Þat vas fyr löngu
á Þorra vegi
langt ok langt heðan…
Jabbi hét konungr, er kallaðr var höttr. Hann réð fyrir Tötvinjum, grimmr ok gráðugr. Engi var hann fríðr maðr at yfirlitum, átti fjölð þræla ok ambátta. Óvættr nökkur átti bú í einni gróf í Melhafi harðla skammt frá konungshöllunni. Gryfjuvættrin hét Sárlaki. Jabbi konungr var mikill blótmaðr ok blótaði ávallt Sárlaka vætti bæði mönnum ok fé.
Nass er ok konungr nefndr. Hann réð fyrir Gungnaríki. Hann var ágætr ok einhvers konar marmennill. Djúpraddaðr var hann ok frœkn ok mjök skapstyggr.
Dróttning sú réð fyrir Nabbúi, er Amidala hét, allra kvenna spökust ok fríðust sýnum. Vinsæl var hon af alþýðu ok þótti öllum langt bera af flestum meyjum henni samtíða, bæði um speki ok snjallræðum ok allsháttar atgørvi, er þá váru göfgum konum tíð. Skjaldmær var hon ok, þá sem nauðr um stœði. Hon var inn mesti skörungr.
Í þann tíma var ósamþykki á milli Nabbúa, er mennskir menn váru, ok Gungna. Fyrrum áttusk þeir við orrostur miklar, en þat var fyrir löngu liðit, ok sátu nú um kyrrt hvárirtveggja.
Palpatínus hefir hersir heitit. Hann var lögsögumaðr Koruskantþingis; þat er alþingi vetrarbrautarinnar. Hann var ríkr maðr ok slœgr ok flærðsamr ok inn sterkasti at því afli, er myrkhlið heitir; ok þat er sumra manna sögn, at hann kynni mart fyrir sér. Berserkr sá var með hirð hans, er Máli darðr hét.
Sveinn hét Áni, er kallaðr var loptgengill; hann var Smjárson þrælkonu ór Tötvinjum. Þegar á unga aldri var hann mikill ok sterkr at afli, karskr ok hraustr, vaskr ok vígdjarfr, ok it vænsta mannsefni ok nakkvat kappsamr. Þess er eigi getit, hverr faðir hans væri. Þess er ok eigi getit, at hann væri hófsmaðr, enda var hann stórlátr ok illr viðskiptis ef honum eigi líkaði nakkvat ok gørðisk síðarr furðu ójafnaðarmaðr, þótt hann væri um fram aðra menn at íþróttum.
Nú er at segja frá því, at Palpatínus lögsögumaðr unði lítt við ráð sitt ok hafði kaupi slegit við víkinga nakkvara svá, at þeir skyldi ganga í móti Nabbúana ok drepa menn ok fé ok ræna þar sem þeir vildi, en hann yrði konungr fyrir Nabbúaríki þar eptir. Ok svá gørðu þeir, eyddu ríkit með eldi ok vápnum. En Amadala dróttning fekk njósn af víkingunum ok komsk í brott. Hon hafði með sér riddara tvá. Þess konar riddara hétu Jeddariddarar. Hét annarr Óbbi vanr, en annarr Kví-Gunnarr. Báðir váru þeir sterkir menn ok drengiligir. Ok var þó Kví-Gunnarr framarr um fjölkynngi.
Byrjaði þeim vel, ok halda þeir nú þangat, sem traust var ván. En þá varð mikit illviðri, ok brutu þeir undir hávum hömrum, óðu upp á land, ok tjölduðu þar. At komanda morni sá þeir hvar maðr gekk með fjöru, kalla til hans ok spyrja hvat manna hann sé, eða hvar þeir væri.
“Áni heiti ek,” segir hann, “en hér eru Tötvinjar.”
Þá tók við þeim öllum skipverjum um vetrinn hann Áni, þræll Jabba konungs. Þeir Kví-Gunnarr varð varr við, at þessi sveinn var sterkr at afli; ok þótti þeim, at hann myndi riddaraefni. En um várit búa þeir ferð sína sem bráðast, ok biðja Ána fara í brott með sér. Svá gørir hann. Hann biðr móður sína vel lifa, ok skiljask síðan. Kómu þeir til vina sinna, drógu saman óvígjan her, ok Gungnamenn veittu þeim lið. Þá varð mikil orrosta. Þá fell Kví-Gunnarr, riddari; en Óbbi drap bana hans, en sá var Máli berserkr. Fellr nú víkingunum þyngra bardaginn. Ok lauk svá, at þeir Amidala ok Nass konungr gekk fram ór skjaldborginni ok ráku víkingana ór landi. Palpatínusi lögsögumanni líkar þessi stórilla, en hann ferr myrkt um þat; heldr lætr sem honum fallist vel í eyru.
Nú verðr Áni lærisveinn Óbba ok vildi nema at honum fjölkynngi ok alls konar íþróttir ok gørask svá Jeddariddari. Allkært var nú á milli Óbba ok Ána; ok svá kom, at þeir Óbbi sórusk í fóstbrœðralag, ok skyldi hvárr annars hefna er lengr lifði, ef hinn væri með vápnum vegnir. Áni bað Amidölu, því at hann unni henni mikit, en hon játaði því. Þá var Amidala vanheil ok varð léttari ok átti tvau börn, tvíburar. Þau váru vatni ausin ok nöfn gefit, ok hét annat Logi, en annat Lilja. Þau váru bæði sterk at afli.
En nú er at segja, at Áni fekk njósn af því, at Smjú, móðir sín, hafði verit hertekin af þeim trollum, er Sandmennir heita. (Sandmennirnir rötuðu í Undlands heiði ok í öðrum eyðibyggðum hjá Melhafinu á þeim tímum ok herjuðu víða um Tötvinjar.) Hann kvazk vilja þegar til Tötvinja, en Amidala latti hann þess, “því at oss þykkir þat óráðligt. Heldr ertu bráðlátr, sœti minn. Ok hér mun sannask þat, er sagt er, at þræll einn þegar hefnisk.”
Hann svarar: “Þar muntu vilja kalla mik þræll, en ekki sœmðarmann, ok ekki virðan þín.”
Hon synjaði þess ákafliga, “en forellrar mínir váru allir forsýnir menn, ok er þat ætlun mín, at sjá mun þér ógiptuferð vera. Heldr vilda ek, at þú fœrir eigi, ef ek má ráða.”
Áni fór eigi at síðr ok bað hana vel lifa ok kømr til Tötvinja at áliðnum degi, sér einn steinn mikinn við sólarsetr, ok þar hjá, hvar tvá dverga gengu. Hann spurði ef þeir hefði sét Sandmenn, “eða hvárt hafið þér nakkvat sét konu hér á auðn?”
“Já,” svarar annarr þeira, “en þat ætla ek, at vit munum eigi hana optarr sjá.”
Áni verðr reiðr við orð hans ok mælti: “Þar muntu satt hafa sagt.” Hann drap þá báða skjótt.
Hann ríðr nú fram hart ok léttir eigi ferð sinni, fyrr en hann kømr til eyðistaðs þess, er Sandmennirnir höfðu tjölduðu í. Þar finnr hann móður sína, en hon var komin at bana ok andaðisk brátt. Nú kømr á hann berserksgangr, sem ván var, bítr á skjaldarrönd ok bregðr sverði sínum, ok svá gørir hann, at eigi skilsk hann fyrri við, en hann hafði drepit alla móðurbana sína, þó at óskapliga væri fyrir alls sakir; ok fór hann þegar í brott ok sór þess, at hann skyldi eigi aptr koma til Tötvinja þegar hann lifði.
Þá kom hann á fund Amidölu. Þau fóru til bús síns ok sátu nú um kyrrt.
En nú gørðisk ófriðr mikill milli heimanna, því at Palpatínus hersir vildi leggja undir sik allt vetrarbrautarríkit ok gørask keisara. Hann dregr nú saman óvígjan her. Ána gaf Palpatínus hersir óminnisveig, svá at hann dræpi Jeddasveinana, ok ráðu báðir bana Jeddariddurunum.
Nú berr þetta til tíðenda, at Amidala dróttning tók sótt ok andaðisk. Áni unði lítt eptir hana. Hann felsk nú á hendi Palpatínusi keisara ok gørðisk hans maðr. Þá setti Palpatínus keisari Ána yfir flota sinn ok alla hríðarliðsmenn veldisins, því at keisari var nú gamall. Áni steypti yfir sik brynju svarta ok bar œgishjálm fyrir andliti sér með svartri grímu. Þá varð honum ljóð á munni:
“Lagar regnboga, ragna
røkkr vas mitt es (søkkrat
sól at daprara, drýprat,
dags annars) létzk Nanna.
Grenjandi gatk brynju;
grunnar þallar sunnu,
lætk, vas bót of lítil,
lest þó at nafnfesti.” 1
Ok enn kvað hann:
“Sáð hrygðar óx hríðum
hlustar sjónar; brustu
í brakmánum brúna
bjöllur illra spjalla.
Þjóðár ro hvarms þiðnar;
þef tíðenda svefjat,
hlyn, hlymjanda þennan,
í hljómnösum, rómu. 2
Hjalms—Vana nú hilmir
hapt ok láta gráta—
jöfurr fyrða þá jörðum,
angrs grandaði ströndum.
(Hræzlu) ástar eistum
ek illmanna spillak;
í klaka arms vér (körmum)
köfnum, fögnum hröfnum.” 3
Ok nú er breytt nafni hans ok er nú kallaðr Veiðir darðr. Ok gørðisk hann it mesta illmenni.
Þar er nú til at taka, at sumir Jeddar höfðu komizk undan. Einn þeira var Óbbi vanr ok svá fal hann þau börn, Loga ok Lilju, at Keisarinn fynni þau eigi. Lilju fóstraði konungr Aldarans, maðr vinsæll, auðugr at fé ok mikill fyrir sér. Hann var kvángaðr maðr ok átti dróttningu, harðla væna, en nafns hennar er eigi getit. Ok trúði Lilja því, at hon væri eigin dóttir konungsins ok veit ekki, hvat satt var. Litlu eptir þetta dróttning andaðisk, ok var konungr kvánlauss. Lilju bragð mjök til móður sinnar. Brátt sér þat á henni, er hon óx upp, at hon mundi verða mikit afbragð annarra kvenna, fyrir vænleiks sakir ok vizku, enda var hon allra meyja fríðust sýnum, þeira er menn hafi sét. Hon var ok stórráð ok heldr þrjótlyndr.
En Logi var gefit föðurbróður sínum, er Lárus hét ok var Smjárson. Hann bjó á Tötvinjum. Hann var kvángaðr maðr, ok hét kona hans Bera. Þau áttu engi önnur börn. Logi var snemmendis bráðgörr, er hann óx upp, bæði sterkr ok vápnfimr, skapgóðr ok nakkvat bráðlátr. En þó þótti mönnum hann ekki vera líkr inum fyrrum frændum sínum, heldr þótti hann heimskligr. Hann nennti eigi at starfa. Hann lá í eldaskála ok talaði ávallt um stjörnurnar, ok var hann því af sumum fífl kallaðr. Ekki lagðisk mjök á með þeim fóstrum, Loga ok Lárusi, en Bera, fóstrmóðir hans, unni honum mikit. Loga grunaði lítt, at hann átti systur. Fóstri hans kvað hann kaupmannsson vera.
Nú er þat at segja eitthvert sinn, at Logi gekk til fjöru ok sér, hvar tvau skip lögðu landi fjarri, ok þykkisk barátta sjá þeira á milli. Vill hann þegar segja vinum sínum, en Lárus bóndi, föðurbróðir hans, bannaði honum þat; segir, at hann skyldi koma með sér til torgs, at kaupa þræla. Svá gørðu þeir. Vildi Lárus kaupa þess konar þræla, er járnfantar heita—ok váru önnungar ór málmi, sem títt var á þeim tíma—en þar var illt járnfantaval í kaupangi. Eigi at síðr keyptu þeir tvá járnfanta. Annarr hét Artúi, en annarr Sigr-Þrípjór. Þá fóru þeir heim af markaði.
Berr svá til einn dag, at Logi hafði vaknað árdegis ok var farinn út til sýslu sinnar. Hann heyrði mannamál; en einnhverr þaut. Hann gengr þangat ok þekkir tvá menn. Var þar Artúi ok Þrípjór, járnfantar föðurbróður síns, ok töluðu saman. Logi gengr fram, unz hann má skilja orð þeira ok skilði af, at þeir höfðu verit stolnir.
Ok er komit var at náttmáli, ok sátu þeir frændr yfir borði, ok sagði Logi: “Mik grunar, at þeir inir nýju þrælar muni vera stolnir.”
Lárus, föðurbróðir hans, segir: “Þá skaltu veita þeim óminnisveig á morgin.”
Logi segir: “Vel er þat. Ok ef allt ferr vel ok þrælarnir duga, þá vilda ek fara heiman þegar um sumarit til skóla.”
Lárus mælti: “En þat eru heyannir, er ek þarf þín mest.”
Logi varð fálátr við ok reis brátt frá borði. Ok þá skilja þeir sitt tal.
Lárus var reiðr, en Bera sagði: “Lát vera, bóndi minn; hann Logi er ekki bóndaefni.”
Logi gengr nú til rúms síns eptir viðtal þeira föðurbróður hans ok var heldr fákátr ok var stundum rauðr sem blóð en stundum bleikr sem bast, ok þótti mjök sinn veg hvárum þeira. Fór at sofa ok reis snemma morgins. En er hann gekk til járnfantanna, þá varð Sigr-Þrípjói bilt, sagði at félagi sinn var í brott, “ok gat ek hann ekki lattan. Hann rabbaði einart um sendiferð sína, kvazk vera þræll Óbba vans. Eða veiztu hverr sjá Óbbi vanr sé?”
“Þat ætla ek, at þit myndið hafa verit á öðru skipa þeira, er ek sá í gær. Ok munu þit uppreisnarmenn.”
Nú fara þeir Logi ok Þrípjór í Undlands heiði at sœkja Artúa. Ok er ekki getit um ferð þeira, fyrr en nakkvarir Sandmenn sótti at þeim ok vildu drepa. En maðr einn barg þeim ok rak troll í brott. Sá maðr var Loga ókunnr at sýn. Hann hefir heklu flekkótta yfir sér. Sá maðr var berfœttr ok hafði knýtt línbrókum at beini. Sá maðr hafði sverð í hendi ok hött síðan á höfði. Hann var hár mjök ok eldiligr ok þó ekki einsýnn.
Logi þakkar honum ok kveðr: “Ek sœki maðr einn, sem heitir Óbbi vanr. Er hann nakkvat þér kunnigr?”
“Víst er hann mér kunnigr,” segir maðr, “hann er ek!”
Nú fýsir Óbbi Loga, at fara með sér ok forða Lilju konungsdóttur, fyrir því at Artú hafði sagt honum, at hon hefði verit handtekin af Veiði darði, “ok er hann föðurbani þinn. Vil ek nú gefa þér sverð þat, er ek hefi um langan tíma varðveitt, ok átti faðir þinn.” Ok svá gørði hann.
En er þeir kómu aptr til Láruss, var búit allt brennt ok svá þau Bera.
“Nú skal ek fara með þér,” sagði Logi, “ok eiga ek ekki hér.”
Nú er þess við getit, at þeir fara til Moseyrar. Skip stóð uppi á eyri. Þeir Logi taka sér þar fari. Hans Óli hét stýrimaðr ok hafði með sér félaga sinn, er Tyggibakki hét. En er þeir koma til Aldarans, þá var allt brennt ok eytt nema eitt mikit virki. Þá eggjar Logi Óla at ganga inn í virkit ok frelsa Lilju konungsdóttur, ok segir at honum myndi mikit laun goldit fyrir sitt starf, ok margir dýrgripir, bæði í gulli ok brenndu silfri ok margs konar gørsimar, “ok dugir ekki ófreistat.”
En Óli mælti: “Þat er ok forn orðskviðr,” segir hann, “at sá eigi fé er lifir, en ekki dauðir menn.”
En eigi at síðr komask þeir at lyktum inn í virkit af leynð ok frelsa Lilju konnnungsdóttur. En hon segir: “Á brott með þessi göngutjald! Eða hvat manna er hann?”
Tyggibakki lagði fátt til, en Óli verðr ófrýnn við. Hann svarar:
“Tyggibakki brota-Hár
blóðs hrognkelsis
beldi veldis braga hart,
bekkvinr rekka.
Væntum hann ne hafi lýs,
hollr vinr Óla,
Tyggibakki loðinn Baldr
böðsóls stöðvar.
“Er hann ok mjök hamramr.”
Hon mælti: “Sem sjá má.”
Hann segir: “Ekki laun er þess verð.”
Þá gekk Óbbi til hásætis ok hitti þar Veiði darð, fóstbróður sinn.
Veiðir kvað:
“Kom þú heill Óbbi,
minn aldavinr!
Vastu meistari minn
þás mœttumsk áðr;
en hykkat nú,
at halr komi,
þótt dáðafullr,
nema dauðr, heðan.”
Óbbi svarar:
“Vætr máttu mik vinna,
vísi illi.
Vei verði þér!
Vándr estu orðinn
ok skömm ættar,
síðan skilðumsk vit.
Veiztu ef þú vegr,
at þá vex mér afl.”
Veiðir mælti: “Falls er ván at fornu tré.”
Óbbi segir: “Svá ferr sem auðnar.”
Nú berjask þeir, ok svá lauk at Veiðir drap Óbba. Þá lézk Óbbi vanr með mikilli hreysti. Eptir þat skilr með þeim. En Logi fekk brennt virkit Veiðis, ok kómusk undan ok fóru þá á fund uppreisnarmannanna.
Nú fóru uppreisnarmennirnir í brott ok fálusk í helli í jökli nökkurum á landi þeim, er Hoð heitir. Keisarinn lét skera upp herör. En með því at hann grunar, at Loga muni sonr sinn vera, leitar Veiðir nú fast at honum ok finnr hvar þeir felask ok fylkti ok kastar spjóti yfir her þeira ok gefr val Óðni; ok verðr þar inn mesti bardagi. Ok fór þat sem líkligt var. Nú gengr Veiðir fram ór skjaldborginni ok í öndverða fylking ok hafði í hendi geislasverð sitt ok hjó til beggja handa, en við því sverði stóð ekki, hvárki hjálmr né brynja, ok felldi hann þá alla, er honum váru næstir. Raufsk þá skjaldborg fyrir Lilju konungsdóttur, ok með því at liðsmunr var mikill, réðu ráðgjafar hennar, at hon skyldi forða sér; ok áttu fótum fjör at launa. Hans Óli kom henni í brott í skipi sínu. Tyggibakki var ok með þeim, ok svá Sigr-Þrípjór. En Logi komsk undan í sínu skipi með Artúi, öðrum járnfanta sínum.
Risi hét Kollr. Hann bjó í borg þeiri, er Skýborg heitir. Hann var vinr Hans Óla. Þau Óli héldu þangat ok báru upp fyrir honum vandræði sín. En hann tekr þeim vel. En Veiðir var þarna fyrir ok kastaði þeim öllum í myrkstofu, því at hann hafði kaupi slegit við Koll risa, at Kollr skyldi halda borg sinni ok Hans Óla ok Lilju, en Veiðir fengi Loga. Þá tekr Veiðir at kvelja Óla. Ok gátu þau ekki til, fyrir hverja sök hann gørði þat.
Þat er nú af Logi at segja, at hann ferr með Artúa, járnfanta sínum, ok er eigi getit um ferð hans, áðr en hann kømr til Hofs til Jódda meistara. Þar tekr hann at nema fjölkynngi at Jódda. Nemr hann vel, en Jóddi kveðr hann heldr bráðlátan mann vera ok óþolinmóðan, “líkr föður hans.”
Eptir hann hafði verit at námi um stund kvað Jóddi:
“Móðr ok kvíða
ok kapp leiða
til máttar myrkrar hliðar.
Þeira ørlögþáttr
verðr þessi braut,
þeira fira, es þangat fara.”
Varð Logi þá ómálugr.
Jóddi sagði: “Hvat er þér, Lærisonr minn? Eða bar eitthvat fyrir þik í svefni?”
“Mik dreymði,” segir Logi, “at ek gengja í helli nakkvarn myrkvan ok mjök saurgan, ok þar sá ek Veiði darð. Ok þóttumk ganga í móti hann, ok áttum vit hart viðskipti, ok at lyktum hjó ek af honum höfuðit; ok mér þótti hann vera mér líkastr at svip.”
Jóddi segir, at þann draum er auðráðinn, “ok þar sáttu þína eigin hræzlu ok vann hana.”
“Mik dreymði enn,” segir Logi, “at Lilja konungsdóttir græti.”
Jóddi segir, at þann draum er auðráðinn, “ok þar sáttu hana grátfegna, fyrir því at þau Lilju höfðu komizk undan ór höndum veldisins.”
“Þat dreymði mik þriðja sinni,” segir Logi, “at ek sæa borg í skýjum. Ok sýndisk mér, at vinir mínir væri kvalðir.”
Jóddi mælti: “Frest eru böls bezt. Ok eigi ertu ferðugr til þessar ferðar. Ok ráðligt myndi, at þú værir enn hér lengr en skemmr. Fádœmisheimska væri, at fara heðan ofbrátt í móti Veiði. En þú munt ráða.”
Logi mælti: “Ek mun aptr koma.”
Ok skilði þar með þeim.
Kollr risi ferr nú á fund þeira Óla í myrkstofunni, segir honum, at þau munu leyst verða, “þegar Veiðir er í brott.”
Hans Óli sagði: “Hann vill oss öll feig.”
Kollr risi segir: “Hann hirðir alls ekki um yðr, heldr leitar hann at þeim manni, er Logi heitir.”
Hans Óli mælti: “Vel hefir þú oss svikit, vinr minn,” ok hjó til hans, en hirðmenn Kolls héldu honum.
Kollr kvað: “Ek hefi þat gört, er ek mátta. Ek á mín eigin vandræði.”
Hans Óli segir: “Eigi er til efs, at þú ert góðr drengr, Kollr.”
Síðan skilðu þeir talit.
En Veiðir darðr selr Óla Jabba konungi hetti.
Kollr risi mælti: “Aldri var þat með kaupkostum okkrum, herra.”
Veiðir darðr sagði: “Ek breyti kaupkostunum. Blót goð þín til þess, at ek breyti þeim eigi optarr.”
Nú kømr Logi til Skýborgar. Ok beið hans Veiðir darðr. Þeir börðusk.
Veiðir mælti: “Ekki brestr þik áræði,” segir hann, “ok þó ertu eigi enn Jeddi.”
Tók hann þá til listar sinnar, þeirar er fylgja myrkhliðu aflsins, ok varð þegar vindr mikill ok stormr. Engi mátti haldask við fyrir slíka galdrahríð. Bardagi vex nú svá hart, at Veiðir brýtr Loga á bak á eina brú á milli hamra nakkvarra furðu háva, ok foss fyrir undan. Ok var brúna búna til þess, at brjóta í sundr. Ok í því hjó Veiðir til Loga ok hjó af honum hönd ina hœgri. Þá glataði hann sverðit góða Ánanaut.
Veiðir kvað: “Óbbi meistari mun aldri hafa sagt þér, hvat varð af föður þinn.”
Logi mælti: “Hann sagði mér nógt. Hann sagði mér, at þú dræpir hann.”
Veiðir kvað: “Ek em faðir þinn.”
Logi segir: “Eigi er þat satt.”
Veiðir segir: “Víst er þat satt. Skulum vit feðgar leggja lag várt saman ok saman ráða vetrarbrautinni. Kom!”
En Logi neitaði því ok lét fallask.
En Kollr risi tekr hann á lopti ok bergr honum. Hann hafði ok forðað Lilju ok Tyggibakka í skipi Óla. Komask öll í brott nema Hans Óli, en hann var fangi Jabba konungs hattar.
Vinir Óla fóru nú til hallar Jabba konungs ok ætluðu at frelsa hann: fyrstr Kollr risi, þá Artúi ok Sigr-Þrípjór, ok síðan Lilja; en hann þrælkaði þau; vildi gøra Lilju frillu sína. Um síðir kømr Logi á fund Jabba konungs. Býðr honum fé. En Jabbi hlær hátt við ok lætr kasta Loga í ormgarð sinn. En Logi slær hörpu tám sínum ok gørir gný allœgiligan ok fekk svá alla orma vegna. Nú verðr Jabbi hermt við ok eiskrar ok þrasir hann yfrit reiðiliga ok verðr svá œrr ok œfr, at hann snýsk náliga í jötunmóð ok vill fórna þau öll Sárlaka óvætti, en Lilja vatt rekendr sínar um háls á Jabba konungi ok kyrkti hann þannig. Ok svá lét Jabbi líf sitt. Ok var hann fám mönnum harmdauðr.
Logi ferr nú með Artúa, járnfanta sínum, ok er eigi getit um ferð hans, áðr en hann kømr til Hofs til Jódda. En hann Jóddi var nú mjök hniginn.
Logi mælti: “Þat vil ek nú vita, hvárt Veiðir darðr er faðir minn?”
Jóddi varp öndinni ok svarar: “Satt er þat. En nú skal ek segja þér önnur tíðendi, at annarr Loptgenglingr er til.”
Því næst andaðisk Jóddi.
Þá fór Logi til haugs Óbba ok biðr hann vakna. Logi kvað:
“Lótt þú þá, Óbbi,
es Loga sagðir,
at faðir væri
veginn fyr löngu.
Lótt þú þá, Óbbi
ok lygð mæltir.
Skalt þú mér segja
áðr skiljumsk satt!”
Óbbi svarar:
“Satt munk þér segja,
þótt mynit sælligt;
ek blétt blóði
við blóð þíns feðr.
Ok hvárrtveggja
at hefna sór,
sá bróðir es lengr
lifði, annars.
Grám geirum
gunni háðum.
Halir hundmargir
helveg troðu.
Mengi malmfanta
til moldar hné.
Ok hvárrtveggja
tryggr vas öðrum.
Benja birtum
bardaga reistum
vit faðir þinn,
áðr fell kappi.
Svik ek ætlaðat
af segg djörfum,
né bróðir minn
at bana yrði.
Byrjaði ár
okkart brœðralag.
Æ bróðir minn
bak mitt varði.
Ár börðumsk vit
of aldrnara,
unz frændi þinn
fell þar í eld.”
“Ok var þó eigi í öllu til þess logit,” svarar Óbbi, “at Veiðir væri föðurbani þinn, því at sá inn góði drengr, faðir þinn, er ek áðr kann, dó at vísu fyrir löngu. Ok er hann nú meiri málmr en maðr. En sumir menn segir, at hann sé ekki maðr, heldr it mesta troll. Ok skaltu nú reyna afl þitt við Veiði ok drepa hann, ef þú mátt, því hann er allt illa gefit, ella skal systir þín, Lilja.”
“Lilja er systir mín?”
“Satt er þat,” sagði Óbbi, “en þú skalt láta hljótt yfir ok leyna því fyrir keisaranum.”
Eptir þat skiljask þeir.
Nú vildi Lilja sigra óvini sína. Kømr henni í hug at fara með lítilli sveit ok koma öðrum fylkingararmi veldisliðsins í opna skjöldu, sem Kollr risi ok aðrir uppreisnarmennirnir háðu bardaga miklan við flota keisarans. Með henni váru: Hans Óli ok Tyggibakki ok Logi, bróðir hennar, ok Artúi ok Sigr-Þrípjór, járnfantar hans. Þau fóru nú öll saman um mörk þá, er Endyrr heita. Þar var allmikill skógr. En brátt hittusk þau nakkvarir veldismenn ok börðusk, ok varð þar mikil orrosta þeira á milli, ok svá lauk, er úti var bardaginn, at veldismönnum var stokknum á flótta, en uppreisnarmenn ráku flóttann. Verðr Lilju lengra gengit í skóginn en öðrum mönnum. Hon fór villt. Nú kømr hon þar, sem tveir veldismenn sitja fyrir henni. Ok yrði hon handtekin, en bjargvættr nökkur í bjarnhúns líki barg henni svá, at hon gat annan óvin sinn drepinn, en annarr komsk í brott.
Björninn leiddi Lilju heim með sér. Ok váru vinir hennar þar fyrir, ok varð þar inn mesti fagnaðarfundr með þeim, ok þóttusk hana ór helju heimt hafa. Ríss þar nú upp in prúðligasta veizla í bjarnarhíðinu, ok drekka þeir uppreisnarmenn ok birnir glaðir ok kátir ok fara síðan at sofa. En Lilja mátti eigi sofa, gekk út ok hitti Loga.
Hann segir: “Minnisk þú móður þinnar?”
Hon svarar: “Lítt eitt.”
Hann segir: “Ek kunna aldri móður mína.”
Hon spyrr: “Hvat er þér, Logi minn?”
Hann mælti: “Þann veg segir mér hugr, at Veiðir sé hér í skógi þessum, en ek skal ganga í móti honum.”
Hon segir: “Óráðligt þykkir mér þat.”
Hann kvað: “Allt at einu skal vera.”
“En fyrir hví,” mælir hon, “ferr þú eigi til einhvers staðar langt í brott, ef hann má skilja þik með göldrum sínum, er þú ert nær staddr?”
“Því má ek eigi flýja,” segir hann, “at ek veit hann enn góðan dreng, í hugum sínum inum djúpustum; ok skal ek reyna, at bjarga honum einkum fyrir þess sakir, at hann er faðir minn.”
Hon kveðr, “Ómöguligt er þat!”
Hann segir: “Aflit rennr harðla sterkt í minni ætt: í mér, í föður mínum, í systur. Já, þat er þú, Lilja.”
Hon mælti: “Þat veit ek. Í hjarta mínu hefi ek þat æ vitat.”
Ok skilðu þeir svá tal sitt. Þá gekk Logi á brott.
Um morgininn eptir búa þau ferð sína, þau Hans Óli ok Lilja ok Tyggibakki ok Artúi ok Sigr-Þrípjór, þeir tveir járnfantar Loga; en bjarnakonungr, er hét Vikiðr, segir þeim, at þeir birnir væri reyndar allir mennskir menn bornir, hann ok frændr hans, “en sá inn illi keisari ok inn lægjarni hafði lagt á oss, at vér skyldi ganga í bjarnarhömum ok aldri ór komask, allt til þess, er nakkvarr mennskr maðr játaði því, at kyssa oss alla.”
Þau Lilja urðu heldr hvimsi við, enda váru birnir geysi leiðiligir.
“Síðarr,” segir hon, “má vera,” ok hlaupa þau á brott sem skjótast við svá búit ok kómu nú til borgar, sú er Bunkarborg heitir, ok funnu þar miklan her veldisins fylktan fyrir ok gengu þegar í móti þeim. En liðsmunr var mikill.
Nú er þar til at taka, at Logi ferr um skóginn allt unz hann kømr til Bunkarborgar, nakkvat fyrir rísmáli, ok var enn myrkt. Hittir hann þar föður sinn ok kveðr hann vel ok blíðliga: “Heill þú, frændi minn,” segir hann.
Veiðir segir: “Þú hefir við gengit því sanna, at ek em faðir þinn.”
Logi mælti: “Ek geng við því, at þú vart einu sinni Áni loptgengill, föður minn.”
Þá kvað Veiðir: “Engu varðar mik nú þetta nafn.”
Veiðir darðr leiðir Loga til konungshallar, er heitir á Helstjörnu. Logi gengr fyrir Palpatínus keisara, þar sem hann sat á hásæti sínum, ok kveðr hann vel ok kurteisliga. Keisarinn tekr við honum vel, kvezk vilja gøra hann lærisvein sinn, svá sem faðir hans, en Logi neitaði því. Palpatínus keisari freistar Loga, segir vini hans alla feigja ok uppreisnin í móti veldinu sigrat, “ok get vér í hug þér, lærisonr minn inn ungi, ok kennum vér þá ina mikla reiði þína. Högg þú nú til vár af öllu hatri þínu ok gørsk nú berserkr várr!”
Nú kom keisari svá sinni rœðu, at þeir feðgar urðu rangsáttir ok börðusk, með því at Logi vildi höggva til keirasans, en Veiðir varði hann. En Logi vildi eigi drepa föður sinn, heldr falsk í myrkri niðri í salarhorni.
Hann segir: “Því nennir þú eigi mik at drepa, at þat veit ek, at þér er eigi allt illa gefit.”
Veiðir mælti: “Þú skilr eigi mátt myrkhliðar aflsins. Of síð er, þar sem ek em. Ok verð ek at hlýða herra mínum.” Nú leitar Veiðir darðr at honum fast ok hvetr hann út, “eða hverr annarr mun bjarga uppreistinni? Hulinn er lítt, svá at halinn er berr. Hvers dylr þú mik nú í hug þinn?
Systir? Systir!
sék þér í hug.
Svíkr áhyggja
of síðir þik.
Ef til myrksíðu,
mögr, snýskattu,
vesa má,
at vildi hon!”
Er Logi heyrði þat, ok reiddisk hann mjök við, ok beit á skjaldarrönd ok kom nú á hann berserksgangr, sem ván var, ok hleypr hann út ór skugga ok gengr fram ok høggr tveim höndum ok stöðvar sik ekki, áðr hann braut Veiði á bak endlangan sal, því at myrkhöfðinginn mátti eigi haldask við honum. Ok áttusk þeir feðgar hart vápnskipti þar ok láta skammt stórra höggva á milli, ok svá lauk, at Logi hjó af Veiði darði hönd ina hœgri. Ok Veiðir lét sígast sárr til jarðar ok mœddisk nú mjök. Ok enn Logi hjó til hans, þar sem hann lá ábjarga.
Keisari hló hátt við ok eggjaði hann fram ok kvað: “Högg þú heilastr, lærisonr minn! Drep hann nú!”
En Logi kastaði niðr vápni sínu ok mælti: “Aldri mun þat vera, herra,” segir hann, “því at nú er brögðum þínum brugðit ok slœgð allri; ok mun ek eigi svá dygðarlauss vera eða svá mikit óverk fremja, at drepa minn eigin föður.”
Keisari sagði: “Þá skaltu deyja.”
Nú vildi hann pína Loga með stórrefsingum ok taka hann svá af lífi, skaut leiptrum ór fingrum sínum ok kvalði hann harðla mjök með gneistum ok skoteldi. En þá greip Veiðir darðr keisarann aptan undir hendr honum ok hefr hann upp ok verpr honum þá í sjálfs hans ormgarð, ok er þat sagt, at þat urðu hans ævidrif, ok var þat talit lítill mannskaði. En eldingaflaug keisarans höfðu Veiði strangliga brennt, ok hann vissi sik at bana kominn.
Veiðir sagði: “Lát af mér þenna œgishjálm, frændi minn! Því at ek vil sjá þik eiginligum augum mínum.”
Logi segir: “En þá muntu látask.” Því at keisari hafði lagt á honum, at hann skyldi deyja ef œgishjálm væri af látinn.
Áni mælti: “Ekki má feigjum forða; ok kømr ekki neitt í veg fyrir þat.”
Logi lét af œgishjálminn. Nú tekr öll höllin at loga. Logi kveðr:
“Ek verð, faðir,
at forða þér.”
Áni kvað eigi tjóa mundu, ok mælti:
“Þat hefir þú áðr
allsendis gört
ok hafðir forðað feðr.
Svá seg þú sonr
systur þinni,
at þú með kœnleiki kvazt
ok sagðir satt frá mér.”
Þá lézk Áni loptgengill. Logi fœrði líki hans til Endura ok bar föður sinn á báli í brynju hans þegar um nóttina. En þat er sumra manna sögn, at Áni hefði þess heit strengt eitthvert sinn á ungaaldri, at leysa alla þrælana ór ánauð, enda svá gørði hann, því at veldit fyrirvarzk með öllu.
Nú vekr hann Óli bónorð við Lilju konungsdóttur, en hon tók því vel, ok kom svá, at Óli gekk at eiga Lilju, ok var brullaupit á Koruskanti. Fór sú veizla vel fram með glaumi ok gleði ok góðum fagnaði ok var mjök fjölmenn. Þau réðu nú fyrir vetrarbrautinni ok gørðu Tyggibakka at jarli þar í ríkinu, ok Loga, ok Artú ok Sigr-Þrípjó, ok Koll risa, ok er eigi getit þar um hvárt þeim hafi barna auðit eða eigi eptir sik. Síðan var Logi kallaðr loptgengill eptir föður sínum.
Ok lýkr hér sögu Loga loptgengils Ánasonar.
1 Sól hvárki søkkr né drýpr annars dags daprara [en í dag]. Þat var ragnarøkkr mitt, er Nanna regnboga lagar [=kona mín] létzk. Grenjandi gat ek brynju. Ek læt [um mælt]: sú [brynja mín hin nýja] var lítil bót þallar sunnu grunnar [=konu minnar], þótt lest væri at nafnfesti.
2 Sáð hrygðar [=hjarta] óx hríðum hlustar sjónar [=hríðum auga = tárum]. Ok brutu bjöllur illra spjalla í brakmánum brúna [=eyrum]. Þjóðár hvarms eru þiðnar [grátit er], ok þó svefja þær eigi þennan hlymjanda þef tíðenda í hljómnösum [=eyrum] hlyn rómu [=hermanni, manni].
3 Hilmir lét gráta hapt Vana [=Freyju, þ.e. hann var örr gulli], ok grandaði þá jöfurr jörðum hjálms [höfuð] fyrða ok strandir angrs þeira [=brjóst]. Ek spillda körmum hræzlu [=brjóst], eistum ásta [hjörtu!] illmanna. Vér köfnum í klaka arms [=silfri] ok fögnum hröfnum.