Eymundar þáttr

Hér hefr upp þátt Eymundar ok Ólafs konungs

Hringr hefir konungr heitit, er réð fyrir Upplöndum í Noregi. Þat ríki var kallat Hringaríki, er hann var konungr yfir. Hann var vitr ok vinsæll, góðgjarn ok vellauðigr. Hann var Dagsson, Hringssonar, Haraldssonar hins hárfagra, ok þótti sú ætt bezt ok göfgust í Noregi at eiga til hans at telja. Hringr átti þrjá sonu, ok váru allir konungar. Einn hét Hrærekr. Hann var þeirra elzt. Annarr hét Eymundr, þriði Dagr. Þeir váru allir harðfengir menn ok váru í útgörðum fyrir föður sínum ok í víkingu ok öfluðu sér svá metorða. Þetta var í þann tíma, er Sigurðr konungr sýrr réð fyrir Upplöndum. Hann átti Ástu Guðbrandsdóttur, móður Ólafs konungs hins helga. Þórný hét systir hennar, móðir Hallvarðs hins helga, en önnur Ísríðr, móðurmóðir Steigar-Þóris. Þeir váru fóstbræðr, er þeir óxu upp, Ólafr Haraldsson ok Eymundr Hringsson. þeir váru ok mjök jafnaldra. Þeir vöndust við íþróttir allar, þær er karlmann bætti, ok váru ýmist með Sigurði konungi eðr með Hringi konungi, föður Eymundar. En þá er Ólafr konungr fór til Englands, þá fór Eymundr með honum. Þar var ok með þeim Ragnarr Agnarsson, Ragnrssonar rykkils, Haraldssonar hárfagra, ok margt annarra ríkra manna. Váru þeir því ágætari ok víðfrægri sem þeir fóru víðara, sem nú hefir raun á orðit um Ólaf konung hinn helga, at hans nafn er kunnigt orðit um alla Norðrhálfuna. Ok þá er hann fékk vald yfir Noregi, lagði hann undir sik allt land ok eyddi öllum fylkiskonungum, sem segir í sögu hans með ýmsum atburðum, sem fróðir menn hafa ritat, því at þat er jafnan sagt, at hann tók ríki af fimm konungum á einum morgni, en alls tæki hann af ellifu konungum þar innan lands eftir sögn Styrmis hins fróða. Lét hann drepa suma, en suma meiða, suma rak hann ór landi. Í þessu flóði urðu þeir Hringr ok Hrærekr ok Dagr, en Eymundr ok Ragnarr jarl Agnarsson váru þá í víkingu, er þessi tíðendi gerðust. Fóru þeir ór landi, Hringr ok Dagr, ok váru lengi í hernaði. Síðan fóru þeir austr í Gautland, ok réðu þeir þar lengi síðan. En Hrærekr konungr var blindaðr ok var með Ólafi konungi, þar til er hann sveik hann ok rægði saman hirðmenn hans, svá at þeir drápust. En hann veitti Ólafi konungi tilræði uppstigningardag í kórnum í Kristkirkju, ok skárust pellsklæðin, er konungrinn var í, en guð barg, er konungrinn varð ekki sárr. En síðan varð Ólafr konungr honum reiðr ok sendi hann til Grænlands, ef byri gæfi, með Þórarni Nefjúlfssyni, en þeir kómu til Íslands, ok var hann með Guðmundi ríka á Möðruvöllum í Eyjafirði, ok dó hann á Kálfskinni.

Frá Eymundi ok Ragnari

Nú er þat fyrst at segja, at þeir Eymundr ok Ragnarr kómu til Noregs litlu síðar með mörgum skipum. Þá var Ólafr konungr hvergi nær. þeir spyrja nú þessi tíðendi, er fyrr var frá sagt. Eymundr stefnir þing við landsmenn ok talar á þessa lund: «Hér hafa orðit mikil tíðendi í landi, síðan vér fórum í brott, höfum misst frændr vára, en sumir ór landi reknir með harmkvælum. Höfum ver bæði skömm ok skaða eftir vára göfga frændr ok ættstóra. Er nú einn konungr yfir Noregi, þar er áðr váru margir. Ætla ek þat ríki vel komit, er Ólafr konungr, fóstbróðir minn, stýrir, þó at þat þykki nú nokkut með ofsa ganga um hans ríki. Vænti ek mér af honum góðrar sæmdar utan konungsnafn». Nú lögðu til vinir hvárratveggju, at hann skyldi hitta Ólaf konung ok reyna, ef hann vildi gefa honum konungsnafn. Eymundr svarar: «Eigi mun ek bera herskjöld í móti Ólafi konungi ok eigi vera í andskotaflokki í móti honum, en eigi nenni ek af þessum sökum hinum miklum, er nú eru orðnar vár í meðal, at ganga nú á hans miskunn ok leggja niðr mitt tignarnafn. En hvat ætli þér þá fyrir liggja, ef vér viljum eigi til sætta leggja, nema koma ekki á hans fund? Veit ek, at hann mun mér mikla sæmd veita, ef vit finnumst, því at eigi mun ek ganga á ríki hans. En hitt þykki mér ósýnna, at þér standizt jafnvel, er mínir menn eruð, ef þér sjáið frændr yðra svívirða mjök, en ef þér eggið mik fram, þá þykki mér þat skapraun, því at vér mundum áðr verða eiða at sverja, ok hæfir oss þá vel at halda». Þá mæltu liðsmenn Eymundar: «Hvat hyggr þú, ef eigi skal til sætta ganga, nema koma ekki á konungs fund ok fara útlægr af eignum sínum, enda koma ekki í andskotaflokk konungs?» Ragnarr mælti: «Mjök hefir Eymundr talat eftir því, sem mér er í skapi, ol. eigi treysti ek várri hamingju í móti giftu Ólafs konungs. En svá þykki mér vér verða fyrir at sjá, ef vér skulum flýja jarðir várar, at vér þykkim þá vera meiri en aðrir kaupmenn». Eymundr mælti: «Ef þér vilið þat ráð upp taka, sem mér er í skapi, ok mun ek segja yðr mína ætlan, ef þér vilið þat. Ek hefi frétt andlát Valdimars konungs austan ór Garðaríki, ok hafa nú þat ríki synir hans þrír, hinir ágætustu menn. En hann skipti með þeim ríkinu varla at jafnaði, því at nú hefir einn meira ríki en hinir tveir, ok heitir einn Búrizlafr, er mest hefir af föðurleifðinni, ok er hann þeirra elztr. Annarr heitir Jarizleifr, hinn þriði Vartilafr. Búrizlafr hefir Kænugarðr, ok er hann bezt ríki í öllu Garðaríki. Jarizleifr hefir Hólmgarðr, en hinn þriði Palteskju ok þat ríki allt, er þar liggr til. En þeir verða nú eigi ásáttir um ríkin sín á milli, ok unir sá nú sízt sínum hlut, er mest hefir ok bezt haft ór skiptum, ok þykkir honum þat minnka sitt ríki, er hann hefir minna en faðir hans, ok þykkist hann af því minni sínum foreldrum. Nú kemr mér þat í hug, ef yðr sýnist svá, at sækja þangat ok vitja þessa konunga ok vera með öðrumhvárum ok heldr með þeim, er sínu ríki vilja halda ok una því, er faðir þeirra hefir skipt meðal þeirra. Mun oss þat verða gott bæði til fjár ok virðingar. Nú skal ek festa þetta ráð með oss». Ok er þetta allra þeirra vili. Váru þar margir þeir menn, er sér vildu fjár afla, en áttu at reka harma sinna í Noregi. Vildu þeir heldr rýma land en eftir sitja ok sæta afarkostum af konungi ok óvinum sínum, ráðast nú á brott með Eymundi ok Ragnari ok sigla á brott með miklu liði ok völdu at hreysti ok harðfengi ok héldu í Austrveg. Ok þetta frétti Ólafr konungr eigi fyrri en þeir váru í brottu, ok hann kvað þat illa vera, er þeir Eymundr höfðu eigi fundizt, — «því at vit skyldum betri vinir skilizt hafa, ok er þat, sem ván er, at hann hafi grimmdarhug á oss. En þar er sá maðrinn farinn ór landi, er vér mundum mestar sæmdir veitt hafa í Noregi utan konungsnafn». Sagt hafði verit Ólafi konungi, hvat Eymundr hafði sagt á þinginu, ok sagði konungr, at hann var líkligr til þess at taka gott órræði. Ok er nú ekki fleira hér frá at segja. Víkr nú sögunni aftr til Eymundar ok Ragnars jarls.

Eymundr kom í Garðaríki

Þeir Eymundr létta nú eigi fyrr sinni ferð en þeir koma austr í Hólmgarð til Jarizleifs konungs. Sækja þeir nú fyrst á fund Jarizleifs konungs, eftir því sem Ragnarr beiddi. Jarizleifr konungr var mægðr við Ólaf Svíakonung. Hann átti dóttur hans, Ingigerði. Ok er konungr spyrr kvámu þeirra þangat í land, sendir hann menn til þeirra þess erendis at bjóða þeim friðland ok á konungs fund til fríðrar veizlu, ok þat þekkjast þeir vel. Ok er þeir sitja at veizlunni, spyrja þau konungr ok drottning vandliga tíðenda ór Noregi frá Ólafi konungi Haraldssyni. En Eymundr kvað þar margt gott frá honum at segja ok hans háttum, sagði þá lengi hafa verit fóstbræðr ok félaga, en Eymundr vildi ekki tala þat, er honum mislíkaði um þau tilfelli, er fyrr var getit. Nú virðist þeim Eymundi ok Ragnari vel allt til konungs, en eigi verr til drottningar, því at hon var hinn mesti skörungr ok mild af fé, en Jarizleifr konungr var ekki kallaðr mildr af fé sínu, en var stjórnsamr konungr ok ríklundaðr.

Skildagi Eymundar við Jarizleif konung

Nú spyrr konungr, hvert þeir ætla sína ferð eðr farlengd at stofna, en þeir segja svá: «Vér höfum þat spurt, herra, at þér verðið at minnka nokkut yðvart ríki fyrir bræðrum yðrum, en vér erum flæmdir ór landi ok höfum sótt austr hingat í Garðaríki á yðvarn fund þriggja bræðra. Ætlum vér þann yðvarn at athyllast, er mestan gerir várn sóma at veg ok virðingu, því at vér viljum afla oss fjár ok frægðar ok þiggja sæmd ok sóma af yðr. Kom oss þat í hug, at þér mundið vilja hafa með yðr vaska menn, ef um sæmd yðra er setit af frændum yðrum, þeim hinum sömum er nú gerast yðr at fjandmönnum. Nú bjóðumst vér til at gerast varnarmenn ríkis þessa ok ganga hér á mála ok taka af yðr gull ok silfr ok góð klæði. En ef yðr sýnist eigi þetta ráð með skjótu atkvæði, þá tökum vér þenna sama hlut með öðrum konungi, ef þér vísið oss frá«. Jarizleifr konungr svarar: «Mjök þurfum vér yðvars liðsinnis ok ráðagörða, því at þér eruð vitrir menn ok harðfengir, Norðmenn, en mér er ókunnigt, hvers þér beiðizt af váru fé í yðra þjónustu». Eymundr svarar: «Þat er fyrst, at þú skalt fá oss eina höll ok liði váru öllu ok láta oss engan hlut skorta af hinum beztum tilföngum yðrum, þann er vér þurfum at hafa». «Þann kost vil ek», segir konungr. Eymundr mælti: «Þá er heimilt þetta lið til forystu þér ok framgöngu fyrir liði þínu ok ríki. Hér með skaltu greiða hverjum liðsmanni várum eyri veginn silfrs. en skipstjórnarmanni hverjum ofan á hálfan eyri». Konungr svarar: «Þat megum vér eigi». Eymundr mælti: «Þat megi þér, herra, því at vér skulum taka í þetta fé bjór ok safala ok þá hluti aðra, er hér eru auðfengir í yðru landi, ok skulu vér þat meta, en eigi liðsmenn várir. Ok ef herfang verðr nokkut, þá máttu oss upp greiða fét, en ef vér sitjum kyrrir, þá skal minnka várn hlut». Ok nú játar konungr þessu, ok skal þessi máli standa tólf mánaði.

Eymundr fékk sigr í Garðaríki

Nú setja þeir Eymundr upp skip sín ok búa vel um, en Jarizleifr konungr lætr þeim búa eina steinhöll ok lét hana vel tjalda með guðvefjarpelli. En þeim var fengit þat, er þ eir þurftu at hafa, með hinum beztum föngum. Váru þeir nú hvern dag í mikilli gleði ok skemmtan með konungi ok drottningu. En er þeir höfðu þar eigi lengi verit í góðu yfirlæti, kómu bréf frá Búrizlafi konungi til Jarizleifs konungs ok segja svá, at hann beiddist nokkurra heraða ok kauptúna af konungi, er næst liggja ríki hans, ok kvað sér þat vel falla til aftekta. Jarizleifr konungr sagði nú Eymundi konungi, hvers bróðir hans beiddi hann. Hann svarar: «Fátt kann ek til þess at leggja, en heimul er yðr vár fylgd, ef þér vilið þat upp taka, en nauðsyn berr til at vægja við bróður þinn, ef við góðu gengr. En ef hitt er, sem mik grunar, at hann mun beiða meira, er þetta er til látit, þá áttu við þik körit, hvárt þú vilt af leggja eðr eigi ríki þitt, eðr viltu halda því með drengskap ok láta sverfa til stáls með ykkr bræðrum, ef þú sér, at þú getr haldit þik síðan? Er þat óháskasamara at láta jafnan uppi, er hann beiðir, en mörgum mun þat þykkja lítilmannligt ok ókonungligt, þó at þú takir þann upp. Veit ek ok eigi, til hvers þú heldr hér útlendan her, ef þú skalt ekki á oss treysta. Skaltu nú eiga við þik körin». Jarizleifr konungr kveðst eigi nenna at óreyndu upp at gefa ríki sitt. Eymundr mælti þá: «Skaltu svá segja sendimönnum bróður þíns, at þú vilt verja ríki þitt. Gef honum ok ekki langa tómstund at safna liði móti þér, því at þat hafa vitrir mælt, at hamingjusamligra væri at berjast á sinni jörðu en á annarra». Fóru nú sendimenn aftr ok sögðu konungi sínum allt, sem farit hafði, at Jarizleifr konungr vildi engan hlut miðla af ríkinu við bróður sinn, en vera búinn at berjast, ef hann vill á ríki hans ganga. Konungr mælti: «Liðs ok trausts mun hann þykkjast vánir eiga, ef hann ætlar sér at keppa við oss, eðr kómu nokkurir útlendir menn til hans, þeir er honum gæfi ráð at styrkja ríki hans?» Sendimenn sögðu, at þeir hefði heyrt þat, at þar væri Norðmanna konungr við sétta hundrað Norðmanna. Búrizlafr konungr mælti: «Þeir munu honum þetta ráðit hafa». Hann stefnir nú liði at sér.

Jarizleifr konungr lætr fara herör um allt ríki sitt, ok boða nú konungar út liði sínu. Fór þat nú sem Eymundr ætlaði, at Búrizlafr konungr fór ór ríki sínu móti bróður sínum, ok er þeir hittust, var þar skógr mikill við móðu eina, ok settu sínar tjaldbúðir hvárir, svá at áin var í milli, ok var ok eigi mikill liðsmunr þeirra. Eymundr konungr ok allir Norðmenn höfðu einir sér tjöld ok sátu svá fjórar nætr kyrrir, at hvárigir réðu til bardaga við aðra. Þá mælti Ragnarr: «Hvers bíðum vér, eðr hvat merkir seta sjá?» Eymundr konungr svarar: «Konungi várum þykkir of lítill flokkr óvina sinna, ok eru lítils verð ráð hans». Eftir þat hitta þeir Jarizleif konung ok spyrja, hvárt hann ætlar ekki til bardaga at ráða. Konungr svarar: «Mér sýnist sem vér hafim góðan liðskost ok eigim vér mikinn liðskost ok traust». Eymundr konungr svarar: «Annan veg lízt mér þat, herra. Í fyrstu, er vér kómum hingat, þótti mér sem vera mundi lítit herlið í hverju tjaldi ok meir görvar herbúðir til fjöganar en þar mundi margt lið í vera. En nú mun annat vera, at þeir verða at auka tjaldbúðir sínar eðr byggja utan búða ella, en mikill herr hefir frá yðr hlaupit heim í herað, ok mun þér ótraustr vera herrinn». Konungr spurði: «Hvat er nú til ráða?» Eymundr svarar: «Allt er nú óhægra en fyrr var, ok höfum vér setit ór hendi oss sigrinn þenna, en at höfu vér nokkut hafzt, Norðmenn. Skip vár öll höfum vér flutt upp eftir móðunni ok á herklæði. Munu vér þangat fara með váru liði ok koma á bak þeim, en tjöldin skulu standa auð eftir, en þér skjótið á fylking sem hvatligast með yðru liði». Nú var svá gört, ok var blásinn herblástr ok merki upp sett, ok skipuðu hvárirtveggju til orrostu. Gengu nú saman fylkingar, ok tekst þar hin snarpasta sókn, ok var brátt mikit mannfall. Þeir Eymundr konungr ok Ragnarr veittu þeim Búrizlafi konungi hart áhlaup ok kómu honum í opna skjöldu. Varð þar hin snarpasta orrosta ok mikit manntjón, ok eftir þat raufst fylking Búrizlafs konungs, ok tók lið hans at flýja. En Eymundr konungr gekk í gegnum lið hans ok felldi svá margan mann, at langt er at skrá nöfn þeirra allra. Ok nú brestr flótti í liðinu, svá at ekki varð viðnám, ok flýja á merkr ok skóga þeir, er undan kómust, ok þágu svá lífit, en í þessi svipan var þat sagt, at Búrizlafr konungr væri fallinn. Tók Jarizleifr konungr nú mikit herfang eftir þenna bardaga. Eigna flestir Eymundi konungi sigrinn ok Norðmönnum. Höfðu þeir hér af mikinn metnað, ok gekk þat eftir málaefnum, því at guð drottinn, Jesus Kristr, var réttdæmr um þetta sem um allt annat. Fóru þeir nú heim í ríki sitt, ok hafði Jarizleifr konungr nú bæði ríki sitt ok herfang þat, er hann fékk í þessi orrostu.

Rað Eymundar

Eftir um sumarit ok um vetrinn var kyrrt ok tíðendalaust, ok stýrði Jarizleifr konungr báðum ríkjunum með ráðum ok umsjá Eymundar konungs. Váru Norðmenn nú í miklum sóma ok virðing ok eru nú hlífskjöldr fyrir konungi at ráðum ok herfangi, en fyrir fórust málagjöldin af konungi, ok ætlar hann sér nú minni liðsþörf, er konungrinn var fallinn, ok þykkir nú friðvænligt um allt sitt ríki. Ok er eindagi kom málagjaldsins, þá gekk Eymundr konungr á fund Jarizleifs konungs ok mælti svá: «Hér höfum vér verit, herra, í yðru ríki um hríð. Kjósið nú, hvart kaup várt skal standa lengr, eðr viltu nú, at skili með oss várt félag ok leitum vér annars höfðingja, því at tregt hefir fét út greiðzt?» Konungr svarar: «Ek ætla nú eigi jafnmikla nauðsyn til bera sem fyrr til yðvars liðsinnis. Verðr oss þat mikil fjárauðn at gefa yðr svá mikinn mála sem þér kveðið á«. «Svá er, herra,» segir Eymundr konungr, «því at nú skal greiða eyri gulls hverjum manni, en hálfa mörk gulls hverjum skipstjórnarmanni.» Konungr mælti: «Þá kýs ek laust kaup várt.» «Þat skal á þínu valdi,» segir Eymundr konungr, «en viti þér víst, at Búrizlafr er dauðr?» «Þat hygg ek satt vera,» segir konungr. Eymundr spurði: «Vegliga mun leiði hans búit, eðr hvar er gröftr hans?» Konungr svarar: «Eigi vitum vér þat glöggt.» Eymundr mælti: «Þat byrjar, herra, yðvarri tign at vita um jafngöfgan bróður yðvarn, hvar leg hans er, en hitt grunar mik, at liðsmenn yðrir muni vilhallt sagt hafa ok eigi væri enn sannindi vituð þessa máls.» Konungr mælti: «Hvat viti þér sannara af at segja, þat at vér megim því heldr trúa?» Eymundr svarar: «Svá er mér sagt, at Búrizlafr konungr lifi í Bjarmalandi í vetr, ok þat höfum vér spurt með sannindum, at hann eflir her á hendr þér með miklu fjölmenni, ok mun þat vera sannara.» Konungr mælti: «Nær mun hann hér koma í várt ríki?» Eymundr svarar: «Svá er mér sagt, at hann muni hér koma á þriggja vikna fresti.» Ok nú vill Jarizleifr konungr eigi missa þeirra liðsinnis. Kaupa þeir nú enn saman um tólf mánuðr. Þá spurði konungr: «Hvat liggr nú fyrir? Hvárt skulu vér liði safna ok berjast við þá?» Eymundr svarar: «Þat er mitt ráð, ef þér vilið halda Garðaríki fyrir Búrizlafi konungi.» Jarizleifr spurði: «Hvárt skal hingat stefna liðinu eðr í móti þeim?» Eymundr svarar: «Hingat skal öllu stefna, því sem má komast til borgarinnar, ok er liðit kemr, þá munu vér enn leggja til nokkur ráð, þau er oss þykkja vænst, at dugi.»

Bardagi þeirra bræðra

Þessu næst lætr Jarizleifr konungr senda herboð um allt sitt ríki, ok kemr nú til hans mikill bóndaherr. Eftir þetta sendir Eymundr konungr menn sína á mörkina ok lætr fella viðu ok færa heim at borginni ok setja upp á borgararmana. Hann lætr snúa liminu hvers trés út af borginni, at eigi mætti skjóta upp í borgina. Mikit díki lét hann ok grafa fyrir utan borgina ok færa brott moldina ok veita vatni í eftir. Síðan lét hann leggja ofan yfir viðu ok búa svá um, at ekki mætti á sjá ok sem heil væri jörðin. En er þessi sýslu var lokit, þá spurðu þeir til Búrizlafs konungs, at hann var kominn í Garðaríki ok stefndi þangat til borgarinnar, sem þeir váru fyrir, konungarnir. Þeir Eymundr konungr höfðu ok búa látit sterkliga um tvau borgarhlið ok ætluðu þar at verja ok svá til brottgöngu, ef þyrfti. Ok um kveldit, þá er hersins var ván um morgininn eftir, bað Eymundr konungr konur ganga út á borgararmana með alla dýrgripi sína ok búast um, sem bezt kynni þær, ok festa digra gullhringa upp á stangir, at þeim mætti sem mest um finnast. «Vænti ek,» segir hann, «at þeir Bjarmar muni gjarnir til gersimanna. Munu þeir ríða hvatt ok óvarliga at borginni, er sólin skínn á gullit ok á guðvefina hina gullofnu.» Nú var svá gört sem hann sagði fyrir. Búrizlafr kemr nú at borginni með her sinn ór mörkinni fram, ok sjá þeir nú fegrð til borgarinnar ok hyggja nú gott til, at engi njósn muni fyrir þeim hafa farit, ríða nú at hart ok hermannliga ok fá eigi til gætt. Fellr fjöldi manns í díkit ok farast þar, en Búrizlafr konungr var síðar í fylkingu, ok verðr hann nú varr við þessar ófarar. Hann mælti svá: «Vera má, at eigi verði hér jafnauðsótt sem vér hugðum til, ok eru þessir ráðagörðamenn miklir, Norðmennirnir.» Hyggr hann nú at, hvar bezt mun at at sækja, ok var nú í brottu öll fegrðin, sú er sýnd var. Sér hann nú, at öll borgarhlið eru aftr lokin nema tvau ein, ok er þar ekki auðveldligt inn at komast, því at skortir eigi stóran viðbúning ok fjölmenni. Því næst var slegit upp herópi, ok eru borgarmenn búnir til bardaga. Við sitt borgarhlið var hvárr konunganna, Jarizleifr ok Eymundr.

Tökst nú harðr bardagi, ok féll margt fólk af hvárumtveggjum. Þar var nú svá mikil atsókn, er fyrir var Jarizleifr konungr, at þar var uppganga veitt í því borgarhliði, er hann varði, en konungr varð særðr á fæti mjök. Varð þar mikit mannspell, áðr en sótt var borgarhliðit. Þá mælti Eymundr konungr: «Nú ferr í óvænt efni, er konungr várr er sárr orðinn, en þeir hafa drepit marga menn fyrir oss ok komast nú upp í borgina. Ger nú, hvárt er þú vilt, Ragnarr,» segir hann, «ver þetta borgarhlið eðr far til með konungi várum ok veit honum lið.» Ragnar svarar: «Hér mun ek við hafast, en þú far til konungs, því at þar mun ráða við þurfa.» Fór Eymundr nú þangat með mikit lið ok sá, at Bjarmar váru nú komnir inn í borgina. Hann veitti þeim þegar mikit slag ok illt. Drápu þeir þegar mikit lið af Búrizlafi konungi. Sækir Eymundr konungr at fast með miklu kappi ok eggjar mjök sína menn, ok eigi hefir verit harðari sókn jafnlöng en þessi. Ok nú flýja Bjarmar ór borginni, allir þeir er upp stóðu, ok nú flýr Búrizlafr konungr með mikilli manntjón. En Eymundr konungr ok hans menn reka flóttann til skógar ok drápu merkismann konungs, ok er nú enn þat sagt, at konungrinn muni fallinn vera, ok er nú miklum sigri at hrósa. Hefir Eymundr konungr nú framit sik mjök í þessi orrostu, ok er nú kyrrt at sinni. Sitja þeir nú í miklum sóma með konungi, ok virðast þeir hverjum manni vel innan lands, en málagjöldin verða enn sein af konungi ok torsótt, svá at þau greiddust ekki eftir skildögum.

Frá Eymundi

Svá bar til enn einhvern tíma, at Eymundr konungr talar til konungs, at hann skuli greiða af hendi mála þeirra, svá sem ríkum konungi sómdi, kveðst ok hyggja, at þeir hafi honum meira fé í hendr unnit en málinn átti at vera, — «ok köllum vér þetta yðvart missýni, ok eigi munnu þér nú þurfa várs gengis eðr liðsinnis.» Konungr mælti: «Vera kann nú þó, at vel hlýði, þó at þér gefið eigi yðvart fullting til, ok hafi þér þó oss mikit lið veitt, en þat er mér sagt, at lið yðvart sé vant at öllum hlutum.» Eymundr svarar: «Hvat er nú undir því, herra, er þér skulið einir um allt dæma? Þykkjast nú ok margir mínir menn mikils misst hafa, sumir fóta eðr handa eðr nokkurra lima eðr fengit skaða á hervápnum sínum, ok verðr mikill kostnaðr várr, ok enn máttu þat bæta ok kjós nú annathvárt til eðr frá.» Konungr mælti: «Eigi kýs ek yðr í brott, en ekki gefum vér yðr jafnmikit fé, þegar vér vitum eigi ván ófriðarins.» Eymundr svarar: «Fé þurfum vér, ok eigi vilja mínir menn vinna til matar eins, ok heldr munu vér fara í annarra konunga ríki ok leita þar eftir várri sæmd. En líkligt er þat, at eigi muni nú gerast ófriðr hér í landi, eðr veiztu nú víst, at konungrinn er drepinn?» «Þat hyggjum vér satt,» segir konungr, «fyrir því at vér höfum merki hans.» Eymundr spyrr: «Veiztu nú þá gröft hans?» «Nei,» segir konungr. Eymundr mælti: «Þat er óvitrligt at vita þat eigi.» Konungr svarar: «Hvat veiztu þat görr en aðrir menn, þeir er sannan vísdóm bera á þetta?» Eymundr svarar: «Minna þótti honum at láta merkit en lífit, ok hygg ek hann undan komizt hafa ok verit í Tyrklandi í vetr ok ætlar enn at herja á hendr yðr, ok hefir hann með sér óflýjanda her, ok eru þat Tyrkir ok Blökumenn ok mörg önnur ill þjóð. Ok þat hefi ek heyrt, at þat sé likligra, at hann gangi af kristninni ok hann ætlar at skipa þessi hinni illu þjóð ríkin, ef hann fær unnit Garðaríki undan yðr, en ef svá verðr sem hann ætlar, þá er þat vænst, at alla yðra frændr reki hann ór landi með svívirðingu.» Konungr spyrr: «Hversu skjótt mun hann hér koma með þat hit illa lið?» Eymundr svarar: «Á hálfs mánaðar fresti.» «Hvat er nú til ráðs,» sagði konungr, «því at nú megum vér eigi missa yðvarrar forsjá?» Ragnarr sagði, at hann vildi, at þeir færi þá í brott, ok bað konung hafa sín ráð. Eymundr mælti: «Ámælis aflar þat, ef vér skiljum svá við konung í þvílíkum háska, því at konungr var þá í friði, er vér kómum til hans. Nú vil ek eigi svá við hann skilja, at hann siti eigi í friði eftir, ok munum vér enn heldr kaupa við hann þessa tólf mánuðr, ok bæti hann mála várn, sem skilit var með oss. Er nú at hyggja at ráðagörðum, hvárt liði skal safna, eðr vili þér, herra, at vér verim einir landit, Norðmenn, en þú sitir kyrr hjá várum viðskiptum ok takir þá til liðs þíns, er vér erum yfirkomnir?» «Þat vil ek,» segir konungr. Eymundr mælti: «Ger eigi svá bráðlitit á þetta, herra. Hinn er til annarr at halda saman herliðinu, ok þat lízt mér sómasamligra, ok eigi skulum vér fyrstir renna, Norðmenn. En veit ek, at margr mun nú þess albúinn verða, þeir sem fyrir spjótsoddum eru hafðir, en hitt veit ek eigi, hversu þeir munu í rauninni gefast, sem nú eggja þessa mest. En hversu skal þat vera, herra, ef vér komumst í færi við konunginn, hvárt skulum vér drepa konunginn eðr eigi, því at aldri verðr endir á þessum ófriði, meðan þit lifið báðir?» Konungr svarar: «Eigi mun ek hvárttveggja gera, at eggja menn til bardaga við Búrizlaf konung, enda gefa sök á, ef hann er drepinn.» Nú fara hvárir heim til hallar sinnar ok létu ekki safna líði, ok engan viðrbúning veittu þeir. Ok þetta þykkir öllum mönnum undarligt, er nú er sízt víð búizt, er mest ógn ferr at hendi. Ok litlu síðar frétta þeir til Búrizlafs konungs, at hann var kominn í Garðaríki með mikinn her ok marga illa þjóð. Svá lét Eymundr konungr sem hann vissi eigi, hvat um var, ok hann hefði ekki spurt. Margir menn mæltu þat, at hann mundi eigi þora at berjast við Búrizlaf.

Eymundr drap Búrizlaf konung

Einn morgin árla kveðr Eymundr með sér Ragnar, frænda sinn, ok tíu menn aðra. Hann lét söðla þeim hesta, ríða nú tólf saman út af borginni, en eigi fleiri, en allt lið annat var eftir. Björn hét íslenzkr maðr, er fór með þeim, ok Garða-Ketill ok Áskell hét maðr ok Þórðar tveir. Þeir Eymundr höfðu með sér lausan hest, ok váru þar á herklæði þeirra ok vist. Nú ríða þeir allir í brott í kaupsmannsgörvi, ok vissu menn eigi, hvat er undir bjó þessi ferð eðr hvat þeir mundu fyrir ætlast í brögðum. Þeir ríða nú í skóg einn ok fara allan þann dag, þar til er kom at nótt. Þá koma þeir ór skóginum fram ok at einni mikilli eik. Þar var hjá völlr fagr ok víða sléttr. Þá mælti Eymundr konungr: «Hér munum vér stað nema. Þat hefi ek spurt, at Búrizlafr konungr mun hér náttstað hafa ok tjaldstað í nátt.» Þeir ganga nú umhverfis trét ok með rjóðrinu ok hugðu at, hvar beztr mundi vera tjaldstaðrinn. Þá mælti Eymundr konungr: «Hér mun Búrizlafr konungr láta setja herbúðir sínar. Mér er sagt, at hann tjaldi jafnan nær skógi, ef því má við koma, ok eiga þar þá undanbragð, ef hann þarf til at taka.» Eymundr konungr tók þá einn streng eðr kaðal ok bað þá ganga í rjóðrit, — «hér at þessu trénu.» Hann mælti, at einhverr maðr skyldi fara upp í limarnar ok bera þar á strenginn, ok svá var gört. Síðan sveigðu þeir trét, allt til þess er limarnar váru komnar allt at jörðu niðr, ok undu svá trét allt at rótinni. Þá mælti Eymundr konungr: «Þetta líkar mér nú vel, ok má oss þetta koma at góðu gagni.» Eftir þat bera þeir strenginn ok festa endana, ok er lokit var þessu starfi, þá var miðr aftann. Nú heyra þeir til liðs konungsins, hvar þat fór. Ganga þeir nú í skóginn til hesta sinna. Þeir sjá nú lið mikit ok einn dýrligan vagn, ok fylgja þar margir menn, ok þar var merki fyrir borit. Þeir snúa at skóginum ok í rjóðrit ok at þangat, er beztr var tjaldstaðrinn, sem Eymundr konungr gat til. Reisa þeir þar landtjaldit ok svá allt herliðit út í frá með skóginum. Gekk því allt til myrkrs. Konungstjaldit var harðla dýrligt ok vel gört. Þar váru fjórar stúkur af ok stöng mikil upp ór ok knappr á ór gulli ok veðrviti með. Þeir sá öll tíðendi ór skóginum til herliðsins ok létu hljótt yfir sér. Ok er myrkt var orðit, þá váru log kveikt í tjöldunum, ok vita þeir, at nú mun til matar búizt í tjöldunum. Þá mælti Eymundr konungr: «Vér höfum litlar vistir, ok hæfir oss þat eigi, ok mun ek ráða til búðarvarðar ok fara til herbúða þeirra.» Eymundr tekr nú stafkarlsbuning, bindr sér geitarskegg ok gengr við tvá stafi. Hann ferr í konungstjaldit ok biðr sér matar ok gengr fyrir hvern mann. Hann fór ok í hin næstu tjöld ok varð gott til fengjar ok þakkaði vel góðan beina. Ferr hann nú í brott frá tjöldunum ok skortir nú eigi vistir. En er menn höfðu drukkit ok etit sem menn vildu, þá var hljótt eftir þat.

Eymundr konungr skiptir nú liðinu sínu í tvá staði, lét vera eftir sex menn í mörkinni at gæta hesta sinna ok láta búna vera, ef skjótt skal til taka. Nú ganga þeir Eymundr í rjóðrit sex saman til herbúðanna ok láta sem ekki sé at vandræðum. Þá mælti Eymundr: «Rögnvaldr ok Björn ok þeir hinir íslenzku menn skulu ganga til trésins, þar sem vér höfum þat niðr sveigt.» Hann selr sína bolöxi í hendr hverjum þeirra. «Þér eruð menn stórhöggir ok neytið nú vel þess í þörf.» Þeir ganga þá þar til, sem limarnar váru niðr sveigðar, ok enn mælti Eymundr konungr: «Hér skal hinn þriði maðr standa á leiðinni til rjóðrsins. Sá skal ekki gera nema hafa strenginn í hendi sér ok láta ganga sem vér heimtum, er vér höfum annan enda. Ok er vér höfum um búizt, sem vér viljum, þá skal sá drepa öxarskafti á snærit, er ek hefi til ætlat, en sá skal vita, er á strengnum heldr, hvárt hann skelfr af þvi, er vér hrærum hann, eðr af högginu. Ok þá er vér höfum gört þessa bending, er fram skal koma ok oss liggr við, ef hamingjan veitir oss, þá skal sá segja, er strenginn hefir, ok skal þá höggva limar trésins, ok mun þat þá hart ok skjótt upp spretta.» Nú gera þeir sem þeim var fyrir sagt. Björn ferr með þeim Eymundi konungi ok Ragnari ok ganga nú at tjaldinu ok gera rúmsnöru á strenginn ok hafa við spjótsköftin ok færa á veðrvitann, er upp var af stönginni á landtjaldi konungsins, ok rann hon upp at knappinum, ok var kyrrt at farit, en menn sváfu fast í öllum tjöldum, er þeir váru farmóðir ok mjök drukknir. En er þetta var gört, þá heimta þeir endana ok stytta svá strenginn ok gera ráð sín. Gengr Eymundr konungr nú nær tjaldi konungsins ok vill vera eigi fjarri, er kippt er tjaldinu. Er nú drepit á snærit, ok kennir þá þess sá, er á hélt, at skalf strengrinn. Segir sá þeim, er höggva skulu. Nú höggva þeir trét, ok sprettr þat hart ok hátt upp ok kippir upp öllu landtjaldi konungsins ok langt á skóg á burt. Login slokknuðu öll í þessu.

Eymundr konungr hafði glöggt miðat á um kveldit, hvar konungrinn hvíldi í tjaldinu. Snýr hann nú þangat ok veitir konunginum bráðan bana ok svá mörgum öðrum. Hann hefir nú með sér höfuð Búrizlafs konungs. Hleypr hann nú í skóginn ok mennn hans ok verða eigi fundir. Þeir verða nú óttafullir, er eftir eru af mönnum Búrizlafs konungs, af þessum tíðendum hinum miklum. En þeir Eymundr konungr ríða nú í brott, þar til er þeir koma nú heim snemma morgins, ok ferr nú á fund Jarizleifs konungs ok segir honum sannliga fall Búrizlafs konungs, — «ok lít nú á, herra, á höfuðit, ef þér megið kenna.» Konungr roðnar, er hann sá höfuðit. Eymundr mælti: «Þessu ollu vér Norðmenn hinu mikla þrekvirki, herra, ok búið nú til graftrar líkama bróður yðvars vel ok sœmiliga.» Jarizleifr konungr svarar: «Bráðráðin tíðendi hafi þér gört ok oss nálæg, en þér skuluð gröftr hans búa, eðr hvert ráð munu þeir taka nú, er honum hafa fylgt?» Eymundr svarar: «Þess get ek, at þeir eigi þing, ok mun hverr þeirra annan gruna um þetta verk, því at þeir urðu ekki við oss varir, ok munu þeir skiljast með sundrþykki, ok mun engi öðrum trúa ok fara saman sveitum, ok þess væntir mik, at fátt af þeirra mönnum veiti umbúning konungi sínum.» Nú fara Norðmenn ór borginni ok ríða hinn sama veg um mörkina ok þar til, er þeir koma til herbúðanna, ok gekk eftir því, sem Eymundr konungr gat til, at lið Búrizlafs konungs var allt í brottu ok skildist með sundrþykki. Ferr Eymundr konungr nú í rjóðrit, ok lá þar lík konungsins ok engir menn hjá. Búa þeir nú um lík hans, ok setja þeir nú höfuðit við bolinn ok fóru heim með. Var hans gröftr þá á margra manna vitorði. Gekk nú allt landsfólk á hönd Jarizleifi konungi með svörðum eiðum, ok er hann nú konungr yfir því ríki, sem þeir höfðu áðr báðir haft.

Eymundr konungr fór frá Jarizleifi ok til bróður hans

Nú líðr sumarit ok vetrinn, ok verðr ekki til tíðenda, ok verðr enn ekki greiddr málinn. Þat var ok fyrir konunginum tját af sumum mönnum, at mikils var at minnast um bróðurdrápit, ok sögðu svá, at þeir þættist nú konungi æðri vera, Norðmennirnir. Ok nú kemr sá dagr, er málinn skyldi greiðast. Þá ganga þeir til konungs herbergja. Hann fagnar þeim vel ok spyrr, hvat þeir vilja svá snemma morgins. Eymundr konungr svarar: «Þat kann vera, herra, at þér þurfið ekki várs liðs lengr, ok greiði þér nú vel af hendi þann mála, er vér eigum at hafa.» Konungr mælti: «Mikit hefir af görzt yðvarri hingatkvámu.» «Satt er þat, herra,» segir Eymundr, «því at fyrir löngu værir þú af ríki rekinn, ef eigi nytir þú vár við, en um fráfall bróður þíns er nú sem þá er þú gaft þat kvitt.» Konungr mælti: «Hvert ráð taki þér nú upp?» Eymundr svarar: «Hvert mundir þú sízt vilja?» «Eigi veit ek þat,» segir konungr. Eymundr svarar: «Ek veit þó görla. Sízt vildir þú, at vér færim til Vartilafs konungs, bróður þíns, en vér munum nú þó þangat fara ok veita honum allt þat, er vér megum, ok sit nú heill, herra.» Ganga þeir nú út skjótt ok til skipa sinna, er þá váru albúin. Jarizleifr konungr mælti: «Skjótt fóru þeir nú í brott ok eigi at várum vilja.» Drottning svarar: «Svá mun fara, ef þit Eymundr konungr eigið ráðum at skipta, at hann mun verða yðr þungr í skauti.» Konungr mælti: «Þat væri gott ráð, ef þeir yrði af ráðnir.» Drottning svarar: «Fyrr mun hitt at hendi koma, at þér munuð fá af þeim nokkura sneypu.»

Síðan fór hon til skipa ok Rögnvaldr jarl Úlfsson við nokkura menn, þar er þeir Eymundr lágu við land, ok var þeim sagt, at drottning vill finna Eymund konung. Hann mælti: «Trúum henni ekki, því at hon er konungi vitrari, en eigi vil ek varna henni viðtals.» «Þá vil ek fylgja þér,» segir Ragnarr. «Nei,» segir Eymundr, «ekki er þetta ófriðarför, enda er ekki ofrefli liðs til komit.» Eymundr hafði tuglamöttul ok sverð í hendi. Þau settust niðr á bakka einum, þar sem leira var undir niðri. Þau settust nær honum, drottning ok Rögnvaldr jarl, ok náliga á klæði hans. Drotting mælti: «Þat er illa, er þit konungar skuluð svá skilja. Vilda ek gjarna hlut í eiga, at betr færi með ykkr en verr.» Þá hafði hvárki þeirra hendr sínar kyrrar. Hann leysti möttulbönd sín, en hon dró af sér glófann ok brá upp yfir höfuð sér. Hann sér nú, at eigi er svikalaust, ok þat var raunar, at hon hafði sett menn til at drepa hann ok hafa þat at marki, er hon brygði upp glófanum, ok þegar hlaupa þeir menn fram. Eymundr sá þá fyrri en þeir kómu at honum. Sprettr hann þá upp skjótt ok fyrr en þeir hugðu, varð möttullinn eftir. Áttu þeir hans þá ekki kosti. Ragnarr sá þetta ok hljóp á land af skipunum ok svá hverr at öðrum ok vildu drepa menn drottningar, en Eymundr kvað eigi skyldu svá vera. Hrundu þeir þeim ofan fyrir leirbakkann ok höfðu á þeim hendr. Ragnarr mælti: «Nú munu vér eigi meta við þik, Eymundr, ráðin. Skulu vér nú flytja þau í burt með oss.» Eymundr svarar: «Eigi byrjar oss þat, ok skulu þau heim fara í friði, því at eigi vil ek svá slíta vináttu við drottningu.»

Ferr hon nú heim ok eigi erendi fegin, en þeir sigla í burt ok létta eigi fyrr en þeir koma í ríki Vartilafs konungs ok sækja á hans fund. En hann tekr við þeim vel ok spurði þá tíðenda, en Eymundr sagði allt, sem gengit hafði, bæði upphaf ok skilnað þeirra Jarizleifs konungs. «Hvat ætlizt þér nú fyrir?» segir konungr. Eymundr svarar: «Því hét ek Jarizleifi konungi, at vér mundim hingat leita til yðvar, því at mik grunar, at hann muni minnka vilja ríki þitt, sem bróðir hans gerði við hann, ok sjái þér nú ráð yðvart, herra, hvárt þér kjósið oss til yðvar eðr frá eðr hvárt þú þykkist nokkut þurfa várs gengis.» «Já,» segir konungr, «fúsir værim vér til yðvars fylgis, eðr til hvers mæli þér?» Eymundr svarar: «Hinn sama kost viljum vér hafa sem vér höfðum með bróður þínum.» Konungr mælti: «Gef mér stund til at ráðast um við mína menn, því at þeir leggja fét fram, þó at ek greiða af hendi.» Þessu játar Eymundr konungr. Vartilafr konungr stefnir þing við menn sína ok segir þeim, hver frétt komin var af Jarizleifi konungi, bróður hans, at hann sitr um ríki hans, ok segir, at Eymundr konungr er þar kominn ok býðr þeim sitt traust ok forstöðu. Þeir fýsa konung mjök at taka við þeim, ok við þetta kaupa þeir saman, ok skilr konungr sér ráðagörðir hans, — «því at ek er minni ráðagörðamaðr en Jarizleifr konungr, bróðir minn, ok varð yðvar þó í milli gengit. Viljum vér oft eiga ræður við yðr, en gjalda yðr allt eftir skildögum.» Nú eru þeir þar í miklum sóma ok góðu yfirlæti af konungi.

Sætt þeirra bræðra, Jarizleifs ok Vartilafs

Sá atburðr varð, at sendimeinn kómu frá Jarizleifi konungi at beiða þorpa ok borga, er lágu við ríki hans, af Vartilaf konungi. Hann berr nú upp þetta fyrir Eymundi konungi, en hann svarar svá: «Þér eigið þessa ráð, herra.» Konungr mælti: «Nú er til þess at taka, er skilit var, at þér leggið ráðin til með oss.» Eymundr svarar: «Svá lízt mér, herra, sem vera muni fangs ván at frekum úlfi. Heimt mun brátt hit meira, ef þetta er til látit, ok fari sendimenn aftr í friði,» segir hann. «Sjá munu þau þykkjast vár ráð, eðr hversu lengi þarftu liði at safna?» «Hálfan mánuð,» segir konungr. Eymundr mælti: «Kveð nú á, herra, hvar þér skuluð finnast til orrostu, ok seg sendimönnum, at þeir megi segja konungi sínum.» Ok var nú svá gört, ok fara sendimenn heim. Býst nú hvárrtveggi herrinn til orrostu ok koma saman í ákveðnum stað at landamæri. Setja þeir nú herbúðir sínar ok eru þar nokkurar nætr. Vartilafr konungr mælti: «Hvat skulum vér hér sitja til einskis? Höfum eigi sigrinn ór hendi oss.» Eymundr mælti: «Lát mik fyrir ráða, því at frest eru ills bezt, ok er eigi enn komin Ingigerðr drottning, er ráð hefir fyrir þeim öll, þó at konungr sé foringi liðs þeirra, ok skal ek nú vörð halda, herra.» Konungr svarar: «Svá sem þer vilið.» Þeir sitja nú þar sjau nætr með herinn. Ok eina nótt var veðr illt ok myrkt mjök. Þá hvarf Eymundr konungr frá liði sínu ok Ragnarr. Þeir fóru í skóg ok á bak herbúðum Jarizleifs konungs ok setjast niðr hjá götu einni. Þá mælti Eymundr konungr: «Þessi gata mun vera riðin af mönnum Jarizleifs konungs, ok ef ek vilda leynast, þá munda ek nú fara, ok verum nú hér fyrst.» Ok er þeir höfðu setit um stund, þá mælti Eymundr konungr: «Óvitrliga sitjum vér.» Því næst heyra þeir, at riðit var, ok svá þat, at kona var í ferðinni. Urðu þeir þess varir, at maðr reið fyrir konunni, en annarr fór síðar. Þa mælti Eymundr konungr: «Þar mun drottning fara, ok skipumst vér nú tveim megin götunnar, ok er þeir koma at oss, þá særi þér hestinn undir henni, en þú, Ragnarr, tak við henni.» Ok er þessir ríða fram hjá, finna þeir eigi fyrr en hestrinn féll niðr dauðr, en drottning öll í brottu. Annarr segir, at hann sá svipinn mannsins, er stökk yfir götuna, ok þorðu eigi at hitta konunginn, því at þeir vissu eigi, hvárt þessu olli menn eðr tröll, leyndust nú heim at fara ok gera eigi vart við sik. Drottning mælti við þá fóstbræðr: «Seint létti þér, Norðmenn, svívirðing við mik.» Eymundr mælti: «Vel skulum vér við yðr gera, drottning, en eigi veit ek, hvárt þú kyssir nú fyrst konunginn at sinni.»

Fara þeir nú til herbúða Vartilafs konungs ok segja honum, at drottning er þar komin. Hann fagnar því ok vakir sjálfr yfir henni. En um morguninn biðr hon Eymund konung koma til sín, ok er þau hittust, þá mælti drottning: «Þat er bezt ráð, at vér sættimst, ok vil ek bjóðast til at gera á milli yðvar. Vil ek því lýsa áðr, at ek mun Jarizleif konung mest meta.» Eymundr svarar: «Konungr á hér vald yfir.» Drottning svarar: «Þín ráð munu þó mest höfð.» Eftir þat hitti Eymundr Vartilaf konung ok spyrr, ef hann vill, at drottning geri þeirra á milli. Konungr svarar: «Eigi kalla ek þat ráðligt, er hon hefir þó því heitit at minnka várn hlut.» Eymundr mælti: «Muntu una því at hafa þat, er þú hefir áðr?» «Já,» segir konungr. Eymundr mælti: «Ekki kalla ek þat görð, ef eigi er aukinn þinn hlutr, því at jafnt áttu at taka arf eftir bróður þinn sem hann.» Konungr svarar: «Þess ertu fúsari, at ek kjósa hennar görð á, ok sé þat þá.» Eymundr konungr segir nú drottningu, at því er játat, at hon skal gera sætt milli konunganna. «Þat mun þá þín ráð,» segir hon, «ok muntu sjá, á hverjum minnst mein eru eðr hver görð vera skal.» Eymundr konungr mælti: «Ekki latta ek, at yðvarr sómi væri görr.» Þá var blásit til móts ok sagt, at Ingigerðr drottning vill tala við konunga ok liðsmenn þeirra, ok er liðit kom saman, þá sjá menn, at Ingigerðr drottning er í flokki þeirra Eymundar konungs ok Norðmanna. Er nú boðit af hendi Vartilafs konungs, at drottning skuli gera. Hon segir Jarizleifi konungi, at hann skal hafa hinn æðsta hlut Garðaríkis, en þat er Hólmgarð, — «en Vartilafr skal hafa Kænugarð. Þat er annat bezt ríki með sköttum ok skyldum. Þat er hálfu meira ríki en hann hefir áðr haft. En Palteskju ok þat ríki, er þar liggr til, skal hafa Eymundr konungr ok vera þar konungr yfir ok hafa allar landskyldir óskerðar, þær er þar liggja til, því at vér viljum hann eigi í brott ór Garðaríki. Ef Eymundr konungr á erfingja eftir sik, þá sé þeir erfingjar eftir hann at því ríki, en ef hann á engan son eftir sik, þá skal hverfa aftir til þeirra bræðra. Eymundr konungr skal ok hafa landvörn fyrir þeim bræðrum ok öllu Garðaríki, en þeir skulu efla hann at liði ok sínum styrk. Jarizleifr konungr skal vera yfir Garðaríki. Rögnvaldr jarl skal hafa Aldeigjuborg, eftir því sem hann hefir áðr haft.»

Var þessi sætt ok ríkjaskipti samþykkt ok staðfest af öllum landslýð. Skyldu þau Eymundr konungr ok Ingigerðr drottning gera um öll vandamál. Fór nú hverr heim til síns ríkis. Vartilafr konungr lifði eigi lengr en þrjá vetr. Tók hann þá sótt ok andaðist ok var hinn vinsælasti konungr. Eftir hann tók ríki Jarizleifr konungr ok stýrði nú einn báðum ríkjunum, en Eymundr konungr réð fyrir sínu ríki ok varð eigi gamall. Hann andaðist erfingjalauss ok varð sóttdauðr, ok þótti þat hinn mesti mannskaði öllu landsfólki, því at eigi hefir verit meiri spekingr útlendr í Garðaríki en Eymundr konungr ok eigi varð herskátt í Garðaríki, meðan hann hafði landvörn fyrir Jarizleifi konungi. En í sótt Eymundar konungs þá gaf hann ríki sit Ragnari, fóstbróður sínum, því at hann unni honum bezt at njóta. Var þat í leyfi Jarizleifs konungs ok Ingigerðar drottningar. Rögnvaldr Úlfsson var jarl yfir Aldeigjuborg. Þau váru systrabörn ok Ingigerðr drottning. Hann var höfðingi mikill ok var skattgildr undir Jarizleif konung ok varð gamall. Ok þá er hinn heilagi Ólafr Haraldsson var í Garðaríki, þá var hann með Rögnvaldi Úlfssyni, ok var þeirra vinátta hin mesta, því at allir göfgir menn virðu Ólaf konung mikils, meðan hann var þar, en þó engir meir en þau Rögnvaldr jarl ok Ingigerðr drottning, því at hvárt þeirra unni öðru með leyndri ást. (Bl. 199–218)

Источник: Ó. H. Flat. (Flat. II. 199–218)

Рукопись «Пряди об Эймунде»: GkS 1005, fol. (Flateyjarbók) — 1387–1394 гг.

Текст публикуется по изданию: Flateyjarbók / Sigurður Nordal, Vilhjálmur Bjarnar, Finnbogi Guðmundsson. Akranes, 1944. B. II.

Источник: Исландские королевские саги о Восточной Европе (до середины XI в.) Т. Н. Джаксон. — М., 1994.

Текст прислала Т. Н. Джаксон