innar meir á bekknum, ok tölumst við.»
Hann gerði svá. Fann konungr, at hann var óheimskr maðr, ok þótti konungi gott at eiga ræður við hann. Kom þá bóndi í stofu ok sagði, at konungr myndi daufligt eiga.
«Þat er eigi,» segir konungr, «því at þessi vetrgestr þinn skemmtir mér vel, ok skal hann sitja fyrir ádrykkju minni í kveld.» Ok svá var.
Konungr talaði margt við Stúf, ok veitti hann vitrlig andsvör. Ok er menn gengu til stofu, þá bað konungr Stúf vera í því herbergi, sem hann skyldi sofa, at skemmta sér. Stúfr gerði svá. En er konungr var í sæng kominn, skemmti Stúfr ok kvað flokk einn. Ok er lokit var, bað konungr hann enn kveða.
Konungr vakði lengi, en Stúfr skemmti, ok um síðir mælti konungr: «Hversu mörg hefir þú nú kvæðin kveðit?»
Stúfir svarar: «Þat ætlaða ek yðr, at telja eftir.»
«Ek hefi ok svá gert,» segir konungr, «ok eru nú þrír tigir, eða hví kveðr þú flokka eina? Kanntu ok engar drápur?»
Stúfr svarar: «Eigi kann ek drápurnar færi en flokkana, ok eru þeir þó enn margir ókveðnir.»
Konungr mælti: «Þú munt vera at því mikill fræðimaðr á kvæði, eða hverjum skalt þú skemmta með drápunum þínum, er þú kveðr mér flokkana eina?»
«Þér sjálfum,» segir Stúfr.
«Hvé nær þá?» segir konungr.
«Þá er vit finnumst næst,» segir hann.
«Hví þá heldr en nú?» segir konungr.
Stúfr mælti: «Því, at ek vilda um skemmtan ok allt annat, þat er mér heyrir til, at yðr virðist því betr sem þér kynnizt lengr ok vitið gerr.»
«Sofa skulum vit nú fyrst,» segir konungr.
En um myrgininn, er þeir bjuggust brott, þá mælti
Stúfr til konungs: «Munt þú veita mér, konungr, þat er ek bið þik?»
«Hvat er þat?» segir konungr.
«Heit þú mér, áðr en ek segi,» segir hann.
«Ekki em ek því mjök vanr,» segir konungr, «en fyrir skemmtan þína munum vit til þess hætta.»
Stúfr mælti: «Þannig stenzt af um ferð mína, at ek skal heimta dánarfé nökkut í Vík austr, ok vilda ek, at þér fengið mér bréf yðvart ok innsigli, at ek næða fénu.»
«Þat vil ek gera,» segir konungr.
Þá mælti Stúfr: «Munt þú veita mér þat, er ek bið þik?»
«Hvat er þat nú?» segir konungr.
«Heit þú mér, áðr en ek segja.»
Konungr mælti: «Undarligr maðr ert þú, ok engi hefir fyrr þannig málum breytt við mik, en þó skal enn til þess hætta.»
Stúfr mælti: «Ek vilda yrkja kvæði um yðr.»
Konungr mælti: «Ert þú nökkut frá skáldum kynjaðr?»
Stúfr svarar: «Verit hafa skáld í ætt minni. Glúmr Geirason var föðurfaðir föður míns.»
Konungr mælti: «Gott skáld ert þú, ef þú yrkir eigi verr en Glúmr.»
«Eigi kveð ek verr en hann,» segir Stúfr.
«Ekki er þat ólíkligt, at þú kunnir yrkja, ert þú svá kvæðafróðr maðr, ok vil ek leyfa þér at yrkja um mik.»
Stúfr mælti: «Munt þú veita mér þat, er ek bið þik?»
«Hvers vill þú nú biðja?» segir konungr.
«Heit þú mér, áðr en ek segja.»
«Þat skal nú eigi,» segir konungr. «Helzti lengi hefir þú svá farit, ok seg mér nú.»
Stúfr mælti: «Ek vilda gerast hirðmaðr þinn.»
Konungr mæiti: «Nú var vel, at ek hét þér eigi, því at ek verð þar við at hafa ráð hirðmanna minna. Kom þú til mín norðr í Niðarósi.»
Stúfr fór austr í Vík, ok greiddist honum vel arfr sá, er hann heimti, sem orðsending ok jartegnir konungs kómu til. Sótti Stúfr síðan norðr til Kaupangs á konungs fund, ok tók konungr vel við honum, ok með samþykki hirðmanna gerðist Stúfr handgenginn konungi ok var með honum nökkura hríð. Hann hefir ort erfidrápu um Harald konung, er kölluð er Stúfsdrápa eða Stúfa.
Источник: Íslendinga sögur. Guðni Jónsson bjó til prentunar.
Текст с сайта Heimskringla