Þorsteins saga hvíta

1. Þorsteinn kom út ok keypti Hofsland.

Maðr hét Ǫlvir inn hvíti. Hann var Ásvaldsson Gǫngu-Hrólfssonar1, Øxna-Þórissonar. Hann var lendr maðr í Nóregi ok bjó í Naumudal. Hann stǫkk fyrir ófriði Hákonar jarls á Yrjar ok dó þar. Hann átti einn son barna, er Þorsteinn hét ok var kallaðr Þorsteinn hvíti. Hann fór þegar eptir andlát fǫður síns út til Íslands með alla fjárhluti sína ok kom skipi sínu í Vápnafjǫrð, en þá var lokit landnámum á ǫllu Íslandi.

Sá maðr bjó at Hofi í Vápnafirði, er hét Steinbjǫrn ok var kallaðr kǫrtr, ok hafði honum þetta land gefit Eyvindr fǫðurbróðir hans, allt á milli Vápnafjarðarár ok Vestrdalsár. Steinbjǫrn var eyðslumaðr mikill í búinu.

En sem Þorsteinn vissi þat, at lǫnd váru ǫll numin áðr, fór hann á fund Steinbjarnar, ok kaupir hann at honum land ok reisir bœ á Tóptavelli ok bjó þar nǫkkura vetr, ok varð honum gott til fjár ok metnaðar. Hann hafði skamma stund í búi verit, áðr hann fór ok leitaði sér ráðs ok bað konu þeirar, en Ingibjǫrg hét ok var dóttir Hróðgeirs ins hvíta Hrafnssonar. Hennar fekk hann. Við þessari konu átti hann fimm bǫrn. Sonr hans hét Ǫnundr, annarr Þórðr, þriði Þorgils. Dœtr hans hétu Þorbjǫrg ok Þóra. Þorgils var inn mannvænligsti maðr.

Þorsteinn grœddi fé í ákafa. Steinbirni kǫrt varð féfátt ok fór á fund Þorsteins ok beiddist fjárláns af honum. Þorsteinn er ok góðr af fjárláninu, ok þangat til tekr hann lán af Þorsteini, at harðla mjǫk eyðist fé Steinbirni,2 ok þykkir Þorsteini versna skuldanautrinn ok þykkir óvíss skuldastaðrinn at Steinbirni. Ok nú heimtir hann féit, ok lýkst með því þeira fjárreiður, at Steinbjǫrn geldr Þorsteini Hofland, ok fór Þorsteinn byggðum til Hofs ok kaupir sér goðorð ok gerist inn mesti sveitarhǫfðingi. Hann var allra manna vinsælastr.

Ok er Þorsteinn hafði búit marga vetr á Hofi, þá gerðust þau tíðendi at herbergjum hans, at Ingibjǫrg tók sótt ok andaðist. Þorsteini þótti þetta skaði mikill, en helt þó búi sínu sem áðr.

2. Þorgils kvæntist ok tók við búi.

Maðr hét Þórir. Hann var sonr Atla, sem bjó í Atlavík fyrir austan vatn. Þar eru nú sauðhús. Þórir3 var kvángaðr. Kona hans hét Áslaug ok var dóttir Brynjólfs ins gamla. Þau Þórir áttu tvau bǫrn. Hét sonr þeira Einarr, en Ásvǫr4 dóttir. Einarr var vaskligr ok ekki stórr maðr, hávaðamaðr mikill ok í meðallagi vinsæll. Ásvǫr 5 var kvenna vænst ok vinsælust.

Þat gerðist til tíðenda á hag Þorsteins hvíta, at hann tók augnaverk svá mikinn, at þar fyrir missti hann sjónina. Þykkist vanfœrr til umsýslu, ræðr nú um við Þorgils, biðr hann taka við liðinu. Þorgils sagði þat skylt, at hann veitti slíkt fulltingi, er hann má. Faðir hans ræðr við hann, at hann fái sér kvánfang ok biði Ásvarar 6 Þórisdóttur, ok þat varð, ok fór hon með honum til búsins, ok tókust með þeim ástir góðar, ok áttu tvau bǫrn. Sonr þeira hét Helgi, en dóttir Guðrún. Þorgils var þá vel tuttugu vetra.

3. Félag Þorsteins fagra ok Einars Þórissonar.

Hrani7 hét maðr ok var kallaðr gullhǫttr. Hann var fóstri Þorgils, en frændi konu hans.8 Hann var hávaðamaðr mikill ok var heimamaðr at Hofi ok var kallaðr grályndr.

Þorkell hét maðr ok var kallaðr flettir.9 Hann var heimamaðr at Hofi ok frændi þeira Hofverja, mikill ok sterkr.

Þorbjǫrn hét maðr. Hann bjó í Sveinungsvík. Þat er á millum Melrakkasléttu ok Þistilsfjarðar. Þorbjǫrn var drengr góðr ok rammr at afli, vinr góðr Þorsteins hvíta.

Maðr er nefndr Þorfinnr. Hann bjó á Skeggjastǫðum í Hnefilsdal. Hann átti ok enn annat bú. Þorgerðr hét kona hans. Þau áttu þrjá sonu, ok hét Þorsteinn sonr þeira ok var kallaðr fagri, annarr Einarr, þriði Þorkell. Allir váru þeir mannvænligir. Þorsteinn var fyrir þeim brœðrum. Hann var fullkominn at aldri, er hér er komit sǫgunni.

Kraki hét maðr ok bjó á bœ þeim, er heitir á Krakalœk. Kraki var vel auðigr maðr, kvángaðr maðr, ok hét kona hans Guðrún. Þau áttu dóttur eina barna, er Helga hét ok var allra kvenna friðust, ok þótti sá kostr beztr í Fljótsdalsheraði.

Þess er getit, at Þorsteinn fagri beiddist fjárlánstillaga af fǫður sínum ok kvaðst vilja af landi burt. Þorfinnr kvað svá vera skyldu. Leggr hann til slíkt, sem hann beiddist. Hefir hann verit í fǫrum nǫkkur sumur. Verðr honum gott til fjár ok metnaðar, ok hvert sinn, er hann var útan, lagði hann eptir nǫkkut af fjárhlut þeim, er hann þóttist þurfa ok faðir hans. Ok eitt vár, er Þorsteinn var út hér um vetrinn, kemr Einarr Þórisson at máli við fǫður sinn ok beiddist af honum tillag ok segist vilja fara til félags við Þorstein. Þorsteinn kvaðst eigi mundu synja Einari félags ok gefr honum skip hálft, telr þó, at honum segi í meðallagi hugr um félag þeira fyrir sakir óvinveitts skaplyndis Einars.

Þeir fóru útan ok lǫgðu félag saman. Þorsteinn heldr ǫllu til virðingar Einari ok virði hann í ǫllu mest, ok þó lagðist svá á, at Þorsteinn var meira virðr en Einarr af ǫðrum mǫnnum fyrir þess sakir, at hann reyndist góðr drengr ok vinveittr í skaplyndi. Fór vel um stund félag þeira.

4. Einarr sagði Þorsteins dauðan.

Þat er sagt, einn vetr, at þeir váru útan hér10 fóstbrœðr, at Þorfinnr kemr at máli við Þorstein, hvern hann ætlaði sinn ráðahag at sumri. Þorsteinn kvaðst útan ætla. Þorfinnr kvaðst biðja vilja hann, at hann tæki við búi með honum. Þorsteinn svaraði ok sagðist engan hug hafa á því, en kvað hann slíkt hafa af hans gózi, sem hann vildi. Þorsteinn hafði mikit fé í fǫrum.

Þorfinnr lézt hugsat hafa ráð fyrir honum ok lézt vilja biðja honum til handa Helgu Krakadóttur. Þorsteinn kvað sér þat ofráð, er hon stóð ein til alls arfs eptir Kraka. Þorfinnr kvað vera jafnræði, bæði fyrir ættar sakir ok mannanar. Fara þeir nú ok vekja þetta mál við Kraka. Hann kallar sér þetta vel at skapi. Var þetta mál upp borit fyrir Helgu, ok fundust eigi afsvǫr í hennar máli. Váru þeir váttar at heitorði Þorsteins. Þorsteinn vildi fara útan fyrst, en ráð skyldi takast, er hann kæmi aptr.

Fara þeir Þorsteinn ok Einarr, ok tekr Þorsteinn skyrbjúg í hafi, at því er þeir kalla, ok varð hann eigi liðfœrr. Menn hlógu at honum, ok var Einarr upphafsmaðr at því. Ok er þeir kómu til Nóregs, leigðu þeir þar skemmu eina, en gáfu engan gaum at Þorsteini. Hann lá þar allan vetr. Einarr spottar hann mjǫk ok lét kveða um hann.

Ok um várit hittir Einarr Þorstein ok biðr hann fjárskiptis, lézt vilja hafa einn skipit, kvað sér þykkja Þorsteinn ólíkligr til útanferðar. Þorsteinn kvað eigi fjarri því farit hafa, sem hann gat um skaplyndi Einars. Þeir skipta um várit fjárhlut svá, at Einarr kaus, en Þorsteinn skipti ór rúmi sínu.

Einarr hlaut skipit ok helt til Íslands um sumarit. Ok er hann kom at, var hann spurðr tíðenda. En hann11 kvaðst eigi tíðendi kunna at segja greiðliga, kvað Þorsteinn eigi dauðan hafa verit sérliga, en þó hefði hann eigi ólíkligr verit, at hann myndi eigi aptr koma. Einarr reið til fǫður síns ok svivirði mjǫk Þorstein í allri frásǫgn.

Um haustit kom skip af hafi í Reyðarfjǫrð. Einarr reið til skips ok keypti af Austmanni, at hann segði andlát Þorsteins, ok svá gerði hann ok allir skipmenn. Einarr kom heim ok sagði andlát Þorsteins ok kvað hann hefði fengit herfiligan dauða þann vetr.

5. Einarr fekk Helgu Krakadóttur.

Einarr bað fǫður sinn, at hann skyldi biðja Helgu Krakadóttur. Þórir kvað svá vera skyldu. Nú fara þeir heiman ok koma til Kraka ok vekja bónorðit við hann fyrir hǫnd Einars. Kraki kvaðst áðr vilja prófa til viss andlát Þorsteins, en lézt þá mundu gefa Einari konuna, ef þat væri áðr til víss vitat. Þórir kvað þat eigi sannligt, at Einarr væri vánbiðill konu þeirar, er skjótt var heitin Þorsteini. Eigi lét Kraki gangast svǫr þessa máls.

Fara þeir feðgar heim við svá búit, ok litlu síðar ríðr Einarr norðr til Hofs ok segir Þorgilsi bónorðit ok kveðr sér hafa verit neitat.

Hrani var hjá ok svaraði svá: „Illa kom þér, Einarr, í hald góðir frændr, ef þú skalt eigi fá konu í þessa,“ — kvað honum ok lítil stoða at vera í vináttu við Þorgils, ef hann skyldi einskis meta þessa sneypu, er Einari var ger.

Þorgils svarar: „Mér virðist Kraki vitrliga með fara, ok munda ek svá gera, ef ek ætta hans hlut.“

Satt eitt sagði Einarr frá orðum Kraka, en þó eggjaði Hrani Þorgils at fara með honum. Þorgils kvað eigi létt hugr um segja, þó at þessu ráði yrði komit í hendr honum. Síðan fóru þeir ok hittu Kraka, ok hafði hann in sǫmu svǫr fyrir sér sem fyrr.

Þorgils mælti þá: „Vera má, at þú ráðir dóttur þinni, en eigi muntu svá undan setja, at þú fáir eigi sakargiptir um annat.“

Kraki mælti: „Eigi mun ek til þess hætta.“

Hann fastnaði þá dóttur sína Einari ok hafði sjálfr brúðkaup inni. Kraki skyldi vera ór ǫllum vanda um kaupbrigði við Þorstein.

6. Þorsteinn fagri vá Einar Þórisson.

Þat er nú frá Þorsteini at segja, at honum batnaði, ok bjó hann skip sitt til Íslands ok kom at næsta sumar eptir brúðkaupit í Reyðarfjǫrð ok hafði selt Austmǫnnum skipit. Hann ætlaði til ráðahagsins við Helgu ok láta af fǫrum.

Ok er hann kom til Íslands, frétti hann alla þessa ráðabreytni. Fór hann þá til fundar við fǫður sinn ok let þó haldast skipsǫluna eigi at síðr. Þorsteinn lét lítt á sér finna um þetta mál. Hann keypti sér skip um vetrinn, er uppi stóð í Bolungarhǫfn, ok bjó at ǫllu. Brœðr hans ætluðu með honum útan ok urðu eigi búnir svá skjótt sem hann, því at þeir fóru at fjárheimtingum sínum um heraðit. Austmenn vesuðust illa, er þeir þurftu at bíða, brœðra Þorsteins, ef byrr kæmi á.

Þorsteinn mælti þá: „Ek mun ríða frá skipi váru ok hitta þá ok biðja þá, at þeir flýti sér, en þér skuluð bíða mín it skemmsta sjau nætr.“

Þorsteinn reið útan eptir Øxarfirði ok í Bolungarhǫfn ok upp á Mǫðrudalsheiði ok ofan til Vápnafjarðar ok svá austr yfir Smjǫrvatnsheiði ok austr yfir Jǫkulsá at brú ok svá yfir Fljótsdalsheiði ok austr yfir Lagarfljót ok upp með fljótinu unz hann kom í Atlavik snemma morgins. Þórir var farinn í skóg ok húskarlar hans með honum ofan á Bolungarvǫllu. Einarr var heima ok var eigi upp risinn, er Þorsteinn kom at durunum. Kona var úti, er Ósk hét. Hon spurði, hverr inn komni maðr væri.

Þorsteinn svarar: „Sigurðr heiti ek, ok á ek at gjalda Einari skuld, ok vil ek nú afhenda honum, ok gakk þú inn ok vek Einar ok bið hann út ganga.“

Þorsteinn hafði spjót í hendi ok ullhǫtt á hǫfði. Konan vakti Einar. Hann spurði, hverr kominn væri. Hon sagði, at hann nefndist Sigurðr. Einarr stóð þá upp ok kippti skóm á fœtr sér ok tók skikkju yfir sik ok gekk út síðan. Ok er hann kom at, kenndi hann Einarr, at þar var kominn Þorsteinn, ok varð Einarr nǫkkut fár við.

Þorsteinn mælti: „Því em ek hér kominn, at ek vil vita, hverju þú villt bœta mér, er þú gabbaðir skyrbjúg minn í hafi ok hlótt at mér með hásetum þínum, ok mun ek vera alllítilþægr at.“

Einarr mælti: „Heimtu fyrst at ǫllum, er hlógu at þér, ok mun ek bœta þér, ef allir bœta aðrir.“

Þorsteinn segir: „Ek em ekki svá féþurfi, at ek nenna alla at sœkja12, en ek vil þú bœtir fyrir þik.“

Einarr kveðst eigi bœta mundu, ok sneri hann undan ok til svefnskemmunnar. Þorsteinn bað hann bíða ok hrapa eigi svá skjótt til rekkjunnar Helgu. Einarr gaf engan gaum at því, er hann mælti. Síðan lagði Þorsteinn á Einari með spjótinu ok í gegnum hann. Einarr fell dauðr inn í skemmuna. Þorsteinn bað griðkonuna at greiða ferð Einars.

Þorsteinn ríðr þá ina sǫmu leið aptr ok hann reið fram. Hann reið vestr yfir háls til sels Þorbjarnar, er stóð á milli Melrakkasléttu ok Ormsár. Hann spurði Þorbjǫrn, ef brœðr hans hefði þar komit, en Þorbjǫrn kvað þat eigi vera. Þorsteinn sagði honum tíðendin ok bað hann segja brœðrum sínum, at þeir flýtti sér til skips. Reið Þorsteinn þá til skips.

Griðkona gerði honum Þóri orð ok lét segja honum víg Einars, sonar síns, ok brá Þórir skjótt við ok fór norðr til Vápnafjarðar með tvá húskarla sína ok fór á skipi yfir fljót ok til Hofs. Sagði hann þeim Hofsmǫnnum víg Einars. Þorgils kvað sér eigi vel hafa hugr um sagt, þegar er Einarr fekk Helgu. Þeir báðu hann eptir ríða. Hann lét þá taka hesta sína. Hrani frýði honum áðr hugar, ef 13 hann seinkaði ferðinni. Þórir hvarf aptr ok gerði þat at ráði Þorgils, en húskarlar hans fóru með Þorgilsi, ok váru þeir sjau saman ok fóru síðan leið sína.

7. Veginn Þorgils ok brœðr Þorsteins fagra.

Brœðr Þorsteins ríða til sels Þorbjarnar annan daginn eptir, er Þorsteinn hafði þaðan riðit. Þar hǫfðu þeir dagverð, en lǫgðust síðan niðr til svefns. Þorbjǫrn latti þá þess mjǫk, því at hann sagði þeim vig Einars ok orðsending Þorsteins, en Þorbjǫrn var vinr hvárratveggja.

Litlu síðar kom Þorgils ok þeir sjau saman. Þorbjǫrn sagði þeim brœðrum, at þeir Þorgils váru þar komnir, ok vakti hann þá. Hvergi máttu þeir undan komast.

Þorbjǫrn réð þeim þat, at þeir grœfi þar djúpa grǫf í selinu fyrir durunum, — „en ek mun standa í durunum.“ Ok svá gerðu þeir.

Þeir Þorgils koma þá at selinu. Þóttust þeir vita, at þeir brœðr myndi þar inni, er hrossin váru þar mœdd ok nýkomin undan klyfjum.

„Veit ek,“ segir Þorgils, „at þeir eru hér.“

Þorbjǫrn svarar: „Þú ert maðr glǫggvastr, en þó eru þeir brœðr eigi hér, sem þú segir, en ek lét fara eptir viðum hross mín, ok hǫfum nýtekit af þeim klyfjar. Eru þau nýkomin frá vetrhúsum, en áðr gengu þau af rekastrǫndum til skálagerðar í Sveinungsvík, ok á ek hrossin.“

Þorgils kvaðst eigi þessu trúa mundu, — „ok far þú ór durunum, ok viljum vér rannsaka selit.“

Þorbjǫrn kvaðst þat eigi gera mundu, — „síðan þér trúið eigi minni tilsǫgu.“

Hrani mælti: „Drepum hann, ef hann vill eigi fara or durunum.“

Þorgils svarar: „Þá þykkir fǫður mínum illa.“

Þá bauð Þorkell flettir at fara á bak húsinu ok hlaupa af vegginum ofan milli Þorbjarnar ok duranna ok bera hann svá frá durunum ofan fyrir brekkuna. Þorgils bað hann svá gera. Síðan breytti Þorkell svá, at Þorbjǫrn varð með þessari atferð borinn frá selsdurunum. Síðan bundu þeir hann.

Eptir þat gengu þeir at durunum, ok mátust14 þeir um, hverr þeira skyldi fyrstr inn ganga.

En er Þorgils fann þetta, mælti hann: „Eigi verðr oss nú hugmannliga er vér þorum eigi inn at ganga.“

Þorgils hleypr þá inn. Þorbjǫrn aftalði hann ok sagðist letja hann inn at ganga, en hann gaf engan gaum at orðum hans. Hann hafði skjǫldinn yfir hǫfði sér. Hann snarar þá inn ok hljóp í grǫfina, ok drápu þeir brœðr hann þar í grǫfinni. Síðan rufu fǫrunautar Þorgils selit ok sóttu þá brœðr um stundar sakir. Hrani gullhǫttr lá á selvegginum ok koglaði þann veg inn. Þá var hann lagðr spjóti í hǫndina. Þeir brœðr vǫrðust bæði vel ok drengiliga, ok fellu báðir þar at síðustu með góðan orðstír. Þar fellu ok báðir húskarlar Þóris ok inn þriðji maðr, Þorgils Þorsteinsson, er þá var þrítugr at aldri.

Þorbjǫrn var leystr síðan eptir fundinn. Hann fœrði alla vǫru þeira í Bolungarhǫfn til skips ok sagði Þorsteini tíðendin. Þorsteinn kvað Þorbjǫrn þetta vel gert hafa, ok skiljast með mikilli vináttu.

8. Þorsteinn fagri sættist við Þorstein hvíta.

Þorsteinn fór útan um sumarit ok var á burt15 fimm vetr. Hann kom sér vel við hǫfðingja ok þótti inn rǫskvasti maðr.

Hrani gullhǫttr kom heim til Hofs ok sagði Þorsteini hvíta, at synir Þorfinns tveir væri fallnir16 ok húskarlar Þóris tveir.

Þorsteinn spurði hann: “Hvar er Þorgils, sonr minn?”

Hrani svarar: “Hann er ok fallinn líka.17”

Þorsteinn mælti: “Fjándliga 18 segir þú frá tíðendum. Illt hefir jafnan af þér hlotizt ok þínum ráðum19.”

Þetta þótti mǫnnum mikil tíðendi, þá er spurðust. Um sumarit eptir váru mál til búin á hendr Þorsteini Þorfinnssyni, ok varð hann sekr um víg Einars. Brodd-Helgi var þá þrévetr, er faðir hans var drepinn, ok var þá þegar efniligr maðr at jǫfnum aldri.

Þorsteinn Þorfinnsson fór til Íslands at fimm vetrum liðnum ok kom skipi sínu í Miðfjǫrð. Hann reið þegar norðr til Hofs við fimmta mann. Brodd-Helgi var þá átta vetra gamall ok lék sér á hlaði úti ok bauð þeim ǫllum þar at vera. Þorsteinn spurði, hví hann laðaði gesti. Hann kvaðst þar allt eiga með afa sínum. Þeir Þorsteinn Þorfinnsson gengu inn eptir þat.

Þorsteinn hvíti kenndi farmannadaun ok spurði, hverir komnir væri. Þorsteinn Þorfinnsson segir it sanna.

Þorsteinn hvíti mælti: „Hvárt þótti þér of lítil mín skapraun, ef þú sóttir mik eigi heim, blindan karl ok gamlan?“

Þorsteinn Þorfinnsson svarar: „Eigi gekk mér þat til, heldr hitt, at ek vil bjóða þér sjálfdœmi fyrir Þorgils, son þinn, ok hefi ek œrit20 góz til þess at bœta hann, svá at engi hafi annarr maðr dýrri verit.“

Þorsteinn hvíti kvaðst eigi vilja bera Þorgils, son sinn, í sjóði. Þorsteinn Þorfinnsson ok21 var kallaðr inn fagri. Hann sprettr þá upp ok leggr hǫfuð sitt í kné Þorsteini hvíta, nafna sínum.

Þorsteinn hvíti svarar þá: „Eigi vil ek láta hǫfuð sitt af hálsi slá. Munu þar eyru sœmst, er óxu. En þá geri ek sætt okkar á millum, at þú skalt fara hingat til Hofs til umsýslu með allt þitt, ok vera hér, meðan ek vil, en þú sel skip þitt.”

Þessari sætt játar Þorsteinn fagri, ok er þeir kumpánar kómu út, lék sveinninn Helgi Þorgilsson sér at gullreknu spjóti, er Þorsteinn fagri hafði sett hjá durunum, er hann gekk inn.

Þorsteinn fagri mælti við Helga: „Villtu þiggja af mér spjótit?“

Helgi réðst þá um við Þorstein hvíta, fóstra sinn, hvárt hann skyldi þiggja spjótit at Þorsteini fagra. Þorsteinn hvíti svarar ok bað hann þiggja víst ok launa sem bezt.

Þorsteinn fagri var eina nátt á Hofi í þat sinni. Þorsteinn fagri fór til skips síns ok seldi þat. Síðan fœrði hann sik til Hofs í Vápnafjǫrð með allt sitt. Hann fœrði mjǫk fram kvikfé Þorsteins hvíta, nafna síns.

En er hann hafði þar verit nǫkkura stund, þá vildi Þorsteinn hvíti, at Þorsteinn, nafni hans, bæði Helgu Krakadóttur, ok svá gerði hann. Þorsteinn hvíti var í ferð með honum, ok gengu þau mál vel fram, ok þótti Kraka þetta gert eptir sínu skaplyndi. Fór Helga þá til Hofs með Þorsteini fagra, því at Þorsteinn hvíti vildi brúðkaup inni hafa, því at hann þóttist hrumr til at fara at sœkja brúñkaupit annars staðar, ok af því var svá gert. Boðit fór vel fram. Váru samferðir þeira góðar.

Átta vetr var Þorsteinn fagri at Hofi með nafna sínum ok var honum í sonar stað í allri umsýslu.

Ok þá er svá var komit tímum, mælti Þorsteinn hvíti til nafna síns: „Vel hefir þú gefizt mér, ok ertu rǫskr maðr ok drengr góðr um alla hluti ok vel at þér búinn. Nú vil ek, at þú bregðir þessu ráði ok svá fǫður þíns ok Kraka, mágs þíns, ok ráðizt allir til útanferðar með allt þat, er þér eigið, því at ek ætla Helga, frænda mínum ok fóstra, gerast mjǫk þungt til þín, en hann er nú átján vetra gamall, en þat er líkast, at ek verða maðr ekki langlífr heðan af, en ek vilda, at vit skilðim vel, en Helgi, frændi minn, mun verða ofsamaðr mikill ok engi jafnaðarmaðr. Nú haf þú mitt ráð um þetta ok ver hér eigi lengr en ek legg ráð til.“

Þorsteinn fagri kvað svá vera skyldu. Þorsteinn fagri keypti tvau skip ok fór útan með allt sitt skuldalið. Þorfinnr, faðir hans, fór ok útan ok Kraki, mágr hans. Þeir kómu norðarliga við Nóreg ok fóru um sumarit eptir norðr á Hálogaland ok ílendust þar með ǫllu liði sínu. Bjó Þorsteinn fagri þar, meðan hann lifði, ok þótti inn vaskasti maðr.

9. Frá Brodd-Helga.

Helgi óx upp með Þorsteini hvíta, fóstra sínum. Hann gerðist mikill maðr ok sterkr, bráðgerr, vænn ok stórmannligr ok ekki málugr í barnæsku, ódæll ok óvæginn þegar á unga aldri. Hann var hugkvæmr ok margbreytinn.

Þat var einn dag at Hofi, naut váru at stǫðli. Þar var griðungr kominn til nautanna, mikill ok stórr. Annarr griðungr var heima fyrir, mikill ok ógurligr, er þeir frændr áttu. Helgi var þá úti staddr ok sá, at griðungarnir gengust at ok stǫnguðust, ok varð heimagriðungrinn vanhluta fyrir búigriðunginum.

En er Helgi sér22 þat, gengr hann inn ok sœkir sér23 mannbrodda stóra ok bindr þá framan í ennit á heimagriðunginum. Síðan taka þeir til ok stangast sem áðr, allt þar til er heimagriðungrinn stangar hinn til dauðs. Hǫfðu mannbroddarnir gengit á hol.

Þótti flestum mǫnnum þetta vera bellibragð, er Helgi hafði gert. Fekk hann af þessu viðrnefni ok var kallaðr Brodd-Helgi, en þat þótti þá mǫnnum miklu heillavænligra at hafa tvau nǫfn. Var þat þá átrúnaðr manna, at þeir menn myndi lengr lifa, sem tvau nǫfn hefði. Skjótt var þat auðsét á Helga, at hann myndi verða hǫfðingi mikill ok engi jafnaðarmaðr.

Einn vetr lifði Þorsteinn hvíti, síðan þeir Þorsteinn fagri skilðu, ok þótti hann verit hafa it mesta mikilmenni.

Geitir í Krossavik átti Hallkǫtlu, dóttur Þiðranda ins gamla Ketilssonar þryms, sonar Geitis ok Hallkǫtlu. Með þeim Geiti ok Brodd-Helga var vinátta mikil í fyrstu, en minnkað, svá sem á leið, ok varð ór fullr fjándskapr, sem segir í Vapnfirðinga sǫgu.

Ok lýkr hér sǫgu Þorsteins ins hvíta.